Mutexessisler xitayning qanunsiz organ sodisigha zerbe bérishige ümidsiz qarimaqta

Xitay da'iriliri 2012 - yili martta dunyagha bayanat élan qilip, ölüm jazasi ijra qilghanlarning organlirini ishlitishni kelgüsi besh yil ichide bikar qilidighanliqi heqqide wede bergen idi. Shundaqla bu boshluqni organ i'ane qilish insanperwerlik ishliri arqiliq tolduridighanliqinimu otturigha qoyghan. Halbuki, xitay sehiye tarmaqlirining élan qilishiche, xitayda xelqning öz organ yaki jesitini i'ane qilishtek insanperwerlik éngi omumyüzlük töwen bolghanliqtin organ almashturushqa éhtiyajliq nurghun kishilerning öz jénini qutquzup qélishning yoli yenila qanunsiz organ sodisi bolup kelmekte.

Xitay - 17 awghust achqan “Adem orgini i'ane qilish ishlirini qéliplashturush yighini”din ashkarilinishiche, xitay qanun we sehiye tarmaqliri birlikte - 1séntebirdin bashlap bir yil ichide xitaydiki adem orgini yötkesh opératsiyesi qiliwatqan doxturxana we xadimlar üstidin omumyüzlük tekshürüsh, tazilash élip baridiken. Chet'eldiki mutexessisler, xitayning qanunsiz organ sodisigha zerbe bérish we organ yaki jeset i'ane qilish saheside ilgirilishige umidsiz qarimaqta.

“Ölüm jazasigha buyrughan mehbuslarning organliri we jesitidin paydilinish belgilimisi” xitayda 1984 - yili belgilinip yolgha qoyulghan idi.

Xitayda “Ölüm jazasigha buyrughan mehbuslarning organliri we jesitidin paydilinish belgilimisi” yolgha qoyulghan 30 yildin buyan xitay méditsina saheside organ ishlitishte qanunluq keng menbege ige bolghan bolsimu, yene bir tereptin bu jeryanda xitaydiki munasiwetlik tarmaqlar til biriktürüsh arqiliq ölüm jazasigha buyrughan mehbuslarning organlirini élip puldar bimarlargha köchürüsh qanunsiz organ sodisi qilishtek qilmishlar dunyaning tenqidige uchrap kelgen.

Xitay xelq'araning bésimi astida2007 - yilidin bashlap adem organliri etkeschilikini cheklep, i'ane tüzümini yolgha qoyghanliqini bildürüp kelmekte.

2012 - Yil 22 - mart küni xitay hökümiti yene “Junggo 3 yildin 5 yilghiche bolghan waqit ichide mehbuslarning ichki ezalirini élishtin ibaret binormal usulni pütünley bikar qilidu” dep jakarlighan idi. Lékin hazirgha qeder xitay yenila ichki eza yeni adem organliri sodisida eng ronaq tapqan dölet bolup kelmekte.

Xitay bu sahede organ i'ane qilishqa tayinip éhtiyaj we boshluqni hel qilidighanliqini otturgha qoyghan bolsimu, xitay qizil kirst we sehiye orunliri yillardin buyan organ i'ane qilishning tes bolushining ri'al qisinchiliq ikenlikini étirap qilmaqta. Xitayda her yili, börek, jiger, yürek, köz münggüz perdisi qatarliq adem organlirini jiddiy köchürüshke éhtiyajliq bimarlar 1 milyon 500 mingdin ashidighan bolup, buning ichide organ almashturushqa muweppeq bolalaydighanlar peqet 10ming etrapida. Sélishturghanda amérikigha oxshash tereqqiy qilghan gherb elliride kishilerning jeset we organlirini teqdim qilishi bilen her 3 bimarning biri organ köchürüsh opiratsiyesi qilduralaydu.

Xitay sehiye ministirliqi bultur élan qilghan bir xewerde körsitishiche, 2012 - xitay, béyjing, xébéy,enxuy, shendung, shenshi qatarliq 18 ölke we sheherliridiki jama'et xewpsizlik tarmaqlirini heriketlendürüp mexsus organ sodisigha qarita zerbe bérish herikiti élip barghan bolup, bu jeryanda adem orgini sodisi bilen shughullinidighan 28 guruh pash bolghan, chétishliq 137 neper'adem organ yötkep satqan jinayetchining 18 nepiri doxturlar bolup chiqqan.

