Xitay aptorining qelimi astidiki xitaydiki yalghanchiliq mesililiri

Xitaydiki turluk ijtima'iy mesililer toghrisida xitay we chet'el qelemkeshliri teripidin köpligen yazmilar élan qilin'ghan idi. Buning qatarida yene xitaydiki ijtima'i mesililer qatarida yalghanchiliqtin mesilining omumlashqan bir hadise ikenliki xitay ziyaliyliri teripidin tenqit qilinmaqta we otturigha qoyulmaqta.

Eynek xewerler torining 13 - awghust élan qilghan “Yalghanchilar köp sanni igileydu” namliq maqaliside, xitayda yalghanchiliqning omumlashqan bir hadisiliqini türlük pakitlar bilen ispatlaydu. Maqale, xitaydiki yalghanchiliqning yiltizini tarixi menbelerdin izdesh bilen birge, bügünki xitay jem'iyitining ré'alliqini dadil bayan qilidu, shekillen'gen yalghanchiliq illitige mahiyette xitay hökümranlirining sewebchi ikenlikini ilgiri süridu.

Maqale “Yalghanchiliqqa tayinip hayat köchüridighan bir dölet we milletning parlaq istiqbalgha érishishini tesewwur qilish tes. Yalghanchiliq alliburun bir xil turmush sheklige, kem bolsa bolmaydighan tebi'iy tuyghu we maharetke, hetta bir xil pirinsipqa aylinip boldi, eksi teqdirde bolsa, siz yashashqa amalsiz” dégen ibariler bilen bashlan'ghan.

Maqalide “Haraq sorunliridiki chaxchaq paranglarmu éghir siyasiy mesile qilip békitildi, éghizdin chiqip ketken rast gep, padishahning kiyimi yoq, dégenlik bolup qaldi. Pütün memliket xelqining tamasha qilidighini padishahning yalingachliqi emes, belki birlirining éghizini yighmay rast sözlep sélishidur” dégen bayanlar bérilip, xitayda rastchilliqning xeterlik aqiwiti körsitilidu.

Maqalide yene, xitayda yalghanchiliqning tarixi menbesi axturulup, chin shixu'angning xitayni birlikke keltürgendin kéyin bashqa hemme nersini birlikke keltürüshke urun'ghanliqi, hemmini oxshash rélisqa sélip, oxshash ölchemge baghlap, oxshimaydighanlirini közdin yoqatqanliqi tilgha élinidu shundaqla idiyini, medeniyet perqini, örpi - adetlerni birlikke keltürüsh qolidin kelmigendin kéyin, bu perqning igisi bolghan ademlerni tirik kömüsh, köydürüp yoqitishtek usullarni qollinip, oxshimaydighan nersilerning mewjutluqigha xatime bergenlikini, netijide xitay millitining idiyiwi aghwatlargha aylan'ghanliqini bayan qilidu. Aptor bu zamanni xitayda yalghanchiliq dewrining bashlinishi dep ataydu. Shundin itibaren xitay millitining kallisida musteqil tepekkürge orun qalmighanliqi, bashqiche oylashqa jur'et qalmighanliqi éytilidu. Buning bilenla qalmay, padishah néme dése uning toghra bolidighan, padishahdin puqraghiche bir - birini aldaydighan, aghzidin yashisun, qehriman, ulugh, toghra... Dégendek ibarilerni ayrimaydighan xitay millitining shekillen'genliki teswirlinidu.

“Yalghanchilar köp sanni igileydu” namliq bu maqalide yene, “Chong sekrep ilgirilesh” dewride xitaydiki alim, ziyaliy, mutexessis, emeldarlardin töwendiki déhqan, puqralarghiche közlirini paqiritip turup “Bir mo yerdin manche ming kilo ashliq alimiz” dep yalghan sözleshkenlirini, birmo yerdin zadi qanchilik ashliq alghili bolidighanliqini emeliyette hemmisining bilidighanliqini, bu ademler qandaq bir yalghan'gha éhtiyajliq bolsa, derhal shundaq yalghanni toqup chiqalaydighanliqini, yalghanni toqushta xitay millitining pewqul'adde alahidilikke ige ikenlikini, netije itibari bilen, bu zamanda nurghun ademning achliqtin ölgenlikini yazidu. Aptor mundaq deydu “Achliqtin qanche on milyon adem öldi. Bu qanche on milyon ademning ölümi yalghanchiliqqa xatime birelmidi. Yalghanchiliq yene dawamlashmaqta.”

Shu weqedin kéyinla yene bir yalghan otturigha chiqidu, yeni bu acharchiliq peyda qilghan paji'eni “Tebi'iy apet keltürüp chiqardi” dégen yalghan toqup chiqilip, jawabkarliq tebi'iy apetke artip qoyulidu. Bumu, nurghun éghir apetlerni keltürüp chiqarghan medeniyet zor inqilabining qozghatquchisi bir chette qayrilip qélip, jawabkarliq bir ayalning üstige artip qoyulghan'gha oxshaydu.

Maqale xitay jem'iyitining bügünidiki yalghanchiliq heqqide toxtalghanda, hazirqi zaman yalghanchiliqining sewiyisining bir derije yükselgenlikini, yalghanchiliqqimu bilim lazim bolidighanliqini, gézitlarning yalghanchiliqqa tolghanliqini, sehnilerni yalghan qaplighanliqini, tarix derslik kitabliriningmu yalghan'gha toyun'ghanliqini, kishilerning rastning ornini igiligen yalghanni sözle - sözle özlirimu hayajanlinidighan bolup qalghanliqini, hetta bu yalghanning rastliqigha ishinidighan halgha kélip qalghanliqini ipadileydu. Bu yalghan'gha kishilerning qizghin chawak chalidighanliqi, tesirlinip köz yashlirini tökidighanliqi, birer éghiz rast ariliship qalghanni anglisa xatirjemliki buzulidighanliqini eskertidu. Yene yalghan sözlimise emeldar bolghili, proféssor bolghili, mutexessis bolghili, tijaret qilghili, béyighili bolmaydighanliqini, kim bekrek yalghan sözliyelise, shuning ornining ösidighanliqini sherhileydu.

Maqale mundaq ibariler bilen axirilishidu: “Biz yalghanchiliq ichide aramxuda, körengligen, tinchliq bilen munasiwetsiz halda yashawatimiz. Kimki yaxshi - yamanni ayrimay rast sözlep qalsa, shu padishahning kéyimi yoq, dégen bolidu. Ene shu, xelqning ortaq düshmini, döletke asitliq qilghuchi, milliy munapiq, weten satquchtur..”

<http://www.mingjingnews.com/MIB/news/news.aspx?ID=N000106210>

Buni bésish arqiliq, pikringizni yézing

• Print
• Hembehr
• Ewetish

Barliq pikir - bayanlarni körüsh.

• Bügünki anglitish
• Ilgiriki anglitishlar