Қирғизистандики уйғур яшлири миллий кимликини сақлаш үчүн тиришчанлиқ көрсәтмәктә

22-Декабир күни бишкәктики “яшлиқ авази” уйғур яшлар топиниң уюштуруши билән тәнтәнилик мурасим өткүзүлди. Мурасимда 2017 йилида қирғизистан җумһурийитигә һәр қайси саһәләр бойичә төһпә қошқан уйғур яшлири мукапатлинип, тәқдирнамә вә соғатлар берилди.

Яшларға мәдәт вә илһам беридиған бу паалийәт 4 йилдин буян қирғизистанда әнәнигә айланмақта. Радийомиз зияритимизни қобул қилған “яшлиқ авази” топиниң әзаси нуршат әбәйдуллайеф мунуларни тәкитлиди: “2014-йили биз биринчи қетим бу паалийәтни өткүзгән идуқ. Бу мурасимниң вәзиписи қирғизистандики уйғур яшлириниң қирғизистан үчүн қошқан төһпилирини мукапатлаш үчүн иди. Биз бир қанчә нәпәр тиҗарәтчи вә тәдбикар акилиримизниң ярдими билән бу паалийәтни өткүзүватимиз. Мукапатимиз қирғизистан тәвәсидә яшаватқан талантлиқ уйғур яшлирини нишан қилған. Һазирчә биз пәқәт бишкәк шәһиридин башлаватимиз. Алдинқи йиллири қара-қол шәһиридиму мукапатлиримизға еришкәнләр болған иди. Һәрқандақ киши қирғизистандики уйғур яшлири арисидин талантлиқ өрнәкләрни тәвсийә қилмақчи болса бизгә инстаграм яки яки телефон арқилиқ учур бәрсә болиду. Биз бу намзатларни тәкшүрүп бекиткәндин кейин келәчәктә уларға мукапат беришимиз мумкин.”

Мәзкур мурасимға қирғизистан җумһурийити алий кеңишиниң әзаси пәрһәт төлендибайеф, қирғизистан уйғурлири “иттипақ” җәмийитиниң рәиси артиқ һаҗиеф, “иттипақ” җәмийитиниң сабиқ рәиси дилмурат әкбәроф, аяллар кеңишиниң сабиқ рәиси пәридә низамидиннова, “дил садаси” иҗадкарлар мәркизиниң мудири рустәм абдурәупоф қатарлиқлар қатнашти.

“яшлиқ авази” йиллиқ мукапатиға теббий, илмий, иҗтимаий, һоқуқ, тәнтәрбийә вә башқа саһәләрдин 13 намзат көрситилди. Уларниң ичидә қарабалта шәһәрлик һөкүмәт башлиқиниң мукапатиға еришкән дохтур бәһрам ибрагимов, дотсент надирә мусабайева, “инсан вә һоқуқ” программисиниң риясәтчиси рустәм абдурәупоф, тәнтәрбийә саһәлиридә хизмәт көрсәткән айтахуноф әкбар вә камил сабитоф, “долан” уйғур миллий уссули ансамбилиниң бәдиий рәһбири бәхтияр имран һәмдә истилистика вә лаһийәләш саһәсидә мувәппәққийәт қазанған бир қисим яшлар мукапати.

“иттипақ” җәмийитиниң рәиси артиқ һаҗиеф, қирғизистандики уйғур яшлириниң өмлүк вә бирлик роһи билән чоң нәтиҗиләргә еришиватқанлиқини көрситип, “иттипақ” җәмийити намидин “яшлиқ авази” топи елип барған паалийәтләргә тәшәккүр билдүрди вә тәқдирнамә билән мукапатлиди.

Қирғизистан җумһурийити алий кеңишиниң әзаси пәрһәт тулендибайеф яшлар өткүзүватқан мәзкур мурасимдин пәхиринилидиғанлиғини билдүрүп, мундақ деди: “бу паалийәткә наһайити чоң баһа беримән, немишқа дегәндә бу ишлар яшларға зор мәдәт бериду. Мән яшлиримизниң қиливатқан ишлириға алаһидә рәһмитимни билдүримән. Улар бизниң келәчикимиз. Улар әқиллиқ, билимлик болуп өсүватиду. Биз тиҗәрәтчиләр уларни һәр даим қоллап келиватимиз, чүнки улар келәчәк үчүн хизмәт қиливатиду.”

