Ruqiye turdush: xorluqqa uchrighan xanim-qizlar psixikiliq yardemgimu mohtaj

Muxbirimiz gülchéhre
2016.12.22
urumchi-qoralliq-saqchi-20130630.jpg Ürümchide Uyghurlar topliship yashawatqan rayonlarning kochilirigha qoyulghan qoralliq saqchilar. 2013-Yili 30-iyun, ürümchi.
AFP

Radiyomizgha kelgen bir qisim inkaslarda diniy yosunda kiyin'gen Uyghur ayallirining xitay qanun ijrachilirining qalaymiqan qolgha élishi we mejburiy axturushi seweblik, türlük shekilde xorluqqa duchar boluwatqanliqi ilgiri sürülmekte. Bu heqtiki éniqlashlirimiz melum netijilerni bergen bolsimu, emma Uyghur xanim- qizlirining saqchi orunlirida jinsiy parakendichilikke uchrighanliqigha a'it uchurlarni delilliyelmiduq.

Mutexessislerning qarishiche, xanim qizlarni ularning shexsiyitige hörmet qilmighan asasta axturush, hijab-romallirini mejburen yulup iliwétishning özimu, ularda cheksiz rohiy asaret qalduridiken. Halbuki, Uyghur élidiki jem'iyet we qanun sistémisida ayallar hoquqi tégishlik qoghdalmighanliqi üchün, ziyankeshlikke uchrighuchilar yenila yardemsiz qalmaqta iken.

Bundaq ehwalda ziyankeshlikke uchrighan Uyghur qiz-ayallar qandaq qilip bu xil xorluq élip kelgen rohiy azabni yéngishi we qandaq orunlardin yardem sorishi kérek?

Bügünki programmimizda mushu xil mesililerge duch kelgen ayallargha rohiy jehettin yardem bérish xizmetlirini qilip kéliwatqan kanadadiki ruqiye turdush xanim meslihetler béridu.

Uyghur qiz-ayallarning türmilerde, adettiki solaqxanilardimu xorluqlargha duchar bolidighanliqigha shahit bolghan biri, ilgiri ürümchidiki yamaliq saqchixanisida 3 künche qamilip, soraqqa tartilish jeryanida, hijabliq yash Uyghur qiz-ayallarning saqchilar teripidin sörep soraqxanigha élip kirip kétilgenlikini, bir qanche sa'etlerche ularning qiyin‏-qistaqlargha élin'ghan awazlirining anglinip turghanliqini we axirida bu bigunah qizlarning chachliri chuwulghan, qorqup ketken bichare qiyapetlerde chiqip kétidighanliqini körüp turghanliqini yetküzgen idi.

Biri hetta Uyghur qiz-ayallarning bu xil xorluqqa ayroportlardimu uchrap turidighanliqini özining béshidin ötkenliri arqiliq ispatliq sözlep bergen idi.

Her xil bahaniler bilen tutup turush orunliri, saqchixanilargha élip kélin'gen Uyghur qiz-ayallirining er saqchilar teripidin mejburiy axturulidighanliqini hetta saqchilarmu delilligen.

Uyghur qiz-ayallirining xitay saqchiliri teripidin qattiq mu'amile, tehditkila emes, türlük shekillerde depsendichilikke uchraydighanliqi xaraktéri éghir bolghan bir mesile bolsimu halbuki, ziyankeshlikke uchrighuchilar köpinche halda süküt qilidighan bolup, ziyankeshlikke uchrighandin kéyinki ularda peyda bolidighan yalghuzluq, ghezep-nepret ularni yene türlük bésim we rohiy binormalliqlargha muptila qilidiken.

Ayallarning türlük xorluqlargha uchrap awazsiz qélishi peqet Uyghur jem'iyitigila xas haletmu? chet'ellerde bu xil xorluqlargha duch kelgende ayallar qandaq usullar arqiliq öz hoquqini qoghdaydu we azablirini yéngidu?

Bu so'allirimizgha kanadadiki ayallarni qoghdash teshkilatida, a'ile zorawanliqigha uchrighanlargha rohiy jehettin yardem bérish xizmetlirini qilip kéliwatqan mol tejribilerge ige ruqiye turdush xanim özining tejribilirige asasen köz qarashlirini otturigha qoydi.

U, “Xitay hökümitining adaletsiz siyaset we qanunliri, dölet sistémisi seweblik Uyghur ayalliri uchrawatqan xorluq, azablar dunyaning bashqa héchqandaq jaydikige oxshimaydu. Uyghur ayallar xitay siyasitini ijra qilghuchilarning jismaniy jehettin xorlishighila emes, belki yene rohiy we psixika her jehettin xorlishighimu uchrap, teswirligüsiz azablarda qalmaqta. Bizning musteqil dölitimiz, bizni qoghdaydighan qanun bolmighanliqtin Uyghur jem'iyitide bu mesile téximu murekkep téximu éghir bir mesile” deydu.

U yene xorluqqa, ziyankeshlikke uchrighan qiz-ayallarning yalghuz emeslikini, ularning aldi bilen psixika, rohiy jehettin özini yéngishi kéreklikini, bashqilarning sewenliki we jinayiti bilen özini jazalimasliqni alahide eskertti.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.