Amérikada “Muhajirettiki Uyghurlar we ularning ma'aripi” namliq ilmiy muhakime yighini chaqirildi

Uyghur akadémiyisi ilmiy muhakime yighinigha qatnashquchilar xatirisi. 2017-Yili 7-öktebir, amérika.

8-Öktebir küni merkizi istanbuldiki Uyghur akadémiyesi bilen amérikaning filadilfiye shtatidiki dréksél uniwérsitétining ortaq uyushturushi bilen “Muhajirettiki Uyghurlar we ularning ma'aripi” namliq ilmiy muhakime yighini ötküzüldi.

Yighinda Uyghur ana tilini saqlap qélish mesilisige munasiwetlik muhim téma muhakime qilindi. Amérika, türkiye qatarliq döletlerdin kelgen Uyghur ziyaliyliri mexsus témilarda maqale oqup, Uyghur ana tili heqqide keng kölemde pikir almashturdi.

Yekshenbe küni etigen sa'et 8:30 da bashlan'ghan yighinda aldi bilen yighinni uyushturghuchi organlarning biri bolghan dréksél uniwérsitétining dotsénti doktor ribekka kilozi xanim échilish sözi sözlidi we yighin'gha kelgen méhmanlarni qarshi aldi. U sözide, bu yighinning amérikada mushu témida échilghan tunji qétimliq yighin ikenlikini, buning oxshimighan köz qarashlarni öz ara ortaqlishidighan yaxshi bir pursetlikini tekitlidi. Arqidin mezkur yighinning yene bir uyushturghuchisi bolghan Uyghur akadémiyesining bashliqi abdulhemit qaraxan ependimu échilish sözi qildi.

Échilish murasimi ayaghlashqandin kéyin, yighin “Uyghur ma'aripi duch kelgen xirislar we pursetler”, “Uyghur ana tilining ewladlar ara dawamlishishi” we “Muhit özgirishining Uyghur medeniyitige bolghan tesiri” qatarliq mexsus 3 téma boyiche dawam qildi. Herqaysi döletlerdin kelgen Uyghur mutexessisler yuqiridiki témilarni chöridigen asasta doklat berdi.

Abduhemit qaraxan ependi ziyaritimizni qobul qilip, yighinda Uyghur ana tiligha munasiwetlik muhim ilmiy maqalilerning oqulghanliqi we muzakiriler élip bérilghanliqini bildürdi.

Bu yighinda alahide diqqet qozghighini shuki, chet'ellerde oqup yétishiwatqan Uyghur yashlirimu aktipliq bilen maqale oqudi. Ular Uyghur ana tilini chet'ellerde yash ewladlargha ögitish, uni dawamlashturush xizmiti heqqide özining oylighanlirini dadilliq bilen otturigha qoydi. Amérikaning wirginiye shitatidin kelgen irade qeshqiri ene shularning biri. U yighinda “Ana tilni qoghdash yolida: amérikidiki ana til mektipi we uning tejribe-sawaqliri” namliq doklat berdi. U radi'omizgha qilghan sözide bu qétimliq yighinning amérikidiki Uyghur ana til kursining xizmetlirini yaxshilashqa paydiliq bolghanliqini bildürdi.

Ilmiy muhakime yighinigha yene mezkur uniwérsitét we bashqa uniwérsitétlardin hem Uyghur mesilisige köngül bölgüchi jem'iyetlerdin kelgen Uyghurlargha qiziqquchi amérikaliq mutexessisler, oqutquchi-oqughuchilar, amérikada oquwatqan Uyghur oqughuchilar shuningdek yene bir qisim Uyghur teshkilat we jama'et wekilliri bolup köp sanda kishi qatnashti. Yighin jeryanida qizghin so'al-jawablar bolup ötti.

Yighinni uyushturush üchün köp küch chiqarghan amérika dréksél uniwérsitétining dotsénti ribekka kilozi xanim bu yighinning Uyghur milliy medeniyitige qiziqquchilar üchün tépilmas bir purset bolghanliqini bildürdi. U mundaq dédi: “Bu Uyghur medeniyitige qiziqquchi akadémikler, mutexessisler we ziyaliylar üchün nahayiti yaxshi purset boldi. Menche bu yighinda nurghun oxshimighan yéngi idiyeler otturigha qoyuldi. Men yighinda otturigha qoyulghan yéngiche köz qarashlar hemme kishige ilham boldi dep qaraymen.”

Bu yighin'gha ghulamidin paxta ependi, doktor erkin sidiq, doktor rishat abbas, doktor dolqun qembiri, doktor eset sulayman, doktor gülnisa nezerowa, doktor memet imin, doktor mettursun beydullah qatarliq köpligen Uyghur ziyaliyliri qatnashti. Irade qeshqeri, tahir imin, roshen abbas, zubeyre shemsidin qatarliq kishiler mexsus témilar boyiche doklat berdi. Biz kéyinki programmimizda dawamliq bu heqte melumat bérimiz.