'Xitay hökümiti 2009‏ - yilida zor ammiwiy toqunush dolqunlirigha yüzlinidu'

Sürette, gensu longnendiki naraziliq namayishida, xitay saqchiliri bir namayishchini tepmekte.

Buning üchün xitay hökümiti hazir jaylardiki her derijilik hökümetlerni hoshyarliqini östürüshke, 'inaq jem'iyet'ni qoghdash üchün baldur teyyarliq körüshke chaqirdi.

'Shinxu'a agéntliqi'ning chungching, jyangsu we gu'angdung shöbiliri mes'ulliri b b s ning ziyaritini qobul qilghanda bayan qilishichimu, xitay hazir zor ammiwiy weqeler yüz béridighan bir yilgha qedem qoyghanliqi shek - shübhisiz. Ularning bayan qilishiche, hazir xitayning déngiz boyliridiki éksport shirketliri keyni - keynidin taqilip, xitayning iqtisadi chöküshke bashlidi. Bu jeryanda ishchilar türküm - türkümlep ishtin boshitilmaqta. Déhqan ishlemchiler ishsiz qalmaqta. Aliy mektep püttürgen oqughuchilarmu ishqa orunlishalmaywatidu. Mushundaq bir qatar mesililer, xitayning buningdin kéyin, 1989 ‏ - yili béyjingdiki tyen'enmén meydanida démokratiyini arzu qilidighan kishiler basturulghan zor weqedin buyan körülüp baqmighan zor siyasiy jigdilikke yüzlinidighanliqidin , téximu éghir mesililerge duch kélidighanliqidin dérek béridu.

Uning üstige, mushu yilning harpisidila, xitayda dölet puqraliri 2008' xartiyisi' jakarlap, bundaq bir ammiwiy heriket arqiliq xitay hökümitini siyasiy islahatqa mejburlidi. Hazir xitayda 'muqimliq' dégen mesile hel qilghuch amil bolup qaldi.

2009‏ - Yili kirgendin buyan, xitay hökümiti bilen dölet puqraliri otturisida yüz bériwatqan toqunushlar

Muxbirlirimizning xitaydin bayan qilishiche, dölet erziyet idarisi 2009‏ - yili yétip kelgendin kéyin ishqa chüshken birinchi künidila, yeni düshenbe küni, memliketning her qaysi jayliridin béyjinggha kelgen minglighan erziyetchi bu idarisining aldigha topliship, burun erz qilip bu jaygha kelgen kishilerdin 50 nechche kishining alliqachan türmige tashlan'ghanliqining pakitini körsitip, 'qara türme' ni emeldin qaldurushni telep qilip namayish qildi. Saqchilar ularning etrapida közitip turdi.

Shu küni xubéyning yünshi sheherchiside, yer - zéminliri tartiwélin'ghanliqi üchün topliship naraziliq bildürgen déhqanlar muxbirlirimizgha yallanma saqchilarning tehditige uchrighanliqini inkas qildi.

Xubéyning süyju sheherchiside, her yili su ambiri qoyup bergen su bésip kétip yerliri hosulsiz qalghanliqi üchün erz qilghan yer igiliri, hökümet her mu yerge aran 100 jingdin gürüch bérip 'mesilini hel qilduq' dep jakarlighanliqigha, hetta shu gürüchmu téxiche yer igilirining qoligha tegmigenlikige narazi bolup topliship namayish qildi.

Fuju shehiride, 200 din artuq déhqan ölkilik xelq qurultiyining yighini échiliwatqan méhmanxana aldida toplinip 'yerlerni bulashqa qarshi turimiz' , 'adem urushqa qarshi turimiz' dep sho'ar towlighanda, namayishchilardin yene 10 nechche adem saqchilar teripidin urup yarilanduruldi.

Sendungning chingju sheherlik doxturxanisi, xitayning dölet igilikidiki shirketliri ishlepchiqarghan süt parashukliri börekte tash peyda qilip aghrighan balilardin yene 11 i ölgenlikini jakarlidi. Hazidarlar hökümettin tölem telep qilghanda , hökümet da'iriliri 'jeset tekshürüsh doklatidin téxi xewirimiz yoq ' dep seweb körsitip, erizdarlarning telipini ret qildi.

Amérika awazining bayan qilishiche, xitay hökümiti bultur Uyghur aptonom rayonida 1300 din artuq ademni 'dölet bixeterlikige ziyan yetküzdi' dégen siyasiy nam bilen türmige tashlighan. Kishilik hoquq teshkilatlirining bayan qilishiche, bu san 2007 ‏ - yilidikidin bir hesse artuq. Bundaq hadise hazirmu dawamlashmaqta.

B b s ning bayan qilishiche, 2009‏ - yili kommunist xitay hökümitining 60 yilliqi chong xatirilinidighan bir yil, xelq bolsa, 'tyen'enmén weqesi'ning 20 yilliqini xatirileydighan bir yil. Bundaq sezgür bir yil bashlan'ghandin buyan, gerche hazir erziyetchiler saqchilarning solaqxanilirida ach qélip ölüp ketken hadisiler körülüwatsimu, yenila xitayning her qaysi jaylirida adaletsiz mu'amilige uchrighan dölet puqraliri merkezge erz qilip mesile hel qilish üchün béyjinggha aqmaqta.

Wang léchüen xitay qisimlirini 'sotsiyalistik shinjangni qoghdash üchün töhpe qoshush'qa chaqirdi

Bundaq weziyette, xu jintaw 1 ‏ - ayning 4 ‏ - küni xitayning qoralliq qisimlirini térrorchiliqqa qarshi turushqa chaqirghan idi. 'Tengritagh tor béti' ning bügün bayan qilishiche, wang léchüenmu xitayning shinjang herbiy rayon qisimlirini 'sotsiyalistik shinjangni qoghdash üchün töhpe qoshush'qa chaqirdi.

Buningdin kéyin hökümetning 'pul bilen muqimliq sétiwélish'i tes bolidu

Xongkongda chiqidighan "nezer" zhurnili (lyawwang) ning bayan qilishiche, saqchi, qoralliq qisim we yaki sheher bashqurghuchi dep atilidighan her xil qisimlarni derhal seperwer qilish jehette dunyada aldinqi qatarda turalaydighan xitay hökümiti, buningdin kéyin iqtisadiy, ijtima'iy we yaki siyasiy mesililer tüpeylidin qozghalghan zor ammiwiy namayishlargha yaki uningdin bashqa her xil qarshiliqlargha süküt qilishqa mejbur bolidu.

Eger xitay hökümiti yenila ammiwiy heriketlerni 'hökümetke qarshi turghanliq' dep bastursa, xelqning téximu zor qarshiliqigha uchraydu. Pul bilen saqchi yallap baylarning menpe'etini qoghdap, xelqqe bésim shekillendüridighan wastilarni qolliniwérish buningdin kéyin tes boldi. Uning üstige, xitay hökümiti baj islahati élip bérip, 'loq gösh'ni merkez éliwélip, yerlik hökümetlerge 'söngek' qaldurulghandin buyan, yerlik hökümetlerning 'pul bilen muqimliq' sétiwélishimu buningdin kéyin qéyin bolup qaldi.