Almutada Uyghur tiyatirining 84-yilliq sen'et pa'aliyiti bashlandi

Almutadiki quddus ghojamyarof namidiki jumhuriyetlik Uyghur muzikiliq komédiye tiyatirining 84-yilliq sen'et pa'aliyitide orunlan'ghan “Mehmud qeshqeri” dramisidin körünüsh. 2017-Yili 9-noyabir, almuta.

9-Noyabir küni almutadiki quddus ghojamyarof namidiki jumhuriyetlik Uyghur muzikiliq komédiye tiyatirining 84-yilliq sen'et pa'aliyetliri bashlandi. Mezkur pa'aliyetke almuta shehiri we nahiyilerdin kelgen tamashibinlar qatnashti.

Uyghur tiyatiri mudirining igilik ishliri boyiche orunbasari sawut sonurof tamashibinlarni Uyghur tiyatirining 84-yilliq sen'et pa'aliyitining bashlinishi bilen qizghin tebriklidi. U tamashabinlarni kéyinki yilning otturilirighiche bolidighan tiyatir nomurlirining aktip qatnashquchiliridin bolushini ümid qilidighanliqini bildürdi hemde milliy sen'etni qedirleydighan heqiqiy milletperwer shexslerning yenimu köpiyishini ümid qilidighanliqini tekitlidi.

Andin sözge chiqqan qazaqistan yazghuchilar ittipaqi yénidiki Uyghur edebiyati kéngishining bashliqi exmetjan hashiri Uyghur tiyatirining bu qétimqi yürüshlük pa'aliyitining tunji nomuri bolghan “Mehmud qeshqeri” dramisining aptori ekremjan exmetofqa alahide rehmet éytti. U sözide ekremjan exmetofning xelq'ara tiyatirlar féstiwalining sahibi atalghanliqini, mezkur eserni sehnileshtürüshte tiyatir artislirining köp emgek qilghanliqi, buning netijiside mushundaq bir ulugh shexsning hayati heqqidiki sehne esirin tamashibinlar bilen yez körüshkenlikini tilgha élip ötti.

Uyghur tiyatiri edebiyat bölümining bashliqi, sha'ire patigül meqsetowa söz qilip, bu yilqi tiyatir mewsumining adettikidek “Anarxan” namliq klassik eser bilen emes, belki Uyghurlarni pütkül dunyagha tonutqan ulugh mutepekkur alim mehmud qeshqerige béghishlan'ghan drama bilen bashlan'ghanliqini chong medeniy weqe, dep hésablidi. U tiyatir heweskarlirini bu yilqi sen'et pa'aliyitide qiziqarliq eserlerning we konsért programmilirining kütüwatqanliqi bilen xewerlidi.

Radiyomiz ziyaritini qobul qilghan Uyghur tiyatirining rézhissori muhit hézimofning qarishiche, öz waqtida Uyghur tiyatirining her yilliq pa'aliyetlirini peqet ottura asiyadila emes, belki dunyagha yaxshi tonulghan artislarning qatnishishi bilen orundap kéliwatqanliqini, hazir undaq péshqedem artislarning az qéliwatqanliqini ilgiri sürdi. U mundaq dédi: “Bu eser, birinchidin, yéngi eser, ikkinchidin, tarixiy eser. Buni tiyatirimizning bedi'iy rehbiri murat abdurehim oghli teklip qilghan idi. Bu eserde bizning talantliq artistlirimizning hemmisi ishtiraq qilidu. Eserning qandaq bolushini tamashibinlirimiz belgileydu. Pat yéqinda köp qétimliq bélet sistémisi bilen ‛nawa‚ folklorluq ansambilining chong konsérti bolidu.”

M. Hézimofning éytishigha qarighanda, “Mehmud qeshqeri” eseridin kéyin “Nuzugum”, “Bayanchor”, “Idiqut” qa oxshash 14 sehne esiri qoyulmaqchiken. Buningdin tashqiri yene yéngi yilliq “Gülxan” hezil-külke kéchisi tamashibinlarni kütmektiken. M. Hézimof sen'et pa'aliyiti dawamida yéngi sehne eserler üstidimu ishlarning mangidighanliqini, shularning ichide rézhissor yalqunjan shemiyéfning teyyarlishida shékspirning “Roméyo we zhulétta” esirining sehnide qoyulidighanliqini bildürdi.

Tiyatir artisi turghan hézimof bügün peqet tamashibinlar üchünla emes, belki tiyatir kolléktipi üchünmu chong bayram ikenlikini, bu dramining qazaqistan Uyghur dramaturgiyisining tereqqiyatigha qoshulghan zor töhpe ikenlikini otturigha qoyup, mundaq dédi: “‛mehmud qeshqeri‚ ilgiri yüsüpbek muxlisofning ‛qosh yultuz‚ eseri bilen qoyulghan bolsa, bügün ekrem exmetofning özi yazghan eseri bilen qoyulmaqta. Men uningda mexmud qeshqerining taghisi iliyas karwan béshining rolini oynaymen. Men oylaymen, bu xelqimiz uzaqtin kütken sehne eserlirimizning biri”.

T. Hézimof tiyatirda yigirme yilgha yéqin waqit mabeynida ishlewatqan bolup, bu jeryanda köpligen sehne eserlirige qatnashqan hem nurghunlighan péshqedem sen'et erbabliri bilen bir qatarda ishligen hem shularning terbiyesini alghan. U “Chuqan welixanof”, “Ömer muhemmediy” we “Anarxan” dramilirida bash rollarni oynighan tejribilik artislarning biridur. T. Hézimof öz waqtida almutadiki jurgénof namidiki sen'et akadémiyisini tamamlighan yashlar arisida talantliq artislarningmu bar ikenlikini, chünki tiyatirgha talantsiz ademlerning kelmeydighanliqini, tejribilik artis bolup yétilishi üchün intayin köp ishlesh, tirishish lazimliqini bildürdi.

Ziyaritimizni qobul qilghan almuta shehirining turghuni aznat talipof “Mehmud qeshqeri” eseridin intayin qattiq tesirlen'genlikini ilgiri sürüp, mundaq dédi: “Tariximizda ötken yarqin namayendining qiyapiti bügün qayta tirilgendek héssiyatlargha chömduq. Bügünki oyun bizge ajayip chong tesirat béghishlidi. Bu oyunni körüp biz shanliq tariximizdin heqiqiy rewishte pexirlenduq, yash artislarning maharitidinmu nahayiti xushal bolduq”.

A. Talipof kélechekte tiyatir sehniside Uyghur xelqining bashqimu tarixiy shexslirining obrazlirini körüshni ümid qilidighanliqini, tiyatir kolléktipigha, shexsen mezkur eserni sehnileshtürgen talantliq rézhissor muhit hézimofqa téximu zor ijadiy utuqlar tileydighanliqini bildürdi.