Wu banggoning Uyghur élige qaratqan ziyariti chet'ellerdiki Uyghurlar arisida oxshimighan inkaslarni peyda qildi

2009-Yili 5-iyul küni yüz bergen ürümchi weqesining 2 yilliq xatire künlirige sanaqliq künler qalghanda, xitay xelq qurultiyining mudiri wu banggo Uyghur élige xizmet tekshürüshke kelgen. Junggo xewerler torining xewiride éytilishiche, wu banggo Uyghur élige qaratqan ziyariti jeryanida, ishqa orunlishishning xelq turmushini yaxshilashning asasi ikenlikini, shunga Uyghur élidiki az sanliq milletlerning ishqa orunlishish mesilisige alahide ehmiyet bérishni tekitligen. Bu, qisqighine üch ay ichide xitay merkizi hökümitining yuqiri derijilik emeldarlirining 3-qétim Uyghur élini ziyaret qilishi hésablinidighan bolup, emeldarlar öz ziyaretliride merkezning Uyghur élige qaratqan siyasetlirini we shinjang xizmiti yighinining rohini izchil emeliyleshtürüshni we Uyghur élidiki xelqning turmush sewiyisini qisqa muddette kötürüsh heqqide wedilerni we yolyoruqlarni bermekte. Chet'ellerdiki Uyghur pa'aliyetchiliri bolsa buning xitay merkizi hökümitining 5-iyul weqesining xatire künliri yétip kélish aldida Uyghurlarning naraziliqini peseytish, ularni aldash üchün oynawatqan oyuni ikenlikini ilgiri sürmekte. Shwétsiye Uyghur ma'arip uyushmisining mu'awin re'isi abdulla exet ependi bu heqte mundaq deydu.

Wu banggo Uyghur élige qaratqan ziyariti jeryanida qeshqer, xoten qatarliq Uyghurlar zich olturaqlashqan rayonlar we shundaqla ürümchi, sanji we shixenzilerge ziyarette bolghan bolup, junggo xewerler torining bu heqtiki xewiride, wu banggo ziyariti jeryanida, xelq ammisi bilen söhbette bolup, déhqanlarning derdini anglap, Uyghur élide xelq turmushini yaxshilashni ching tutush heqqide yolyoruq berdi, déyilgen. Shwétsiye Uyghur jem'iyitining re'isi mahinur xanim bolsa xitay merkizi hökümitining xelq turmushini yaxshilashqa oxshash bundaq wedilerni ilgirimu nurghun qétim bergenlikini, emma bularning héchqachan emeliyliship baqmighanliqini bildürdi.

5-Iyul weqesi yüz bergende xitay da'iriliri mezkur weqeni “Üch xil küchler ”ning qutratquluq qilishi bilen jem'iyettiki bir uchum yaman niyetlik kishiler keltürüp chiqarghan dep élan qilip, namayishni qattiq qolluq bilen basturghan, xitay hökümiti weqedin kéyin xelq'ara kishilik hoquq organlirining tenqidige we adil we ochuq-ashkara sot échish heqqidiki chaqiriqlirighimu perwa qilmay, qanuniy sot tertipini yürgüzmigen asasta keyni-keynidin ölüm jazalirini ijra qilghan idi. Dunya Uyghur qurultiyining mu'awin re'isi esqerjan ependi bu heqte öz köz qarishini otturigha qoyup, emdilikte Uyghur rayonida xelq turmushini yaxshilashni, Uyghurlarni ishqa orunlashturush kéreklikini tekitlewatqan xitay hökümitining eyni chaghda 5-iyul weqesini “Milliy mesilimu emes, diniy mesilimu emes, bu peqet üch xil küchler peyda qilghan qalaymiqanchiliq” dep qattiq basturghanliqini, mana mushu nuqtidin alghanda, wu banggoning bu sözliriningmu semimiy emeslikini éytti.

Shwétsiye ma'arip uyushmisining mu'awin re'isi abdullah exet ependi bolsa Uyghur rayondiki mesilining peqetla Uyghurlarni ishqa orunlashturush we xelq turmushini yaxshilap qoyush bilen hel bolidighan undaq addiy mesile emeslikini bildürdi.