Д у қ 10 миң кишилик “намсиз мәһбуслар” тизимликини топлимақта

Д у қ рәһбәрлиридин игилишимизчә, қурултай хадимлири бу йил январдин башлап уйғур дияридики аталмиш “йепиқ тәрбийиләш мәркизи” намидики җаза лагерлириға қамалған уйғурлар тоғрисида мәлумат топлашқа башлиған. 29-Март күни д у қ йәнә иҗтимаий таратқуларда қайтидин сәпәрвәрлик қозғап, уйғур җамаитидин уйғур елидики аталмиш “йепиқ тәрбийиләш мәркизи”, түрмә вә тутуп туруш орни қатарлиқ җайлардики уйғур тутқунлири һәмдә из-дерәксиз ғайиб болған уйғурлар һәққидә учур тәминләшни тәләп қилған.

Д у қ ниң рәиси долқун әйса әпәндиниң билдүрүшичә, бу тизимлик хитайниң уйғур диярида йүргүзүватқан еғир бастуруш сияситиниң дәлили һәмдә 4-айниң 27-күни бирюсселда өткүзүлидиған 5 миң кишилик намайишниң асаси сүпитидә явропа иттипақиға тапшурулидикән. Шуниң билән биргә алдимиздики айларда йәнә б д т, ғәрбтики демократик дөләтләрниң кишилик һоқуқ органлири, ташқи ишлар министирлиқлири, хәлқарадики нопузлуқ кишилик һоқуқ тәшкилатлири қатарлиқ органларғиму йәткүзүлидикән.

Д у қ ниң “намсиз мәһбуслар” тизимлики һәққидики уқтурушлирида баян қилинишичә, хитай һөкүмити һазир уйғур диярида тәхминән 1 милйондәк уйғурни аталмиш “йепиқ тәрбийиләш мәркизи” гә йиғивалғанлиқи мәлум. Шу сәвәбтин тутқундики 10 миң уйғурниң тизимликини қолға кәлтүрүш иши д у қ ниң нөвәттики әң җиддий хизмәт күнтәртиплиридин орун алған икән. Д у қ ниң тәлипигә көрә, муһаҗирәттики уйғур җамаити пәқәтла тутқундики қериндашлириниң исим-фамилиси, турушлуқ орни, тутулған вақти, мумкин болса сүритини қошуп тәминлисә купайә қилидикән. 

Д у қ ниң муавин рәиси пәрһат муһәммиди әпәнди бу һәқтә тохталғанда, “намсиз мәһбуслар” ниң тизимликини қолға кәлтүрүштә асаслиқи 2009-йили үрүмчидә йүз бәргән “5-июл вәқәси” дин кейин из-дерәксиз ғайиб болған вә һазир хитайниң “йепиқ тәрбийиләш мәркизи” дә вә түрмилиридә қамилип туруватқан уйғурларниң учурлирини қолға кәлтүрүшни нишан қиливатқанлиқини әскәртти.

Шиветсийәдики уйғур паалийәтчиләрдин нәбиҗан әпәнди болса, д у қ тәләп қилған “намсиз мәһбуслар” тизимликини турғузуш чақириқини қоллаш үчүн елип барған хизмәтлири һәмдә өзиниң учур топлаш җәрянида һасил қилған тәҗрибилири һәққидә тохталди.

Д у қ ниң рәиси долқун әйса әпәнди 28-март күни қурултай рәһбәрлири вә вәкиллиригә илтимас сунуп, мушу ахирқи икки һәптә ичидә барлиқ қурултай хадимлириниң “намсиз мәһбуслар” тизимлики турғузуш хизмитигә җиддий көңүл бөлүшни тәләп қилған.

Мәлум болушичә, бундин илгири д у қ вә дуняниң һәр йәрлиридики уйғур сиясий актиплар “йепиқ тәрбийиләш мәркизи” гә қарши имза топлаш сәпәрвәрлики елип барған.