Мәхсус меһманлар қатарида қазақистандики “долан” уйғур миллий уссул ансамбилиниң қизиқчиси назим мисанофлар тәклип қилинди. Қазақистан билән қирғизистандики уйғур яшлири бир бири билән һәмкарлишип, зич арилишип, йеңи аилиләрни қурулмақта. Зияритимизни қобул қилған “долан” ансамбилиниң уссулчиси гүлнур бу һәқтә мундақ деди: “биз қирғизистанға биринчи қетим кәлгинимиз йоқ, бир нәччә қетим келип һөнәрлиримизни көрсәттуқ. Болупму бизниң бәдиий рәһбиримиз бәһтияр имран язда өткүзилгән алтай көчмәнлири мурасимға қатнишип, бир қиз билән тонушуп, өктәбир ейда аилә қурушти. Икки дөләттә яшаватқан уйғур қериндашлиримиз бир биримиз билән өмлүктә арилишип телефон вә инстаграм арқилиқ бағлинип туримиз. Биз бир туғқан қериндашлардәк болуп кәттуқ.”

Мәзкур мурасимда уйғур хәлқиниң чалғу асваплири, уйғур миллий кийим-кечәклири вә сәнәт буюмлири көргәзмиси уйүштурулди шундақла “дилшат нан-тоқачлири” тизилди.

“яшлиқ авази” топиниң әң актип әзаси зарина ибдиминованиң ата-анилириму мурасимға қатнишип, қизиниң уйғур хәлқи үчүн қиливатқан ишлири үчүн рази болғанлиқини вә пәхирлинидиғанлиқлиринибилдүрди: “қизимизниң ‛яшлиқ авази‚ топиға қатнашқиниға биз хушал, обдан болди. яшлиримиз өз тарихини мәдәнийитини билсун, тонисун. Һазирқи яшларниң көпинчиси униңға қизиқмайду, һәрикәт қилмайду, әмма бизниң қизимиз қизиқип ашундақ бир паалийәтләргә қатнашқиниға биз рази. Бизниң уйғурлиримизниң мәдәнийити бай. Бизниң қизимизму сәнәткә қизиқиду, у классик музикилар билән уйғурчә музикиларни арилаштуруп чалиду. ‛яшлиқ авази‚ бу чоң ишни башлап бәрди. Уларниң бизниң миллий мәдәнийәтлиримизни балилиримизға тонутуп, миллитимизниң есил хисләтлирини хәлайииққа көрсәткәнлири үчүн рәһмәт ейтимиз.”

Нуршат әбәйдуллайифниң билдүрүшичә, уйғур яшлар топи “йиллиқ мукапат” мурасимидин башқа йәнә тәнтәрбийә мукапатини пиланлимақтикән. Келәр йили әтиязда путбол мусабиқилирини уюштуруп, ош, қарақол вилайәтлиридики уйғур қериндашларниму тәклип қилидикән. У мундақ деди: “биз әтиязда йәнә путбол мусабиқиси өткүзмәкчимиз. Бу йил өткүздуқ, пәқәт бишкәктинла әмәс, йәнә қара қол шәһиридинму яшлар қатнашти. Бу йилқи мусабиқимизгә ош вилайитидин тәнһәрикәтчиләрни тәклип қилмақчимиз. Униңдин кейин билярд мусабиқиси өткүзмәкчимиз. Бизниң вәзипимиз қирғизистандики уйғурларни бирләштүрүш. яшлар бир-бирсини тонисун, билсун, тәнтәрбийигә қизиқсун, яман йолларға өтүп кәтмисун.”

Нуршат әбәйдуллайеф йәнә қирғизистандики уйғур яшлириниң ана тил җәһәттә қийниливатқанлиқини, уйғур тилини сақлап қелишиниң толиму муһимлиқинитәкитләп, “тил йоқап кәтсә хәлқму йоқап кетиду,” деди.

У йәнә мундақ деди: “ана тил җәһәттә бизниң чоң-чоң қийинчилиқлиримиз бар. Биринчидин, уйғур тилини оқутидиған һеч қандақ бир мәктәп йоқ, иккинчидин өйдә яшларму, чоңларму уйғурчә гәп қилмайду. Һәммә йәрдә русчә вә қирғизчә сөзләйду. Уйғурчини сөзләйдиған яки аңлайдиған бир йәрму қалмиди. Бу йәрдики уйғурларниң тили йоқалса, уйғурларму йоқалиду. Биз өзимизни сақлап қелишимиз керәк. Шуни қилалисақ, андин башқа ишларни қилалаймиз.”