“Tarixiy matériyallarda sherqiy türkistan islam jumhuriyiti we uning asasiy qanuni” dégen namdiki kitab istanbulda neshr qilindi
2018.07.30
“Tarixiy matériyallarda sherqiy türkistan islam jumhuriyiti we uning asasiy qanuni” dégen namdiki 209 betlik kitab istanbuldiki sutuq bughraxan neshriyati teripidin istanbulda neshr qilindi.
Bu kitabni qehriman marash sütchi'iman uniwérsitéti oqutquchisi doktor alimjan bughda yazghan bolup, kitab 1933-yili qeshqerde qurulghan sherqiy türkistan islam jumhuriyitining qurulush apparati we jumhuriyetning asasi qanunlirini hem jumhuriyetni qurghuchilar we ministirlarning wezipe teqsimatlirini öz ichige alidiken.
8-Nöwetlik dunya sherqiy türkistanliqlar qérindashliq uchrishish yighinida söz qilghan doktor alimjan bughda bu kitabtiki asasiy mezmunlar, neshr qilishtiki meqsiti we kitabning ehmiyiti toghrisida toxtaldi.
Doktor alimjanning bildürüshiche, bu kitab 1933-yili qeshqerde qurulghan sherqiy türkistan islam jumhuriyitining organ zhurnili bolghan “Istiqlal mejmu'esi” da yézilghan xewer we maqaliler, shu tarixta neshr qilin'ghan “Sherqiy türkistan hayati”, “Erkin türkistan”, dégen gézitlerde neshr qilin'ghan tarixiy höjjetlerni asas qilip turup yézilghan.
Doktor alimjan bu kitabni yézishtiki asasiy meqsiti kitabning menbeliri toghrisida toxtilip mundaq dédi: 1933-yili heqiqeten sherqiy türkistan islam jumhuriyiti qurulghanmu qurulmighanmu dégen so'allargha jawab bérish üchün yézilghan bolup, bu kitabtiki mezmunlarning köpinchisi 1933-yilliri neshr qilin'ghan gézit we zhurnallarda élan qilin'ghan xewer we maqalilerni öz ichige alidu.
Doktor alimjan bughda bu kitabta, sherqiy türkistan islam jumhuriyiti qurulushtin ilgiri döletning qurulush teyyarliq basquchliri sherqiy türkistan istiqlal jem'iyiti teripidin élip bérilghanliqini bildürdi we bu heqte “Istiqlal mejmu'esi” de élan qilin'ghan melumatlarning öz ichige élin'ghanliqini ipadilidi.
Doktor alimjan bughda yene kitabta 1933-yili qurulghan sherqiy türkistan islam jumhuriyitining hazirqi zamaniwi dunyada qurulghan jumhuriyetlerge oxshash ikenlikini, 30 maddiliq asasiy qanunining yézilghanliqini bildürdi.
Biz bu kitab heqqide pikir qarashlirini élish üchün kitabning korréktorluq wezipisini ötigen sutuq bughraxan neshriyatining mudiri möminjan bilen söhbet élip barduq.
Möminjan bu kitabning ehmiyiti toghrisida toxtilip, bu kitabning tarixta Uyghurlarning musteqil dölet qurghanliqining delil pakitlirini xelq'arada körsitip bérishte tarixiy höjjet shekilde muhim ehmiyetke ige bir kitab ikenlikini bildürdi.