Qazaqistanliq Uyghurlar satirik yazghuchi abduxaliq mahmudofni mubareklidi

Satirik yazghuchi abduxaliq mahmudofning 70 yashliq tewellutigha béghishlan'ghan yighilish

1-Dékabirda almuta shehirining Uyghurlar zich olturaqlashqan gorniy gigant mehellisige orunlashqan “Dilnaz” kaféxanisida tonulghan satirik yazghuchi abduxaliq mahmudofning 70 yashliq tewellutigha béghishlan'ghan tentene bolup ötti. Uninggha yiraq-yéqindin kelgen ziyaliylar, yazghuchining kesipdashliri, uruq-tughqanliri, yurtdashliri we bashqilar qatnashti. Tentene dawamida “Diyar” Uyghur ansambili we “Irade” ussul ansambilining orunlishida naxsha-saz we ussullar orunlandi.

Murasimda sözge chiqqan qazaqistan yazghuchilar ittipaqi Uyghur edebiyati kéngishining bashliqi, yazghuchi we dramatorg exmetjan hashiri abduxaliq mahmudofning 70 yashliq tewellutining qazaqistanning birinchi prézidénti künige hemde qazaqistan jumhuriyiti musteqilliqining 25 yilliqigha toghra kéliwatqanliqini, buning bir yaxshiliqning belgisi ikenlikini tekitlep, edebiyatining qazaqistan Uyghurliri hayatida ulugh bir sahe bolup kéliwatqanliqini atap körsetti. U a. Mahmudofning kichik pé'illiq xisliti bilen zaman'gha layiq eserler yaritip kéliwatqanliqini, baylargha bay bolup emes, belki rohiy gadayliqtin gaday bolmanglar dep eser yéziwatqanliqini atap körsetti. Emdi sözge chiqqan qazaqistan yazghuchilar ittipaqi bashqarmisining ezasi, alash mukapatining sahibi maraltay rayimbékk oghli a. Mahmudofning qazaqistan edebiyatida özige munasip orni barliqini, tekitlep, qazaqistan yazghuchilar ittipaqi re'isi nurlan orazalinning tebriknamisini tapshurdi.

Murasimda sözge chiqqan almuta sheherlik aliy kéngishining ezasi shawket ömerof, qazaqistan Uyghurlirining jumhuriyetlik étno-medeniyet merkizi bashqarmisining ezasi, jumhuriyetlik “Uyghur awazi” gézitining bash muherriri érshat esmetof, shundaqla “Asiya bügün” géziti, “Intizar” we “Axbarat” zhurnalliri, sheherlik Uyghur medeniyet merkizi, sherqshunasliq instituti Uyghurshunasliq merkizi, bésaghash yézisining yurt-jama'etchiliki wekilliri we bashqilar yazghuchining ijadiyitige yuqiri bahalirini bérip, zor utuqlar tilidi.

Radi'omiz ziyaritini qobul qilghan m. Ewézof namidiki edebiyat we sen'et institutining proféssori alimjan hemrayéf a. Maxmudofning satira zhaniri arqiliq ijtima'iy turmushni, jem'iyetning qandaq halette turuwatqanliqini éniq körsitip bergen, yéngi külke medeniyitining asasini salghan talantliq, istédatliq yazghuchi ikenlikini tekitlep, mundaq dédi: “Omumen a. Mahmedofning ijadiyiti tarixiy wetinimizdiki memtimin hoshurning ijadiyiti bilen sélishturushqa erziydu. A. Mahmudofning eserliri bilal nazimning ‛changmoza yüsüpxan‚ din bashlan'ghan riyal satira. Uni Uyghurning échinarliq turmushigha yéqinlashqan, bizdiki xunük hadisilerning hemmisini échip tashlighan edib dep qaraymiz.”

Yazghuchi a. Mahmudof ijadiyitige béghishlan'ghan murasimda sözligüchiler uning yurt-jama'etchilik ichide, bolupmu Uyghur milliy ma'aripini qollashta élip barghan pa'aliyetlirini yuqiri bahalidi.

Almuta wilayiti talghir nahiyisige qarashliq bésaghash mehellisi aktiplirining biri ismayiljan roziyéfning pikriche, a. Mahmudof bolupmu özi turuwatqan rayonda Uyghur mektepliri we siniplirini échish hem ularni hajetlik qorallar bilen teminlesh yolida pidakarane emgek qilghan Uyghurning bir munewwer perzenti ikenlikini tekitlep, mundaq dédi: “1988-Yili deslep almuta sheherlik we köp ötmey jumhuriyetlik Uyghur étno-medeniyet merkezliri qurulghanda, uning pa'aliyetlirige aktip qatnashqan. Melum tejribige ige bolghan u talghir nahiyilik Uyghur medeniyet merkizini qurush teshebbusini otturigha qoydi. U bu nahayiti muhim ishni emelge ashurushta yézining we nahiyening bashqa yurtlardiki milletperwer aktiplirigha Uyghur sinipliri bar yézilardiki mu'ellimlerge muraji'et qildi we ularning qizghin qollap-quwwetlishige érishti. Shundaq qilip 1989-yili may éyida talghir nahiyilik Uyghur medeniyet merkizi quruldi we resmiy royxetke élindi. Ariliqta bir yil ötüp, nahiye merkizi talghirda Uyghur medeniyet künlirini ötküzüshke aktip qatniship, uning asasiy uyushturghuchilirining biri boldi. Mezkur murasim nahayiti daghdughiliq ötüp, moskwadin merkiziy téléwiziyening ‛wrémya‚ programmisida körsitilgen idi. 1996-Yili yézimizdiki uzun kochilarning birige ataqliq alimimiz murat hemrayéf namining bérilishi shu yézimizdiki jama'etchilikni chong xoshalliqa chömdürgen idi. Melumki, köpligen ademler özlirining turuwatqan kochisining namini bilgen bilen, u shexsning kim we qandaq adem ikenlikini, xelqqe qandaq paydiliq ishlarni qilghanliqini bilip ketmeydu. Shuni nezerde tutqan halda murat hemrayéfni kocha turghunliri we yéza ehlige tonushturush meqsitide kocha bayrimi uyushturuldi. Shu waqitta sheherdin körneklik Uyghur ziyaliyliri kélip, mezkur kocha bayrimigha qatnashqan idi. Yene shuni qoshumche éytip ötüsh kérekki, 2009-yili ikkimiz birlikte “Bésaghashning Uyghurliri” namliq kitabni yézip, neshrdin chiqarghan iduq. Kitab yézining tarixi we uninggha kélip orunlashqan Uyghurlarning ötmüshtiki we bügünki hayati éniq melumatlar bilen teswirlen'gen.”

I. Roziyéf yazghuchining özi turuwatqan mehellide we bashqimu yézilardiki yurt-jama'etchilik arisida alahide abruygha ige ikenlikini, uning eserlirini, tenqidiy maqalilirini oqurmenlerning söyüp oquydighanliqini bildürdi.