Gollandiyede “Xelq'ara sotqa chaqiriq - xitayni irqiy qirghinchiliq jinayiti bilen eyiblesh” namliq teqlidiy sotlash pa'aliyiti élip bérilghan

Gollandiyening denhag (ga'aga) shehiride échilghan “Xelq'ara sotqa chaqiriq - xitayni irqiy qirghinchiliq jinayiti bilen eyiblesh” namliq teqlidi sotlash pa'aliyitidin körünüsh. 2024-Yili 23-may, gollandiye.

Gollandiyening denhag (ga'aga) shehiride 23-may küni “Xelq'ara sotqa chaqiriq-xitayni irqiy qirghinchiliq jinayiti bilen eyiblesh” namliq teqlidi sotlash pa'aliyiti élip bérilghan. Xongkong medeniyet-sen'et munbiri teshkilligen bu pa'aliyet, gollandiyediki herqaysi partiyening wekilliri, tetqiqatchilar, sen'etchiler we kishilik hoquq organlirining qatnishishi bilen ötküzülgen.

Ngo Dei

Aldi bilen xongkongluq sen'etkar keyséy wong söz qilip: “Dunya mustebitlikke köz yummasliqi kérek! biz adalet üchün küresh qilishimiz kérek!” dégen. Arqidin 100 din artuq xelq'araliq alim, sen'etkar we sürgündiki xongkongluq pa'aliyetchilerning qatnishishida “Xitayning medeniyet qirghinchiliqini sotlash” namliq teqlidi sot mehkimisi qurulup “Xitayni irqiy qirghinchiliq jinayiti bilen sotlash” élip bérilghan.

Ngo Dei

Teqlidi sotta gollandiyediki Uyghur yash siyasetchi exmetjan qasim Uyghurlargha wakaliten shikayetchi, kanadadiki xongkongluq xitay démokratliridin biri xitay hökümitining aqlighuchi adwokatliq rolini orunlighan. Exmetjan qasim bu “Teqlidi sot” heqqidiki tepsilatlar heqqide toxtaldi.

Denhagtiki xelq'ara sot mehkimisidin yérim sa'et yiraqliqtiki denhagning nyuwsport rayonida élip bérilghan bu teqlidi sotta Uyghur, tibet we xongkongluqlarning wekilliri xitayning qirghinchiliqi toghrisida guwahliq bergen. Guwahliq bérish jeryanida, bir qisim qatnashquchilar köz yashlirini tutalmighan.

Ngo Dei

Exmetjan qasim yene, “Özining teqlidi sotta xitayning sherqiy türkistanni 1949-yili ishghal qilghandin kéyin élip barghan qirghinchiliq we assimilyatsiye siyasitini otturigha qoyghan.

Teqlidi sottin kéyin, gollandiye “Dunya gheyriy maddiy medeniyet mirasliri” komitétining re'isi katlé'én féryér(Kathleen Ferrier), dangliq sen'etkar jéns galschyot(Jens Galschiot), “Pikir erkinliki” komitétining ezasi doktor érik ottowér(Eric Otto Wear), gollandiye “Xiristiyan démokratlar” partiyesining yawropa parlaménti ezasi dérik boswzhék( Derk Boswjik) qatarliqlarning qatnishishida ilmiy muhakime yighini élip bérilghan.

Ngo Dei

Bu “Teqlidi sot we ilmiy muhakime yighini” gha Uyghurlargha wakaliten exmetjan qasim we we al'erk ablikim qatarliq ikki neper Uyghur yash qatnashqanidi. Her ikkiylen gollandiye parlaménti we partiyeliri ichide yétiliwatqan yash siyasetchiler bolup, ularning her ikkilisi gollandiyediki gholluq partiyelerning ezasi we özliri tewe partiyelerde wezipe ötewatqanlar idi. Al'erk ablikim bu ilmiy muhakime yighinida “Dunyada yüz bergen irqiy qirghinchiliq bilen sherqiy türkistanda yüz bériwatqan irqiy qirghinchiliqning perqini sherhilep ötken” bolup, u, bu heqtiki tepsilatlarni radiyo anglighuchilar bilen ortaqlashti.

Ngo Dei

Exmetjan bu heqte yene “Uyghur dewasining kelgüsi yashlar bilen dawam qilidu, yashlar bu dewaning ümidi we kélechiki” dédi. U, Uyghurlarning siyasiy hoquq kürishide aktip xizmet qilidighan yashlarni tereqqiy qildurush we qollashning zörürlükinimu otturigha qoyup ötti.

Bu yighinda, xongkongda 5 yil turghan we xongkong démokratiyesining xitay hökümiti teripidin weyran qilinishtek tarixiy jeryanigha shahit bolghan, gollandiye “Dunya gheyriy maddiy medeniyet mirasliri” komitétining re'isi katlé'én féryér söz qilip, xitayning xongkongdiki siyasetliri we Uyghur, tibet xelqige yürgüzgen basturushlirinimu tilgha élip ötken. Exmetjan qasim we al'erk ablikim pa'aliyet axirida yene, gollandiye “Xiristiyan démokratlar” partiyesining yawropa parlaménti ezasi dérik boswzhék bilen ayrim körüshüp, Uyghurlarning nöwettiki xeterlik weziyitini tonushturghan.