Trước tình hình suy thoái kinh tế toàn cầu, thị trường xuất khẩu sang các nước Âu-Mỹ sụt giảm. Trung quốc đang ra sức đẩy hàng dội khẩu sang các nước lân cận. Bằng việc áp dụng thuế xuất khẩu tiểu ngạch ở mức 0%, hàng Trung Quốc càng được tiếp sức để tràn ngập thị trường Việt Nam.
Trước tình trạng này các doanh nghiệp trong nước nghĩ gì? Quỳnh Như tổng hợp và trình bày ý kiến của các doanh nghiệp và các chuyên gia kinh tế.
Khi TQ khuyến khích xuất khẩu
Với việc áp đặt thuế xuất khẩu tiểu ngạch ở mức 0%, Trung quốc đẩy mạnh chiến lược xâm nhập thị trường các nước lân cận, nhất là vào nước “láng giềng” Việt Nam.
Hiện nay hàng Trung quốc đang tràn ngập thị trường Việt Nam; từ các mặt hàng như: quần áo, đồ chơi trẻ em, đồ gia dụng, đồ kim khí, điện máy, thực phẩm, rau quả cho đến phân bón, hóa chất của Trung quốc đang có mặt ở khắp các tỉnh thành Việt Nam vì giá rẻ, chủng loại đa dạng. Nhưng chất lượng của sản phẩm và sự an toàn cho người tiêu dùng lại là vấn đề đáng quan ngại.
Một nguy cơ mà ai cũng biết là Trung quốc đang giành lấy thị phần của hàng Việt Nam ngay trên thị trường Việt Nam. Điều này làm cho nền sản xuất trong nước gặp nhiều khó khăn do cơ cấu sản xuất khá giống nhau, nhưng Trung quốc có quy mô lớn và giá rẻ. Hiện trạng này đã làm các nhà kinh tế Việt Nam đau đầu.
Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, nguyên Chủ tịch Phòng Thương mại Việt Nam, hiện là thành viên của Viện nghiên cứu phát triển IDS nhận định:
Chính phủ Việt Nam và các cơ quan liên quan phải có cách nào để kiểm soát chắc hơn, tốt hơn về chất lượng hàng hoá của Trung quốc, vừa bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng vừa để bảo vệ sự cạnh tranh chính đáng của các doanh nghiệp Việt Nam.
Bà Phạm Chi Lan<br/>
“Tôi nghĩ cái chính đ
ối v
ới Vi
ệt Nam hi
ện nay có l
ẽ yêu c
ầu ch
ủ y
ếu
ở ch
ỗ; m
ột là chính ph
ủ Vi
ệt Nam và các c
ơ quan liên quan nh
ất là các c
ơ quan ki
ểm soát v
ề ch
ất l
ượng hàng hoá thì ph
ải có cách nào đ
ể ki
ểm soát ch
ắc h
ơn, t
ốt h
ơn v
ề ch
ất l
ượng hàng hoá c
ủa Trung qu
ốc. Đ
ảm b
ảo không có nh
ững hàng gây đ
ộc h
ại cho ng
ười tiêu dùng ho
ặc hàng ch
ất l
ượng th
ấp nh
ưng không làm rõ l
ại đ
ể gây nh
ầm l
ẫn cho ng
ười tiêu dùng có th
ể vào Vi
ệt Nam đ
ược.
Đây là yêu c ầu quan tr ọng nh ất, nó v ừa b ảo v ệ quy ền l ợi c ủa ng ười tiêu dùng v ừa đ ể b ảo v ệ s ự c ạnh tranh chính đáng c ủa các doanh nghi ệp Vi ệt Nam. Ch ứ còn cách làm c ủa Trung qu ốc, v ề h ạ thu ế nh ư v ậy thì th ực ra h ọ cũng không vi ph ạm v ới nh ững cam k ết thí d ụ nh ư gi ữa Trung qúôc v ới ASEAN, ho ặc cũng ph ải xem thêm nh ững cam k ết c ủa h ọ v ới WTO."
Còn các doanh nghiệp trong nước thì nghỉ gì? Ông Nguyễn Toàn Phúc, Giám đốc Kinh doanh Qúôc tế của Công ty cổ phần Kềm Nghĩa, một doanh nghiệp tư nhân ở Thành phố Hồ Chí Minh có khoảng 2,000 công nhân và hệ thống đại lý phân phối sản phẩm trên cả nước cho biết như sau:
"Đã là th ị tr ường thì không có m ột bi ện pháp hành chính nào có th ể ngăn ch ặn đ ược h ết, v ấn đ ề là mình c ạnh tranh v ới nhau v ề ch ất l ượng, v ề d ịch v ụ, ch ớ còn xu ất kh ẩu là bao gi ờ thu ế xu ất cũng b ằng 0, ngo ại tr ừ nh ững th ứ mà ng ười ta không mu ốn làm c ạn ki ệt tài nguyên c ủa qúôc gia.
Mình không th ể dùng nh ững bi ện pháp v ề hành chính hay thu ế quan đ ược. Mình ch ỉ áp d ụng m ột s ố bi ện pháp, ví d ụ nh ư đ ối v ới hàng th ời trang Vi ệt Nam bây gi ờ thì mình ph ải c ải ti ến m ẫu mã, cho nhi ều h ơn và đ ẹp h ơn, và có m ột khía c ạnh khác là hàng Vi ệt Nam c ủa mình ph ải an toàn h ơn.
