Qeshqerdiki medeniyet pa'aliyiti ilham toxtini teklip qilin'ghanliqi üchün bikar qilindi

Xelq'aradiki erkin alaqe tor békiti twitirda 15-dékabir küni élan qilin'ghan uchurdin melum bolushiche, 5-iyul ürümchi weqesidin buyan, ilgiri birqanche qétim xelq'arada we xitayda ötküzülgen tetqiqat yighinlirigha qatnishishi cheklinip, pa'aliyetliri saqchilarning nazariti astigha élin'ghan ilham toxti ependining mushu heptining jüme küni qeshqerde ötküzülidighan at beygisi hem chélish qatarliq en'eniwi Uyghur tenheriketlirini asasi mezmun qilghan ammiwi medeniyet pa'aliyitige qatnishish salahiyiti yene bir qétim bikar qilin'ghan.

Ilham toxti ependimu bügün etigen radi'omiz ziyaritini qobul qilip, twitér tor békitide élan qilin'ghan xewerning rastliqini delillidi.

Ilham toxti ependining bildürüshiche, bu qétim qeshqer wilayitining toqquzaq nahiyiside ötküzüsh pilanlan'ghan bu pa'aliyet, shu jaydiki yerlik Uyghurlar teripidin teshkillen'gen bir qétimliq adettiki ammiwi medeniyet pa'aliyiti bolup, pa'aliyetni teshkilligüchiler birnechche ay ilgirila yerlik da'irilerning ruxsitini alghandin kéyin , xelq arisidiki beyge mahirliri, chélishchilar, yerlik sazende, hapizlarni yighip teyyarliq xizmitini bashlighan. Pa'aliyette yene Uyghurlarning xelq éghiz edebiyati mezmunlirimu bolghini üchün, Uyghur aptonom rayonidiki bir qisim közge körün'gen Uyghur ziyaliyliridin 30 nechche kishige teklipname ewetilgen. Emma ilham toxti ependi béyjingdiki saqchi da'iriliridin qeshqerge bérishqa ruxset qilish imtiyazini élip, béyjingda esli qatnishish pilanlan'ghan birqanche pa'aliyetlerni bikar qiliwétip, özi ishlewatqan milletler uniwérsitétidin üch heptilik ruxset sorap , 15-dékabir küni etigen seperge chiqishqa hazir bolghinida, da'iriler uninggha tuyuqsiz uqturush qilip, uning qeshqer sepirining bikar qilin'ghanliqini uqturghan. Emma uning sepirining bikar qilinish sewebi heqqide héchqandaq chüshendürüsh bermigen.

Ilham toxti ependi bayanida yene, özining normal pa'aliyetlirining türlük cheklimilerge uchrishining nöwette adettiki ehwalgha aylinip qalghini üchün, da'irilerning uning bu qétimqi qeshqer sepirini tuyuqsiz bikar qilghinigha heyran qalmaydighanliqini, emma da'irilerning peqet özi teklip qilin'ghanliqidek kichikkine bir ishni bahane qilip, pa'aliyet teshkilligüchilirining nechche ayliq emgiki, ejri, serp qilghan iqtisadi, téximu muhimi Uyghur aptonom rayonining herqaysi jayliridin pa'aliyetke teklip qilin'ghan ghazi emetke oxshash Uyghur ziyaliylirining bashqa pa'aliyetlirini bikar qilip, ayropilan, poyiz béletlirini élip seperge hazir bolghan waqtida, yerlik hökümet da'irilirining bir buyruq bilenla bir ammiwi medeniyet pa'aliyitini bikar qilishtek qilmishidin epsuslinidighanliqini bildürdi.

Béyjing milletler uniwérsitétining dotsénti ilham toxti ependi birqanche yildin buyan, özining Uyghurlarning nöwettiki iqtisadi, siyasiy ehwali heqqidiki tetqiqat témiliri hem “Uyghurbiz tor békiti” arqiliq, Uyghurlarning nöwettiki ehwalini xitay hem xelq'aragha anglitip kelgini üchün, xitay ichidiki ziyaliylar hem xelq'arada yuqiri inawetke érishken Uyghur ziyaliysi dep teriplinip kélin'gen idi. 2006-Yildin buyan ilham toxti ependi yene erkin asiya radi'osi, b b s agéntliqi, firansiye agéntliqi, nyuyork waqti, washin'gton pochtisi qatarliq xelq'ara metbu'atlarning ziyaritini qobul qilip, Uyghurlarning ehwalini anglatqan hem xitayning Uyghur aptonom rayonigha teyinligen bashliqliri wang léchüen hem nurbekri qatarliqlarni “Rayonda qattiq qol siyaset yürgüzdi”, dep eyibligini üchün, xitay da'iriliri teripidin sezgür shexs süpitide mu'amile qilinip kelgen idi. Bolupmu, 2009-yili ürümchide yüz bergen “5-Iyul ürümchi weqesi ”din kéyin, Uyghur aptonom rayonining nurbekri qatarliq hökümet emeldarliri ilham toxtini hem Uyghurbiz tor békitini“ Weqede qutratquluq qildi” dep eyibligendin kéyin, Uyghurbiz tor békiti, diyarim, shebnem qatarliq yüzligen tor béketliri taqilip, dilshat perhat qatarliq tor bashqurghuchilar hem torda maqale élan qilghan gheyret niyaz qatarliq bir türküm Uyghur ziyaliyliri qolgha élinip, ilham toxti ependining barliq pa'aliyetliri teqib astigha élin'ghan idi.