Jéngjuda Uyghurlar bilen xitay saqchiliri otturisida qoralliq toqunush yüz bergen

Xongkongdin tarqitilghan bir qisim tor uchurlirida körsitishiche, - 8séntebir tang étish aldida xénenning jéngju shehiride, bir qanche Uyghurlar bilen xitay saqchilar otturisida qoralliq toqunush yüz bérip, neq meydanda ikki tereptin birdin adem ölgen. Nurghun kishi yarilan'ghan. Uchurda neq meydandin yene kem dégende ikki Uyghurning ayrim - ayrim shexsi aptomobilda qéchip ketkenliki ilgiri sürülgen. Da'iriler munasiwetlik uchurlarni qattiq qamal qilmaqta. Emma weqe yüz bergen da'iridiki kishiler weqeni delillidi.

Seyshenbe, xongkong we chet'ellerde tarqitilidighan bir qisim xitayche uchur tor betler hemde ijtima'iy alaqe wasitiliride xewer qilinishiche, - 7 séntebir yérim kéchide,xénen ölkisining jéngju shehiride saqchilarning tighliq yaki partlitish hujumi élip barmaqchi bolghan bir qanche Uyghurni qoghlap tutush jeryanida qoralliq toqunush yüz bergen, toqunush jeryanida 20 nechche pay oq awazi anglan'ghan. Toqunush jeryanida neq meydanda bir xitay saqchi we bir Uyghur ölgen.

Undidarda weqege shahid bolghuchilar teripidin tarqalghan uchurlargha asasen xewer qilin'ghan bu xil uchurlarda yene, weqe bolup uzun ötmey neq meydandin yene ikki neper Uyghurning, ayrim ayrim shexsi aptomobillargha olturup qéchip qutulghanliqi we saqchilarning qolida qorali bar, boyi 1 métir 70 santimétir kélidighan 30 yash etrapidiki birini axturup izdewatqanliqi ilgiri sürüldi.

Bir qisim uchurlarda, bu toqunushning jéngju sheher merkizi rayoni hésablan'ghan dashuy yoli bilen xu'eyxé yoli késishken jayda yüz bergenliki, deslep amma bir Uyghurning ammigha tighliq hujum qilish jeryanida bayqilip qéchip ketkenliki, arqidin saqchilarning qoghlap tutush jeryanida toqunush yüz bergenliki tilgha élin'ghan we weqedin kéyin qéchip ketkenlerning qayta térrorluq partlitish hujumi élip bérishi éhtimalliqi bar dégendek sarasim peyda bolghanliqi, emma da'irilerning bu heqtiki barliq uchurlarni öchürüp tashlap qattiq qamal qiliwatqanliqimu körsitilgen.

Biz torlarda tarqalghan bu uchurlargha asasen yenimu tepsiliy melumat élish üchün, weqe yüz bergen da'iridiki bir qanche saqchi ponkitliri, doxturxana we jéngju sheherlik saqchi bash idariliri bilen alaqilashtuq, emma ular bu heqte uchur bilen teminleshni oxshash ret qilshti.

Xu'eyxé yoli saqchixanisi :

- Bizge qandaqlarche téléfon qilip sorap qaldingiz, biz peqet saqchi ponkiti, bizning ölkilik jama'et xewpsizlik bash idarisi bilen alaqiliship sorang.

Jéngju sheherlik jama'et xewpsizlik idarisi:

- Siz muxbir bolsingiz, bu weqe heqqide eng yaxshisi, idarimizning teshwiqat bölümi bilen alaqilishing.

- Jéngju jama'et xewpsizlik idarisi tashqi teshwiqat bölümi :

- Hazir bizde dem élish waqti, weqedin xewiri barlar hazir yoq, bu ishqa mes'ullarni ete xizmet waqtida izdeng.

Jéngju médéitsina uniwérstéti - 1 tarmaq doxturxanisi jiddiy qutquzush bölümi :

- Yaq bilmeydikenmen. Yaridarni bizge ep kelmidi, etrapimizda yene bir qanche doxturxanilar bar....

