Margarita bawzé: xitay türmiliridiki bigunah Uyghur tutqunlarni untup qalmasliqimiz lazim

Margarita-bawze-xanim-yalghuz

Bawariye yéshillar partiyisining re'isi margarita bawzé xanim ziyaritimizni qobul qilghanda, xitay türmiliridiki bigunah Uyghur tutqunlirini untumasliqni tilgha aldi.

Bawariye parlaméntining millet wekili, gérmaniyediki töt chong partiyining biri bolghan yéshillar partiyisining re'isi margarita mawzé xanim 2-dékabir bawariye parlaméntida ziyaritimizni qobul qilip, 12-dékabir küni parlamént binasida ötküzülidighan ilham toxti guruppisining qurulush murasimi heqqide melumat bérish bilen birge, Uyghurlar heqqide sorighan bezi so'allirimizghimu jawab bérip ötti.

Biz yene margarita xanimdin, gérmaniye parlaménti kishilik hoquq kéngishining bolupmu axirqi 2-3 yildin buyan Uyghurlar mesilisige barghanséri jiddiy köngül bölüshke bashlighanliqini, xitay bilen bolghan qanun di'alogi yaki kishilik hoquq söhbetliride Uyghurlar mesilisini nuqtiliq tilgha élip kéliwatqanliqini, bu xil yüzlinishning istiqbaligha qandaq qaraydighanliqini sorighinimizda, u gérmaniye fédératsiye hökümitining bu ijabiy qedemliri üchün alqish yaghdurudighanliqini tilgha élip, bawariye hökümitiningmu bu yolda dadil qedemler bésishi lazimliqini eskertti. U mundaq dédi: “Gérmaniye hökümiti we bash ministirining xitay bilen bolghan kishilik hoquq söhbiti yaki qanun di'aloglirida Uyghurlarning kishilik hoquq mesilisige alahide köngül bölüshke bashlighanliqini qizghin teqdirleymen. Démokratik qimmet qarishi nuqtisidin éytqanda, bu bizning burchimiz. Gérmaniye bolsa qanun bilen idare qilinidighan bir dölet. Biz xitayningmu qanun'gha hörmet qilidighan bir sistémigha köchüshini xalaymiz. Qanun bilen bashqurulghan dölette kishilik hoquq kapaletke ige bolidu. Men gherb démokratik ellirining, gérmaniye dölitining we men wezipe alghan bawariye hökümitiningmu xitay bilen bolghan alaqilarda Uyghurlarning kishilik hoquq mesilisige ehmiyet bérishini ümid qilimen hemde bu yolgha dewet qilimen. Biz bolupmu, xitay türmiliride azab chékiwatqan bigunah Uyghur tutqunlirini untup qalmasliqimiz lazim. Ularning erkinliki üchün küresh qilish hemmimizning insaniy wezipisi.”

Margarita bawzé xanim bu heqte toxtalghanda, bundin ikki yil ilgiri özining bawariye hökümitining bash ministiri bilen xitay ziyaritide birge bolghanliqini, emma bu ziyaret jeryanida kishilik hoquq mesilisining tilgha élinmighanliqidin köp epsuslan'ghanliqini tekitlep ötti. U bu toghrisida munularni eske aldi: “Men bawariye bash ministiri yétekchilikidiki wekiller ömiki bilen 2 yil ilgiri xitayni ziyaret qildim. Ziyaritimiz esnasida, bextke qarshi kishilik hoquq mesilisi alahide tilgha élinmidi. Buningdin intayin epsuslandim. Men bawariye hökümitining xitay bilen bolghan iqtisadiy hemkarliq we bashqa di'aloglirida Uyghurlar mesilisini muhim téma qatarida otturigha qoyushini tewsiye qilimen we buning üchün küch chiqirimen.”

Melum bolghinidek, ötken yili 10-dékabir kishilik hoquq küni munasiwiti bilen bérimin parlaménti Uyghurlar toghruluq qarar layihisi maqullighan bolup, margarita bawzé xanim buninggha oxshaydighan bir qarar layihisini bawariye parlaméntidimu maqullash mumkinchiliki bar-yoqluqi heqqide sorighan so'alimizghimu jawab bérip ötti. U mundaq deydu: “Bérimin parlaméntida barliq partiyilerning ortaq awazi bilen Uyghurlar toghruluq bundaq bir qarar layihisining otturigha qoyulushi gérmaniyediki zor bir ijabiy qedem we bashqa ölkiler üchünmu zor örnek. Bilgininglardek, bawariye bolsa gérmaniyediki her jehettin qudretlik ölkilerning biri. Bu ölkide bundaq bir qararning qobul qilinishi, bashqa ölkilergimu küchlük tesir körsitidu. Biraq, bawariye bilen xitay otturisida zor miqdardiki iqtisadiy hemkarliq bar. Biz bawariyediki bashqa partiyilerning rehberliri bilen birlikte, xitay bilen bolghan alaqilarda Uyghurlar mesilisige köngül bölüshni ortaq tekitlisek, kélechekte bérimindikige oxshash bir qarar layihisini maqullash we fédéral jumhuriyet parlaméntida otturigha qoyush imkanini yaritalaymiz. Men buni muhim bir wezipem ornida beja keltürüshke tirishimen.”

Bawariye parlaméntining millet wekili, yéshillar partiyisining re'isi margarita mawzé xanim bilen 2-dékabir bawariye parlaméntida élip barghan ziyaritimizge ilham toxti guruppisining re'isi enwerjan ependimu hemrah bolghan bolup, u bu qétimqi söhbetning köp ehmiyetlik bolghanliqini tilgha aldi.