Ümid memet: öyümdin mejburiy ayrilipla qalmay, jénimdin ayrilishqimu tas qaldim (1)

Uyghur diyarida öy-makani mejburiy chéqiwétilgen we buninggha naraziliq bildürgini üchün xitay türmiside tehditlerge yoluqqan bir a'ilining hékayisi.

Uyghur élining melum bir jayidin a'ilisi bilen birge shiwétsiyege kélip siyasiy panahliq tiligen ümid memetning panahliq iltimasi ret qilin'ghan. Shiwétsiye hökümiti uni xitaygha qayturidighanliqini bildürgen. Xitaygha qayturulsa, özlirining ölümge mehkum bolush éhtimali zorluqini tilgha alghan bu a'ile, shu tapta éghir wehime ichide qalghan.

Ümid memet köp téngirqash netijiside, meyli xitaygha qayturulsun yaki chet'elde qélip qalsun, öz béshidin ötküzgen qabahetlik künlerni dunya jama'itige melum derijide bolsimu bildürüp qoyushqa bel baghlap, bügün kechmishliri heqqide bizge melumat bérish yolini tallighan. Emma, wetende özining bu kechmishlirige munasiwetlik bolghan köpligen kishilerning bixeterlikini nezerde tutup, ularning xizmet orni, ismi heqqide ochuq toxtilishtin özini qachurdi. Wetendiki bir tughqanliri we qowmi-qérindashlirining xeterge yoluqmasliqi üchün, ular toghrisida köp toxtilishni xalimaydighanliqini aldin eskertti.

Ümid memet xitay tilida oqughan. Xizmet tapalmighanliqi üchün, ushshaq tijaret bilen shughullinip tirikchilik qilish yolini tallighan. Uyghur élining melum nahiyesidin bolghan bu yash, 2015-yili qish aylirida kütülmigen paji'elerni béshidin ötküzgen.

Bir küni ümid memet sheherlik hökümetning bir parche uqturush qeghizini tapshurup alidu. Bu uqturushta, ularning hazir olturuwatqan qoru-jaylirini 15 kün ichide bikarlap bérish éytilghan. Eger hökümetning bu buyruqigha boy sunmisa, öylirining mejburiy chéqilidighanliqi uqturulghan.

200 Kwadrat métirdin artuq qoru-jayning igisi bolghan ümid memet a'ilisi, kütülmigen bu tehdittin chöchüydu we buni qanunsizliq hés qilip, sheherlik hökümetke erz qilmaqchi bolidu.

Sheherlik hökümet da'iriliri bolsa, bu uqturushning qanunluq ikenlikini, ümid memet a'ilisining bazar nerqide 2 milyon yüen'ge yaraydighan 200 kwadrat métirliq zémini üchün hökümetning 300 ming yüen pul béridighanliqini éytip, belgilen'gen muddette öyini bikarlap köchüp kétishke buyruydu.

Ümid memet etrapidiki qolum-qoshniliridin ehwal igilep béqish qararigha kélidu. Qoshnilirimu özlirining heqsizliklerge uchrighanliqini, hökümettin qorqup qarshiliq bildürüshke pétinalmaywatqanliqini tilgha élishidu. Hetta 400 yaki 500 kwadrat métirliq zémini bolghan a'ililergimu bazar nerqidin 5-6 hesse töwen tölem puli bérish belgilen'genliki éniq bolidu. Hökümet organlirida xizmiti bolghan, öyliri chéqilish xewpige duch kelgen bezi kadirlar, sheherlik hökümetning özlirini éniq agahlandurghanliqini, eger hökümetning buyruqigha boy sunup 15 kün ichide öylirini bikarlap bermise, xizmettin heydilidighanliqi we öylirining beribir mejburiy chéqilidighanliqi toghrisida tehditlerge yoluqqanliqini eskertishidu.

Ümid memet qolum-qoshnilirining derd-hesretlirini anglighandin kéyin, aldi bilen qanuniy yollargha muraji'et qilip, adwokat tutup, sotqa erz qilish yolini tallaydu. Halbuki, sot da'iriliri sheherlik hökümetni heqliq chiqirip, hökümetning bu emrige boy sunush lazimliqini bildüridu. Adwokatmu sotchining pikiri bilen, bu délodin toghra bir netije chiqidighanliqigha közi yetmey, bularning adwokatliqidin waz kéchidu.

Biraq, ümid memet qolum qoshniliri arisidiki heqsizlikke uchrighan 15 a'ilidin birdin wekilni élip, sheherlik hökümetke qayta shikayet qilip baridu. Buning yenila bir netijisi bolmighandin kéyin, ürümchige bérip erz qilish qararigha kélidu. 3 Ayal, 12 er ürümchige qarap yolgha chiqidu. Ular aldi bilen ürümchi sheherlik hökümetke kiridu. Oylimighan yerdin, bu 15 neper erzdar sheherlik hökümette “Qanunsiz erz qilghuchilar” sanilip, saqchilargha tapshurup bérilidu we türmige bend qilinip, ten jazasigha uchraydu.

Ümid memet ayali gülmire xanim bu weqelerni tilgha alghanda, özlirining mesilini qanuniy yollar bilen, erz-shikayetler bilen hel qilimiz dep, xata oylarda bolghanliqini, éri ümid memet türmige bend qilin'ghanda, özining qattiq qorqup ketkenlikini tilgha élip, hökümet da'irilirining bezide öylirige bésip kirip, özini we qéynanisini sheherlik hökümetke tutup apirip tehditler salghanliqini bayan qilidu.

Bu heqte kéyinki qétimliq programmilirimizda tepsiliy toxtilimiz.