Wijdan mehbusi niyaz qaharning anisi: “Oghlum shixu türmiside qabahetlik 6 yilni ötküzdi, uni yene 7 yil kütimen!”

Muxbir niyaz qahar qolgha élinishtin burun döngköwrük bazirida ata-anisi bilen chüshken süriti. (Waqti éniq emes) ürümchi.

“5-Iyul weqesi” din kéyin shixu türmisige qamalghan wijdan mehbusi niyaz qaharning yéqinda késel bolup qalghanliqi heqqide ijtima'iy taratqularda xewer tarqalghan idi.

6 Yildin buyan azab ichide oghlini kütüwatqan tenha ana meryemxan bügün radi'omiz ziyaritini qobul qilip, özining 15 kün ilgiri oghli niyaz qaharni körüsh üchün türmige barghanliqini, uning oruqlap ketkenlikini ilgiri sürdi.

“4 Ayda bir qétim ruxset qilinidighan körüshüsh waqtini zariqip kütimen, lékin körüshüshke aran 15 minut waqit béridu. Bu qétim oghlumni körüpla uning oruqlap ketkenlikini, manga chandurmasliqqa tirishsimu, emma uning burunqidin ze'ipliship ketkenlikini hés qildim.”

Ziyaritimizni qobul qilghan meryemxan ana éghir xorsinish ichide yuqiriqi sözlerni qildi.

Melum bolushiche, niyaz qahar 1999-yili shinjang uniwérsitétining edebiyat fakultétini püttürgendin kéyin, “Ürümchi kechlik géziti” de muxbir bolup ishligen. U shu yillarda jama'etchilikning diqqitini qozghaydighan ziyaret xatirisi we edebiy axbaratlarni élan qilishtin sirt, “Shinjang medeniyiti” qatarliq zhurnallarda bir qisim maqalilerni élan qilghan.

2000-Yillarning bashlirida u “Altun tarim” torini tesis qilip, Uyghur torchiliqida mu'eyyen tesir peyda qilghan. “Altun tarim” tori élan qilin'ghan maqale-eserlerning süpetlikliki, uchur menbesining molliqi hemde qiziq témilarning köplüki bilen eyni chaghdiki Uyghur tor betliri ichide serxil tor betlerning biri bolup qalghan.

2009-Yili xitayning shawgu'en oyunchuq zawutida yüz bergen qanliq weqening xewiri bashqa birqanchilighan Uyghur tor betliri bilen birlikte “Altun tarim” toridinmu orun alghan. Uning üstige, “Altun tarim” torining bash bétige hösnxet bilen yézilghan “Altun” dégen sözdiki “N” herpi “Ay-yultuz” gha oxshitip yézilghachqa, xitay dölet xewpsizlik saqchilirining diqqitini qozghighan.

“5-Iyul weqesi” yüz bérip uzun ötmeyla yash muxbir niyaz qahar yoshurun tutup kétilgen. Uning a'ilisidikiler bir yilghiche uning héchqandaq iz-dérikini alalmighan. 2010-Yili ürümchi sheherlik ottura sot mehkimisi niyaz qahargha mexpiy sot échip, uni “Döletni parchilash jinayiti” bilen eyibligen hemde 13 yilliq muddetlik qamaq jazasi höküm qilghan. Hetta uning a'ilisidin héchkim uning qeyerde sotlan'ghanliqi, qandaq “Jinayet” sadir qilghanliqini bilmigen.

Niyaz qaharning singlisi ziyaritimizni qobul qilip munularni tekitlidi: “Akamgha mexpiy sot échilip, uni 13 yilliq qamaqqa höküm qilip shixu türmisige qamighandin kéyin, andin biz bu ehwallardin xewer taptuq. Bu kélishmeslikni anglighan haman dadamning qan bésimi örlep kétip yiqilip chüshti we shu qétim palech bolghanche 4 yil yétip alemdin ötti. Ürümchi yikenköldiki sheherlik ottura sot mehkimisi méni chaqirtip, akamning shexsiy buyumlirini éliwélishimni éytiptiken, men ulardin akamning néme jinayet ötküzgenlikini, iqrarnamige qol qoyghan yaki qoymighanliqini sorap turuwaldim. Ular buning mexpiyetlik ikenlikini, méning artuq so'al sorimasliqimni éytip méni yolgha saldi.”

Meryemxan ana ziyaritimiz jeryanida mundaq dédi: “Oghlumning qandaq jinayet ötküzgenliki we némini xata qilghanliqini hazirghiche bilmiduq. "Siyasiy jinayetchi" dégen qalpaqning bu qeder qorqunchluq bolidighanliqini emdi bilduq. Aliy mektepni ela netije bilen püttürüp, chong gézitte muxbir bolup tonulghan oghlum birdinla mehbus bolup qaldi. Oghlum shixu türmiside qabahetlik 6 yilni ötküzdi. Men uni yene 7 yil kütimen!...”

Tepsilatini awaz ulinishtin anglighaysiz.