Yéngi béyjing gézitining bu yil 10 - awghust xewiridin ashkarilinishiche, jyangshi ölkisi nenchang shehirining ching shenxu doxturxanisigha élip barghan bir qétimliq tuyuqsiz tekshürüshte, mexsus adem böriki sodisi qilidighan 40 ezasi bar bir guruh pash bolghan bolup, ular yéqinqi qisqighina besh ay ichide, torda sodilishish, hawa yoli bilen yötkesh qatarliq yollar bilen 23 adem börikini yötkep satqan we buningdin bir milyon 548ming som kirim qilghan.

Uyghur éli siyasiy jinayetchilerge ölüm jazasi hemmidin köp ijra qilinidighan bir jay bolush süpiti bilen közetküchiler teripidin xitaydiki adem orgini etkeschiliki eng éghir jay bolushi mumkin dep qaralmaqta.

Yillardin béri xitayning siyasiy, iqtisadiy we ijtima'iy weziyitini tetqiq qilip kéliwatqan tetqiqatchi, zhurnalist we yazghuchi étin gutmanning yéngi kitabi “Qirghinchiliq” namliq kitabida, xitay hökümiti we uning herqaysi aparatliri teripidin séstimiliq halda élip bériliwatqan organ tijariti heqqide éniq pakitliq melumatlar bérilgen bolup, mezkur kitabni tonushturush munasiwiti bilen ötken hepte washin'gtonda chaqirilghan axbarat élan qilish yighinida, bu, xitay hökümitining siyasiy öktichi mehbuslardin qutulush we ularning organliridin paydilinishtiki mutleq mexpiy programmisi ikenliki bayan qilghan. U sözide adem organlirini mejburiy éliwélish qilmishining pütkül xitay miqyasida mewjutluqini we herqaysi ölke, sheherlerdiki barliq chong doxturxanilarda bundaq opératsiye élip bérilghan déyishning tamamen mumkinlikini éytqan idi.

Shundaqla Uyghur élining her waqit xitay hökümitining wehshi sinaqlarni élip baridighan tejribe merkizi bolup kelgenlikini, shunga siyasiy mehbuslarning organlirini mejburiy yötkeshning aldi bilen Uyghurlarda sinaq qilin'ghanliqini eskertken.

Xitayning adem organliri sodisi we Uyghurlarning buning ziyankeshlikige uchrash ehwalliri heqqide musteqil tetqiqat élip bériwatqan, en'gliyide turushluq méditsina penliri tetqiqatchisi eniwer toxti ependi, xitayning mehbuslarning organlirini ishlitishni qanunluq qilghandin bashqa, qanun sirtidimu sodigha aylandurup sétip kéliwatqan birdin - bir hakimiyet ikenlikini, néme üchün Uyghur we bashqa az sanliq milletler shundaqla falun'gung muritlirining xitay organ sodisida ziyankeshlikke uchrighuchilar bolup qélishidiki sewebler heqqide özining köz qarashlirini otturigha qoydi.

Xitay adem organlirini i'ane qilish we köchürüsh komitétining - 17 awghust achqan“Adem orgini i'ane qilish ishlirini qéliplashturush yighini” din ashkarilinishiche, xitay qanun we sehiye tarmaqliri birlikte qanunsiz organ sodisi qilish we opératsiye qilishni bashqurushni qanunlashturup bashqurush üchün bir yil ichide xitaydiki adem orgini yötkesh opératsiyesi qiliwatqan doxturxana we xadimlar üstidin omumyüzlük tekshürüsh élip baridiken.

Emma enwer toxti ependining qarishiche, adem orgini teqdim qilish teste ilgirilewatqan méhir - shepqetsiz xitayda, démokratiye we dawalash islahati élip bérilmay turup organ sodisini tamamen tügitish mumkin emes, bu sahediki éhtiyaj we chong boshluqni i'ane qilishqa tayinip toldurush téximu mumkin emes.