Déyiliwatqan weqege bir kün bolghan bolsimu, emma jéngju yaki Uyghur éli da'iriliri weqe heqqide axbaratqa héchqandaq éniqlima bermidi we xitaydin tarqitilidighan her qandaq uchur, alaqe wastiliridimu bu weqege munasiwetlik melumat yoq.

Biz yene melum bolghan uchurlardiki weqe neq meydani etrapigha téléfon qilip ammidin melumat élishqa tirishtuq, weqe bolghan xuyxé yolidiki “Chyen du” méhmansariyining bir kütküchisi so'allirimizgha jawab bérip shundaq bir weqe bolghanliqini delillidi :

- Bügün etigen silerning rayonda yüz bergen qoralliq toqunush weqesini bilemsiz ?

- Bizning méhmansarayning aldidiki yolda yüz bériptiken, özem körmidim, bashqilardin anglishimche, xu'eyxé yolida axsham bir shinjangliq kishilerge pichaq bilen hujum qilghan iken, kéyin saqchilar kélip étiwétiptu. Peqet shu ölgen adem shinjangliqken dep anglidim, bashqisidin xewirim yoq.

Xu'eyxé yoli bilen dashuy yoli achisigha jaylashqan “Jungshin” kéchilik bezmixanisigha téléfon qilghan waqtimiz shu jay waqti 0din ashqan idi, weqening bezmixanidin 100métir yiraqta yüz bergenlikini bildürgen bezmixana diréktori, weqening ishik aldida yüz bergenlikini, emma oq yaki partlashni anglimighanliqini we nurghun saqchi we ademning toplashqanliqini körgen bolsimu, bashqisini körüshke imkaniyiti bolmighanliqini bildürdi hemde da'irilerning bügün barliq térrorchilarning tutulghanliqini éytip normal tijaret qiliwerse bolidighanliqini oqturghanliqini éytti.

- Anglisam ölgenlerning biri saqchi iken'ghu?

- Uni bilmidim, weqe bolghanda yollarni tosuwetkenti, anglishimche, térrorchilar bu yoldin ötmekchi boptiken, saqchilar tosiwaptu shu.

- Nening térrorrchiliri iken.

- Elwette shinjangliq bolidu - de.

- Anglisam yene qéchip ketkenlermu barken'ghu ?

- Anglimidingizmu, bügün hemmisini tutuwaptu.

- , siler bixeterlikinglardin ensirimemsiler ?

- Bizning bu yerge beribir shinjangliqlarni kirgüzmeymiz.

- Néme üchün kirgili qoymaysiler ?

- Ammiwi köngül échish sorunlirigha, méhmanxanilarghimu shinjangliqlarni qobul qilmasliq heqqide da'irilerning bir tutash belgilimisi bar.

- Shinjangliq ikenlikini qandaq perqlendürisiler ?

- Chirayidin qarapla bilgili bolidighu.

- Bu belgilimini ijra qiliwatqininglargha qanche uzun boldi?

- Xéli uzun boldighu.

Jéngjudiki ammining ipadiliri, bu jayda heqiqeten - 7séntebir, Uyghurlarni nishan qilghan bir weqening yüz bergenlikini delilligen bolsimu, emma deslepki izdinishlirimizdin weqening jeryani yenila su yüzige chiqmidi, emma ige bolghan melumatlardin shu yekunni chiqirish mumkin“Shinjangliq” yeni emeliyette Uyghurlargha yataq bermeslik, mulazimet qilmasliqqa oxshash, ammiwi mulazimetlerdin mehrum qaldurush, kemsitish siyasetliri bu jayda, uzundin buyan xitayning bashqa jaylirigha oxshashla dawam qilip kelgen shundaqla Uyghurlar bu yaqa yurttimu oxshashla “Térrorchi” dégen qalpaq bilen qara qoyuq, basturush obyékti bolup kelgen.