Уйғурлар германийәдә хәлқаралиқ мәшрәп өткүзди

Уйғурлар өткүзгән хәлқаралиқ мәшрәптин көрүнүш. 2015-Йили 21-авғуст, германийә.

8-Айниң 21-22-күнлири уйғурлар германийәниң карлсуһе шәһиридә җәм болуп хәлқаралиқ мәшрәп өткүзди. Бу паалийәткә австралийә, әнглийә, америка, түркийә вә явропаниң һәрқайси дөләтлиридин кәлгән уйғурлардин болуп 40 әтрапида киши қатнашти.

Мәшрәпни 10 йилдин бери германийәниң мюнхен шәһиридә изчил һалда мәшрәп өткүзүп келиватқан чоңлар мәшрипи гурупписи уюштурған. Йигит беши уйғур қизиқчи аблимит турсунниң ейтишичә бу йилқи мәшрәп узун йиллардин бери шәрқий түркистан дәвасиға төһпә қошқан кишиләрниң көңлини ечиш шундақла уйғурларниң әнәниви оюни болған мәшрәпни давамлаштуруш мәқсити билән уюштурулған. Икки күн давамлашқан мәшрәпкә пашшап иляр әпәнди риясәтчилик қилди. Мәшрәптә явропа нава уйғур сәнәт ансамбили уйғур музика, нахшилиридин өрнәкләр сунуп мәшрәп әһлиниң қаттиқ алқишиға еришти. Биз нәқ мәйданда мәшрәп әһли билән сөһбәт елип бардуқ.

Бу мәшрәпни уюштурған кишиләрдин бири аблимит турсун әпәнди паалийәтни уюштуруштики мәқсәт үстидә тохтилип мундақ деди:
Вәтән дәваси үчүн кечә-күндүз әҗир сиңдүрүватқан уйғурларни риғбәтләндүрүш вә уларға рәһмәт ейтиш мәқсити билән уюштурған идуқ. Биз дуняниң нурғун дөләтлиридин җапакәш уйғурларни тәклип қилған болсақму, көпи һәр хил сәвәбләр түпәйлидин келәлмиди. Мәшрәп икки күндин бери наһайити яхши өтүватиду. Вәтән милләт тоғрилиқ, өзимизниң миллий мәдәнийити, өрп-адити, һәрқайси җәһәтләрдин яхши гәп-сөзләр болуватиду. Нахша-музикилар болуватиду. Мениң һес қилишимчә меһманлар бәк хурсән болғандәк туриду.

Бу мәшрәпниң тәрбийиви әһмийити немә? дегән соалимизға аблимит турсун әпәнди мундақ җаваб бәрди:

Чәтәлдики яшлиримизни йетиштүрүшимиз керәк. Өзимизниму мәниви җәһәттин тәрбийәлишимиз керәк. Вәтән сиртидики әдәбият-сәнитимизни җанландурушимиз керәк. Хәлқ еғиз әдәбиятини күчләндүрүшимиз керәк. Шуңа бизниң мәшрәплиримиз универсал шәкилдә өткүзүлиду. Вәтәндики зулум аңлитилиду. Қандақ йол тутишимиз керәк бу һәқтә гәп-сөзләр болиду. Диний тәблиғ сөзлиниду. Униңдин кейин чирайлиқ юмуристик гәпләр билән күлүп роһий кәйпиятимизни тәңшәймиз. Мәшрәп пәқәтла музика-күлкидин ибарәт әмәс, тәрбийиви әһмийити зор бир сәнәт шәкли һесаблиниду.

Мәшрәптә пашаплиқ вәзиписини өтәп келиватқан иляр әпәнди алди билән бизгә мәшрәп тоғрисида мәлумат берип мундақ деди:
Мәшрәп уйғурларниң мәдәнийәт тарихида бәкму муһим орунни игиләйду. Биздә "балаңни алди билән мәшрәпкә бәр, униңдин қалса мәктәпкә" дәйдиған бир гәп бар. Биз узун йиллиқ мустәмликә тарихимизда өзимизниң мәдәнийитимизни, сәнәтчилиримизни һәр қандақ һөкүмәткә таянмиған һалда йетиштүрүп кәлгән. Мәсилән һисам қурбанға охшаш даңлиқ сәнәткарлар мәшрәпләрдә йетишкән. Мәшрәп биз чәтәлдики уйғурларниң миллий мәдәнийитимизни сақлап қелишта иккинчи мәктәплик иккинчи вәтәнлик ролини ойнайду.

Иляр әпәнди мәшрәпниң қандақ ойнилидиғанлиқи тоғрисида мәлумат бәргәндин кейин мәшрәпниң әһмийити тоғрисида мәлумат берип мундақ деди:
Мәшрәптә биз вәтәндин елипла чиққан ана тил бар, өрп-адәт бар, қалаймиқан сөзләр йоқ. Чақ-чақларда кишиләрниң әйиби ечилмайду. Бу йәрдә бир әхлақ бар. Бу әхлақ уйғурларниң әнәнисидики миллий әхлақтур. Бу мәшрәпни чүшиниш үчүн ана тилни билиш керәк. Шуңа явропада чоң болған уйғур яшлар мәшрәпкә қатнишиш үчүн ана тилини өгиниватиду.

Мәшрәпкә саһибханилиқ қиливатқан кишиләрдин бири болған әнвәр әпәнди бу мәшрәпниң бундин кейинму давамлишидиғанлиқини ейтти.

Буни бесиш арқилиқ, пикриңизни йезиң

• Принт
• Һәмбәһр
• Әвәтиш

Барлиқ пикир - баянларни көрүш.

• Бүгүнки аңлитиш
• Илгирики аңлитишлар