Küresh qaynimida ötken yillar - 6

Dolqun eysa türkiyige kelgen deslepki chaghlirida général memet riza békinning huzurida

1988 - Yilidiki Uyghur aliy mektep oqughuchiliri herikitining rehbiri süpitide xitay da'iriliri teripidin shinjang uniwérsitétining derwazisidin buyruq boyiche chékindürülgen dolqun eysa öz ghayisidin hergizmu waz kechmeydu. Shundin kéyin u ustazlirining tewsiyisi bilen soda - tijaret bilenmu shughullinidu hemde mushu nam astida jem'iyette oyghitish ishlirini élip baridu.

Bir ömürlük hayatini Uyghurlarning heq - hoquqi üchün atighan nizamidin hüseyindek péshqedem ziyaliylarning yol körsitishi bilen polat qadirining “Ölke tarixi”, muhemmet imin bughraning “Sherqiy türkistan tarixi” namliq cheklen'gen tarixiy eserlerni shapigrafta mexpiy bésip köpeytidu we tarqitidu. Kéyinche péshqedem ziyaliylardin haji yaqup anatning yol körsitishi bilen aqsuda til mektipi échishqa tutush qilidu, lékin yerlik hökümet orunlirining ruxset bermesliki bilen bu emelge ashmaydu. Uyghur aptonom rayoni teweside birer ishni wujudqa chiqirishning qiyinliqi yash dolqun eysani xitayning yüriki bolghan béyjinggha bérishqa mejbur qilidu.

1990 - Yillarning bashlirida dolqun in'gliz tili öginish üchün béyjinggha baridu. U türlük yollar arqiliq nahayiti teste béyjing chet'el tilliri instituti achqan in'gliz tili kursigha kirip oquydu. Yene bir tereptin yashash üchün béyjingdiki Uyghur réstoranliri merkezleshken wéygongsun kochisida ashxana achidu. Bu yerge kélip tamaqlinidighan chet'ellikler bilen, bolup türkiye elchixanisidin kélip - kétidighan kishiler bilen yéqindin alaqe baghlaydu. Uzaq ötmeyla dolqun eysaning béyjingda Uyghur ashxanisi achqanliqi we chet'ellikler bilen bolghan qoyuq alaqisi Uyghur aptonom rayonidiki hökümet tarmaqlirining diqqitini qozghaydu. Bixeterlik xadimliri dolqunning ish - herikitini iz bésip közitishke bashlaydu. Uning üstige ürümdiki ustazliri we dostliridin uninggha mexpiy xetler kélip eng téz imkaniyet ichide chet'elge chiqip kétishini, waqitliq bolsimu hayatiy bixeterlikke érishishining muhimliqi eskertilidu.

Mana mushundaq bir shara'itta qiyin ehwalda qalghan dolqun eysa wetenni tashlap chet'elge chiqip kétishke mejbur bolidu. U pul xejlesh arqiliq axiri pasport we polsha arqiliq türkiyige baridighan wizigha érishidu. Béshida xitay bixeterlik xadimlirining qara qoli her waqt oynap turghan künlerning biride u yéngi toy qilip tunji perzentige éghir ayaq bolghan ayali we 60 yashtin ashqan méhriban anisini béyjingda qaldurup mexpiy halda seperge atlinidu. Béyjing ayrodromidiki inchike tekshürüshlerdin ming teste ötüp axiri polsha arqiliq 1994 - yili 5 - ayning 22 - küni istanbulgha saq - salamet yétip baridu.

Shundaq qilip uning muhajirettiki hayati bashlinidu. U istanbulgha kelgendin kéyin özi wetendiki chéghida tesewwur qilghan türkiye bilen ré'alliqtiki türkiye otturisida zor perqning mewjutluqini, türkiyidiki Uyghur dewasining türlük sewebler tüpeylidin bir xil turghun halette turuwatqanliqini hés qilidu. Bu jeryanda u eysa yüsüp aliptékin, général memet riza békin we memtimin hezret qatarliq kishiler bilen yüz köshishidu hemde chet'ellerdiki yash bir ewladning milliy dewadiki muhim roli üstide izdinishke bashlaydu.

(Dawami bar)