Xitay hökümiti yene “Kadirlarni asasiy qatlamgha ewetish” herikitining shepisini bergen

Uyghur aptonom rayonluq partkomning sékrétari ma shingruyning aptonom rayonluq partkomning da'imiy hey'etler yighinida muqimliqni saqlash, térrorluqqa zerbe bérishni tekitlep, Uyghur rayonining jenubidiki asasiy qatlam yéza-kentlerge zor sanda kadir chüshürüshni alahide tekitlishi diqqet qozghidi.

Xitayche “Tengritagh” torining 25-apréldiki xewiride déyilishiche, ma shingrüy 24-aprél küni échilghan Uyghur aptonom rayonluq partkom da'imiy komitétining mexsus yighinida, asasiy qatlamgha kadir ewetish mesilisini alahide tilgha alghan. U sözide, “Qanun we teptish sahesidiki munewwer kadirlar bilen ixtisasliqlarni asasiy qatlamgha, bolupmu jenubiy shinjangdiki asasiy qatlamgha ewetip, ularning amma arisigha chöküshige türtke bolush؛ asasiy qatlamni idare qilish iqtidarini üzlüksiz östürüsh kérek” dégen.

2017-Yildiki chong tutqundin kéyin chet'ellerge qéchip chiqqan shahitlardin hazir qazaqistanda yashawatqan gülpiye qazibék xanim ziyaritimizni qobul qildi. U 1999-yili xizmetke chiqqandin buyan asasiy qatlamlargha ewetilgen kadirlargha qoyulghan telepler we ularning wezipiliri heqqide bilidighanlirini bayan qildi.

Uning bildürüshiche, u 1998-yildin bashlap ghulja nahiyeside yézilardiki ayallarning pilanliq tughut xizmitini ishligen bolup, 2000-yillarda yézilargha ewetilgen kadirlar, hökümet nuqtiliq dep guman qilghan nuqtiliq a'ililerning hökümet xizmitige bolghan rayini igiligen iken. Emma 2013-2014-yillar, bolupmu 2015-yildin kéyin yézilargha ewetilgen kadirlar mislisiz köpeytilgen bolup, bu mezgilde kadirlargha, ulargha bölüp bérilgen a'ililerning barliq uchurlirini yighip yuqirigha yollash asasliq wezipe qilip békitilgen iken.

Gülpiye xanimning bildürüshiche, eyni chaghda asasiy qatlamlargha ewetilgen kadirlar, özi tekshürgen a'ililerning diniy étiqadi, a'ile ezalirining kirimi, pilanliq tughut siyasiti qatarliq mesililerde hökümet xizmitige bolghan inkasi, shu a'ilide jinayet ötküzüsh tarixi bar-yoqluqi qatarliqlarni birmubir igiligen iken. Bu kadirlar yollighan doklatlar 2017-yili ewjige chiqqan keng-kölemlik tutqunda, Uyghurlarni asas qilghan rayondiki xelqlerning “Qayta terbiyelesh” namidiki lagérlargha qamilishi we türmilerge tashlinishida asas qilin'ghan “Jinayi pakitlar” bolup qalghan.

Gollandiyediki lagér shahitliridin qelbinur sidiq xanimning bildürüshiche, ma shingruyning rayonning muqimliqini saqlashta, asasiy qatlamgha, bolupmu Uyghurlar nopusi hélihem mutleq üstünlükni igileydighan jenubtiki wilayet we oblastlarning yéza-kentlirige zor türkümde kadir chüshürüshni tekitlishi, 2017-2018 yillarda, Uyghurlarni “Qayta terbiyelesh” namida lagérlargha bir tutash qamash dolqunidin ilgiri, ürümchidiki idare-organlardiki hökümet kadirliri, hetta bashlan'ghuch mekteplerdiki oqutquchilarghiche barliq ishchi-xizmetchilerni jenubiy Uyghur diyaridiki yézilargha ewetken ehwalni eslitidiken.

Xitay hökümiti 2017-yili Uyghur élide keng kölemlik tutqunni yolgha qoyup, lagérlargha az dégende ikki milyon ademni solashtin ilgiri atalmish “El rayini bilish, elge nep yetküzüsh” herikiti qozghap, az dégende 200 ming kadirni asasiy qatlamgha ewetken, xitay kadirlar bilen Uyghur déhqanlirini “Qoshmaq tughqan” bolushqa mejburlighanidi.

Qelbinur sidiq xanim chén chüen'go dewride yeni 2017-2018-yillardiki chong tutqun ewjige chiqqan mezgilde yolgha qoyulghan atalmish “Qoshmaq tughqan” bolush siyasitini eslep, eyni chaghda Uyghurlarning öylirige ewetilgen atalmish qoshmaq tughqanlarning her ayda bir hepte özige teqsim qilin'ghan Uyghurning öyide shu a'ile ezaliri bilen 24sa'et bille turush wezipisi barliqini eslep ötti.

Qelbinur xanim özining a'ilisini neqil élip, eyni chaghda ürümchidiki hökümet xizmetchilirining öylirigimu xitay kadirlirining ehwal igilesh we nazaret üchün orunlashturulghanliqini bayan qildi.

Xitay xewiridin melum bolushiche, ma shingrüy 24-aprél qilghan sözide yene, “Shinjangni omumyüzlük qanun boyiche idare qilish uzaq muddetlik wezipe, mes'uliyet éghir, yol uzun” dégen.

Qelbinur sidiq xanim ma shingrüyning bu sözlirige bolghan endishisini bildürüp: “Xitay hökümitining Uyghurlargha yürgüzgen siyasiti gherb démokratik döletliride ‛irqiy qirghinchiliq siyasiti‚ dep eyibliniwatqan bügünki weziyettimu, xitay emeldari ma shingrüyning muqimliqini asasiy xizmet dep tekitlishi we xitay kadirlirini jenubiy Uyghur rayonidiki yézilargha ewetishni teshebbus qilishi Uyghur rayonida dawam qiliwatqan basturush siyasitining yenimu küchiyidighanliqidin bésharet béridu” dédi.

Yuqiriqi awaz ulinishidin tepsilatini anglaysiler.