Uyghur alimi shöhret mutellipof we uning ilim-pen muweppeqiyetlirining arqisigha tirkelgen a'ile terbiyisi
2013.12.23
2013-Yili 19-dékabirda amérikida chiqidighan “Tebi'et” zhurnili “2013-Yilliq dunyawi 10 meshhur alim” ning tizimlikini élan qilghan. Amérika orégon saghlamliq we ilim-pen uniwérsitétining Uyghur proféssori, bi'ologiye alimi shöhret mutellipofning nami mezkur tizimliktin alahide orun alghan.
Melumki, bu yil 15-mayda shöhret mutellipof yétekchilik qilghan tetqiqat guruppisi kélon téxnikisini qollinip insaniyetning ghol hüjeyrisini qayta ishlepchiqirishta bösüsh hasil qilghan. Buning bilen shöhret mutellipofning insaniyet ghol hüjeyrisi tetqiqatidiki bir yürüsh netijiliri dunya ilim-pen sahesining zor diqqitini qozghighan. Uning bu sahediki netijiliri yéqinda “Dewr” zhurnilida tonushturulup, “2013-Yilliq dunya méditsina ilmidiki 10 zor bösüshning biri” dep bahalan'ghan.
Shöhret mutellipofning bösüsh xaraktérlik netijisi uning pishqan tére hüjeyrisini bosh halettiki aniliq tuxumgha muweppeqiyetlik kirgüzüp, ximiyilik we éléktrlik ghidiqlash arqiliq tuxumni parchilap axirida törelmining ghol hüjeyrisini ishlepchiqarghanliqida ipadilen'gen.
Igilishimizche, Uyghur alimi shöhret mutellipof 1961-yili qazaqistanning almata shehirige yéqin Uyghur yézisi - awatta tughulghan. 1979-Yilidin bashlap sabiq sowét ittipaqi armiyiside ikki yil herbiy mejburiyet ötigen. Bu jeryanda u rusiyening gherbiy shimali rayonida turushluq heriketchan rakéta qismida herbiy radi'o téxniki bolup ishligen. Herbiy septin boshighandin kéyin, moskwagha bérip ghol hüjeyre kespi boyiche uniwérsitétqa kirgen. 1995-Yili amérikigha kélip oqughan we yerliship qalghan.
Shöhret mutellipofning ata-bowiliri eslide ewladmu-ewlad ghuljida yashighan kishiler bolup, 19-esirning axirliri Uyghurlar wetinide yüz bergen bir qatar tarixiy tragédiyiler netijiside rusiye hökümranliqidiki yettesu tewesige köchüshke mejbur bolghan. Almatagha 30 kilométir kélidighan ghulja yolidiki Uyghur yézisi awatta tughulup ösken shöhret we uning singlisi maysem kichikidinla nahayiti qoyuq Uyghur muhitida chong bolghan. Ularning dadisi muzepper aka öz perzentlirini milliy rohta terbiyilesh üchün köp ejir singdürgen.
Shöhret mutellipof téléfon ziyaritimizni qobul qilip özining tetqiqat netijiliri heqqide toxtaldi. Uyghur xelqining özining pen-téxnika muweppeqiyetliridin pexirlinish hés qilghanliqigha jawaben öziningmu Uyghur perzenti bolghanliqidin pexirlinish hés qilidighanliqini bildürdi.
Shöhret mutellipofning bir tughqan singlisi doktor maysem mutellipowa ziyaritimizni qobul qilip akisining muweppeqiyetliridin xushal bolghanliqini bildürdi.
U öz ata-bowilirining ilgiri Uyghurlar wetinidin rusiye tewesidiki yettesugha köchüp chiqqanliqini, dadisining kichikidin özlirige Uyghurluq terbiyisi bérip chong qilghanliqini tekitlidi. Maysem mutellipowa meyli akisi bolsun yaki özi bolsun, hemmidin awwal özlirini Uyghur millitige mensup dep qaraydighanliqini bildürdi.
Shöhret mutellipofning yétekchilikide uning ghol hüjeyrini kilonlash tetqiqat guruppisida post-doktorluq tetqiqati élip barghan doktor alimjan polatmu ziyaritimizni qobul qildi. U özining bu tetqiqat guruppisigha qatnishishida ustazi shöhret mutellipofning Uyghur yashlirini terbiyilesh we ulargha yardem qilish rohining muhim rol oynighanliqini tekitlidi.
Doktor alimjan axirida shöhret mutellipofning hayatigha da'ir tesirlik bir hékayini qisturma qilip ötti.
Tepsilatini yuqiridiki awaz ulinishidin anglighaysiler.