Palawdiki Uyghurlar awstraliye radi'osida özliri we Uyghur weziyiti heqqide pikir bayan qildi

Amérika hökümiti ötken yili güentanamo türmisidiki 6 neper Uyghurni palawgha orunlashturghanda, palawning ular üchün ötkünchi jay bolidighanliqini bildürgen we melum waqittin kéyin menggülük yerlishish üchün bashqa bir döletni izdeydighanliqi heqqide wede bergen.
Muxbirimiz shohret hoshur
2010.06.04
Palaw-prezidenti-Palawdiki-Uyghurlar-Duq-wekili-305.jpg Süret, palaw prézidénti jonson toribongning ötken jüme küni duq wekilliri bilen ötküzgen dostluq söhbitidin bir körünüsh bolup, astidiki chatma süretlerde, palawdiki uyghurlar we ular turuwatqan oyning körünüshliri.
RFA Photo / Shohret Hoshur

Palawdiki Uyghurlar tünügün awstraliye radi'osida qilghan sözide Özlirining bérishni xalaydighan döliti süpitide awstraliyini tilgha alghan. Sabiq mehbuslardin abdulghappar abdurahmanning bildürüshiche, ularning awstraliyini arzu qilishtiki sewebler mundaq: birinchi, awstraliyide nisbeten köp sanda Uyghur nopusining bolushi, ikkinchi, musulmanlargha uyghun turmush imkanlarning yéterlik bolushi, üchinchidin, nöwette özliri öginiwatqan in'gliz tilining awstraliyide ishlitilishi.

Palaw prézidénti jonson torbiyongmu awstraliye radi'osida söz qilip, Uyghurlarning yötkilidighan döliti awstraliye bolushi kéreklikini bildürgen we awstraliye hökümitini Uyghurlarni qobul qilishqa chaqirghan. Torbiyong sözide palawdiki Uyghurlarning nöwettiki ehwalining yaxshi ikenlikini, emma kéyinni nezerde tutqanda, Uyghur jama'iti köprek olturaqlashqan bir dölette yashishi kéreklikini, shunga awstraliyining ular üchün eng uyghun dölet ikenlikini bildürgen. U yene, palawdiki Uyghurlarning nöwette peqet jismaniy jehettinla erkinlikke érishkenligini, emma öy ochaqliq bolush qatarliq normal hayat éhtiyajliri qamdalmay turup bu erkinlikni toluq erkinlik dégili bolmaydighanliqini eskertken.

Güentanamodin qoyuwétilgen Uyghurlar barghan döletlerde deslepki künlerde bir qisim öktichilerning naraziliqigha uchrighan, emma uzun ötmey bu naraziliqlar pesiyishke bashlighan. Abdulghappar abdurahman tünügünki sözide, özlirining xitay teripligendek qorqunchluq insanlar emeslikini, peqet adettiki kishiler ikenlikini tekitligen.

Ehmed ablehet bolsa, Uyghurlarning tinchliq söyer bir millet ikenlikini, emma xitay teripidin üzlüksiz zulumgha uchrawatqanliqini bildürgen we xitayning yéqinqi basturushlirini eslitip ötken. Ehmed ablehet yene, özlirining xitaydin bashqa héchqandaq bir dölet yaki hökümetke qarshi emeslikini, shunga amérikining 2003 - yili gunahsiz insanlar dep élan qilghanliqini bildürgen. U yene xitayning, özlirining erkin, azade we xatirjem yashishini xalimaydighanliqini, shunga diplomatik wasitilar arqiliq bashqa döletlerning qobul qilishigha tosqunluq qiliwatqanliqini bildürgen.

Prézidént jonson torbiyong metbu'atlarda palawdiki Uyghurlarning palaw xelqide yaxshi tesir qaldurghanliqini izchil halda tekitlep kelgen, shundaqla Uyghurlarning öginish qizghinliqi we tirishchanliqigha qayilliqinimu köp qétim bildürgen idi. Melum bolushiche,  ularning diniy we exlaqiy prinsiplirining mustehkemliki etraptikilerde chongqur tesir qaldurghan.

Torbiyongning sözliridin melum bolushiche, nöwette palawdiki Uyghurlar in'gliz tili kursini dawam qilmaqta we ularning in'glizche sewiyisi yéngi kelgen chaghdikige nisbeten közge körünerlik ilgirilimekte.

Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.