Shwétsiye lund uniwérsitétida saqliniwatqan qol yazma eser - jeng marshliri

Shwétsiye lund onwérsititining kutupxanisidiki Uyghurlargha da'ir matériyallar ichide saqliniwatqan “Marshlar” toplimigha jem'i 12parche marsh kirgüzülgen bolup, 9 parchisigha “Eskerler marshi”, 3parchisigha “Mektep marshi” dep izhat yézilghan.

“Marshlar” toplimining muqawisi bolmighanliqi üchün birinchi béting üstige shwitlar teripidin shwétche “Urush naxshiliri, sherqiy türkistan, 1933 - 1934” dégen xetler yézip qoyulghan.

Bu marshlarda asasen 20 - esirining 30 - yilliri Uyghur élide yüz ber qozghilang we inqilabqa bolghan qizghinliq, xorluqtin qutulush yolidiki ümidwarliq we iman étiqadqa bolghan qizghin muhebbetler eks ettürülgen. Marshlarning diqqetke sazawer yene bir teripi shuki, uningdashu dewirlerning mötiwerliri bolghan xoja niyaz haji we tümür sijanglarning ismi uchraydu. Mesilen, birinchi marshta mundaq bayanlar bar:

Hemmimiz yash eskermiz,
Din, iman bar qelbimizde.
Türkning qelbi tinch bolsun,
Rahet uyusun ordimizde.
Xoja niyaz ghazi ata,
Xoja niyaz ghazi ata.

Ikkinchi marsh mexsus tümür sijanggha béghishlan'ghan bolup, marshta tümür sijangni tümür pasha dep ataydu.

Tümür pasha özi yashtur,
Milyon eskerlerge bashtur.
Kapirlargha baghri tashtur,
Ming yashisun tümür pasha.

Chonglarning éytishigha qarighanda, tümür sijang qeshqerde turghan mezgilliride xelq arisida chong tesir qozghighan shexiske aylan'gha bolup, uning namigha béghishlan'ghan naxsha - qoshaqlar köplep barliqqa kelgeniken.

Bu heqte köz qarishini bayan qilghan abdughéniy mundaq dédi:

Tümür sijang 20 - esirining 30 - yilliridiki Uyghur tarixini yaratqan meshhur shexislerning biri bolsimu, emma uning namigha béghishlan'ghan shé'ir, qoshaqlarni dewrimizde uchritish nahayiti qiyin, hetta yoq déyerlik. Uyghur tarixi qoshaqlirining eng chong qamusi bolghan 4 tomluq “Uyghur tarixi qoshaqliri qamusi” dégen kitabqimu tümür sijang heqqide héchqandaq qoshaq kirgüzülmigen.