Таһирҗан : сериқбуйида йүз бәргән вәқә хитайниң дини бесим сияситидин келип чиққан

2013 _ Йили 4 _ айниң 23 _ күни қәшқәр маралбеши наһийисиниң сериқ буя йезисида хитай сақчилири билән уйғурлар оттурисида қанлиқ тоқунуш йүз берип 21 киши өлгәнлики, нурғун киши яриланғанлиқи билдүрүлди.

Биз, әсли юрти сериқбуйидин болуп һазир истанбулда яшаватқан уйғур яш таһирҗан билән сериқбуйида йүз бәргән вәқә тоғрисида сөһбәт елип бардуқ.

Таһирҗан мәзкур вәқә йүз бәргән аилини йеқиндин тонуйдиғанлиқини билдүрди. У, вәқә йүз бәргән аилиниң чоңиниң исминиң барат навай исимлик уйғур икәнлики, униң юртта җәмәти көп вә һәммә киши һөрмәтләйдиған, диндар яхши киши икәнлики, униң үч нәпәр оғли болуп әң чоңи кавапчилиқ билән шуғуллинидиғанлиқи, оттуранчиси яғ сетиш дукини ачидиғанлиқини, әң кичикиниң болса акилириға ярдәмлишидиғанлиқини билдүрди.

У йәнә барат навайниң оғуллирини дини җәһәттә яхши тәрбийиләп йетиштүргәнлики, уларниң хитай сақчилириниң, сақал қоймаслиқ, чүмбәлни ечиш тоғрисидики бесимлириға қарши туруп кәлгәнликини билдүрди.

Игилинишичә сериқбуя йезисида йүз бәргән вәқә хитай даирилири елан қилғандәк террорлуқ вәқәси болмастин бәлки дини вә миллий бесимға қарши туруш сәвәбидин келип чиққан вәқә икән. Үч нәпәр сақчи барат навай исимлик уйғурниң өйигә келип оғуллириниң сақаллирини еливетишкә вә аяллириниң чүмбәллирини ечиветишкә мәҗбурлиғанлиқи, бу җәрянда икки тәрәп тартишип қелип кейин қанлиқ тоқунушқа айланғанлиқи илгири сүрүлди.

Сериқбуйилиқ таһирҗан бу вәқә тоғрисида оруқ - туғқан вә йеқинлиридин алған мәлуматларни нәқил қилип, барат навай дегән кишиниң үч оғли дәсләптә өзлириниң инсаний һәқ - һоқуқлирини тәләп қилип пикир қилса, сақчилар уларниң тәләплирини рәт қилип зораванлиқ қилғанлиқини вәқә йүз бериштин илгири сақчилар бу өйгә 3 қетим келип бесим қилғанлиқини, һәтта үч оғулниң оттуранҗи инисини вәқә йүз бериштин 15 күн илгири тутуп апирилип, қаттиқ уруп - қийнап қоюп бәргәнликини билдүрди.

Таһирҗан кейин сақчилар йәнә у аилигә келип бесим қилғандин кейин у аилиниң үч оғли вә достлири болуп 14 кишиниң гуруппа һалда қаршилиқ көрсәткәнликини, нәтиҗидә қанлиқ тоқунуш келип чиқип өлүм һадисиси көрүлгәнликини билдүрди.

Таһирҗан бу вәқәниң террорлуқ вәқәси болмастин хитайниң дини бесим сиясити вә уйғурларниң һәқ - һоқуқлириниң дәпсәндә қилинғанлиқи сәвәбидин келип чиққан вәқә икәнликини ипадилиди.

Таһирҗан сөзидә йәнә вәқәдә өлтүрүлгән үч нәпәр уйғур аял тоғрисида тохтилип, вәқәдә өлтүрүлгән үч нәпәр уйғур аялниң хитайға садиқ ишләйдиғанлиқи, йезилиқ базарда пиланлиқ туғут хизмити билән шуғуллинидиғанлиқини, нурғун һамилдар аялларни қорсақтики бовақлирини алдуривитишкә мәҗбурлап нурғун бовақниң өлүшигә сәвәб болған аяллар икәнликини, у аялларни сериқбуйида кишиләр бәк яман көридиған, нәпрәт көзи билән қарайдиғанлиқини билдүрди.