Qaraqurum bürküti: nizamidin hüseyinning hayati (2)

Muxbirimiz qutlan
2018.09.04
merhum-edip-nizamidin-huseyin.JPG Merhum edib, inqilabchi nizamidin hüseyin ependi 3-türmining doxturxanisida yétiwatqan chaghdiki hayatining axirqi künliride tartilghan süret. Ürümchi.
RFA/Qutluq

Ikkinchi qisim: dadam qaysi türmide?

1997-Yili 3-ayning soghuq bir kéchisi 71 yashliq nizamidin hüseyin ependi ürümchi qizil tagh qéshidiki “Shinjang géziti” idarisining a'ililikler qorusidin tutup kétilgendin kéyin iz-déreksiz ghayib bolidu. Dadisining iz-dérikini alalmay qattiq endishide qalghan jür'et nizamidin qolgha élish qeghizidiki adrésqa asasen ürümchi shimaliy qowuqtiki sheherlik saqchi idarisining birinchi bashqarmisigha sürüshte qilip baridu. Halbuki, u saqchi idarisidin héchqandaq uchurgha érishelmeydu. Ürümchidiki türme doxturxanilirini izdepmu héch bir uchurgha érishelmigen jür'et nizamidin axiri tikquduq, yeni “Lyudawan türmisi” ge bérip sürüshtürüp körmekchi bolidu.

Shundaq qilip, jür'et nizamidin 1997-yili mart éyining soghuq bir sehiride ürümchi tikquduq türmisining aldigha baridu. Türme derwazisidin kirip-chiqiwatqan xadimlardin dadisini sürüshtüridu. Qoltuqigha matériyal qisturup sirtqa mangghan bireylen uninggha türme saqchiliri etigenlik tamaq yeydighan ashxanigha kirip sürüshtürüp béqishni tewsiye qilidu.

Jür'et nizamidin gheyretke kélip tikquduq türmisining derwazisi qéshidiki saqchilar tamaq yeydighan ashxanigha kiridu. U ashxanigha kiripla liqqide olturghan saqchilarning aldirash halda etigenlik tamaq yewatqanliqini köridu. U qattiq hoduqup ketken bolsimu, emma ünlük awazda özining 70 yashtin ashqan dadisini sürüshtürüp kelgenlikini éytidu. Saqchilardin biri uninggha: “Sen kétiwer, séning dadang, bizningmu dadimiz, xatirjem bolup, xizmitingni ishliwer!” deydu.

Saqchilar gerche uninggha dadisining tikquduq türmiside bar-yoqluqi heqqide héchnéme démigen bolsimu, emma u héliqi saqchining sözliridin dadisining bu yerge qamalghanliqini perez qilidu.

Aridin uzun ötmey, saqchilar yene nizamidin hüseyinning “Shinjang géziti” idarisining a'ililikler qorusi ichidiki öyige kélidu. Jür'et nizamidin buni anglap dadisining öyige kirginide 6 neper Uyghur saqchining öy ichini axturup ongtey-tongtey qiliwetkenlikini, hetta dadisining yeydighan dorilirinimu élip méngishqa tereddut qiliwatqanliqini köridu. Saqchilar uningdin dadisining yene yoshurup qoyghan qandaq matériyalliri barliqini, kimlerning dadisini köprek izdep kélidighanliqini soraydu. Jür'et nizamidin dadisining aghriq ikenlikini, tala-tüzge köp chiqalmaydighanliqini, özining xizmiti aldirash bolghachqa kimlerning bu öyge kélip-kétidighanliqidin xewiri yoqluqini éytidu.

Saqchilar nizamidin hüseyinning öyini axturup, gumanliq dep qarighan barliq kitab-matériyallarni we uning yeydighan dorilirini élip mangidu. Jür'et nizamidin saqchilarning qoru ichige toxtitip qoyghan bolkiway mashinini heydep mangghanliqini körüp, derhal taksi chaqiridu we ularning keynidin egiship mangidu. Taksi yérim yolghiche saqchi mashinisigha egiship kelgen bolsimu, emma qizil chiraqta toxtashqa mejbur bolup, aldidiki bolkiway mashinigha egishelmey qalidu. Jür'et nizamidin saqchilarning “Shinjang géziti” idarisidin chiqip ürümchi jenubiy poyiz istansisi terepke mangghanliqini körüp, “Dadam belkim jenubiy wogzal qéshidiki 3-türmide bolsa kérek, ” dep oylaydu.

Jür'et nizamidin taksi bilen ürümchi jenubiy wogzal qéshidiki 3-türmining aldigha kélidu. Bu etrapqa qarangghu chüshken bir chagh bolup, 3-türmining égiz qorshaw témi we tam üstidiki közitish munarida postta turuwatqan qoralliq saqchilarning tinimsiz méngishliri kishige sürlük tuyghu béghishlaytti. U türmining sirtqi témigha yandash sélin'ghan bir binaning birinchi qewitidiki bir ixshxanidin chiragh nurining yénip turghanliqini köridu-de, qorqunch we wehime ilkide astighine ishikni ittiridu. Ishik birdinla ichige qiya échilidu, u ishxana ichidiki üstelni chöridep olturghan héliqi 6 neper saqchini köridu-de ornida qaqqan qozuqtek turup qalidu. . .

(Dawami bar)

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.