M ột s ố m ặt hàng Vi ệt Nam có th ể đánh sang Trung qu ốc, ví d ụ nh ư k ềm Nghĩa, cân Nh ơn Hoà, nh ững s ản ph ẩn trái cây c ủa mình xu ất sang Trung qu ốc cũng có uy tín, ho ặc là cao su, ca phê, nh ưng có l ẽ t ỉ tr ọng c ủa nó so v ới hàng Trung quôc ch ưa ở m ức đ ộ l ớn h ơn đâu."
Giải pháp nào cho hàng VN?
Theo ông Phúc thì người tiêu dùng, ngay cả khách hàng Trung quốc, ngày càng thích hàng Việt Nam hơn so với hàng Trung qúôc; ví dụ như sản phẩm Kềm Nghĩa giá bán dù đắt hơn so với sản phẩm nội địa nhưng vẫn được dân Trung quốc chuộng.
Kiến trúc sư Nguyễn Trường Lưu, người đã đi nhiều Hội chợ quốc tế cùng với các doanh nghiệp, thấy hàng Trung qúôc ở khắp nơi, ngay cả Nhật bản cũng có nhiều hàng của Trung qúôc nhập vào với tiêu chuẩn kiểm soát của Nhật, nên theo ông Lưu thì: "Vi ệt Nam có hàng rào ki ểm đ ịnh, có tiêu chu ẩn cho hàng nh ập thì m ới b ảo v ệ đ ược ng ười tiêu dùng Vi ệt Nam."
Cùng ý kiến như ông Lưu, bà Ngô Thị Báu, Giám đốc Công ty thời trang FOCI nói: "V ấn đ ề là làm sao đ ể hàng Trung qúôc không có ngu ồn g ốc xu ất x ứ rõ ràng thì không th ể nh ập kh ẩu, cũng nh ư ph ải có hàng rào ki ểm tra ch ất l ượng an toàn s ản ph ẩm."
Làm thế nào để cạnh tranh với hàng Trung quốc? Có lẽ cũng không ngoài những cố gắng tự thân nhằm hợp lý hóa sản xuất, cải thiện chất lượng, mẫu mả và cung cách phục vụ khách hàng.
Ông Nguyễn Quốc Khanh, Giám đốc Công ty AA cho rằng doanh nghiệp sản xuất cần phải biết điểm mạnh, điểm yếu của mình và đối thủ. Ông nói: "Hậu mãi cũng là yếu tố quan trọng để cạnh tranh, dịch vụ sẽ làm cho sản phẩm khác hẳn các loại hàng trôi nổi không rõ xuất xứ."
Hiện nay về mặt cạnh tranh thì Việt Nam không ngại cạnh tranh với các nước láng giềng; mà điểm cạnh trạnh mạnh nhất của mình là các mặt hàng Trung quốc.
Lê Ngọc Trang<br/>
Một doanh nghiệp khác là Công ty TNHH Sản Xuất Thương Mại Quán Thành, chuyên sản xuất đồ nội thất, đã mở rộng chiến lược kinh doanh không chỉ nhắm vào các thị trường quốc tế mà cả qúôc nội nữa. Giám đốc Lê Ngọc Trang nói:
"Th ật ra hi ện nay v ề m ặt c ạnh tranh thì Vi ệt Nam không ng ại c ạnh tranh v ới các n ước láng gi ềng; mà đi ểm c ạnh tr ạnh m ạnh nh ất c ủa mình là các m ặt hàng Trung qu ốc.
Đ ối v ới s ản ph ẩm c ủa Trung qu ốc, cái th ứ nh ất là giá r ất r ẻ, cái th ứ hai là ki ểu dáng r ất đ ẹp và nhi ều m ẫu mã; cái giá bên mình cao h ơn Trung qu ốc, nh ưng đ ược cái là hàng mình làm r ất k ỷ, s ản ph ẩm c ủa mình đ ẹp và có ch ất l ượng, ch ất l ượng đ ảm b ảo và có uy tín h ơn. Nh ưng đ ối v ới s ản ph ẩm c ủa Trung qúôc thì có tính c ạnh tranh r ất cao – v ề giá c ả và m ẫu m ả.."
Cô Ngọc Trang cũng nêu lên chiến lược cạnh tranh do công ty cô đưa ra: "Cái th ứ nh ất là mình đi vào th ị tr ường n ội đ ịa, cái th ứ hai là m ở r ộng thêm các m ặt hàng s ản xu ất, nâng c ấp s ản ph ẩm và đ ưa ra nh ững tiêu chu ẩn cao h ơn."
Trong lần trả lời phỏng vấn với phóng viên Trân Văn của Đài Á Châu Tự do về “cơn lốc” của hàng Trung quốc, ông Phan Chánh Dưởng, Tổng Giám đốc Công ty Phát triển Hạ tầng Tân Thuận nói:
"Chúng ta ph ải làm cách nào đ ể ch ất l ượng chúng ta t ốt h ơn và giá thành r ẻ h ơn. Cái đó là c ơ b ản nh ất. Gi ảm đi nh ững giá phí không c ần thi ết, nghĩa là giá phí phi kinh t ế đ ể hàng c ủa chúng ta có s ức c ạnh tranh h ơn. Cái đó cũng là c ơ b ản. Còn cái bên ngòai là ph ải ch ống buôn l ậu tri ệt đ ể."
Thiết nghĩ, đã đến lúc các cơ quan chức năng phải ra tay mạnh hơn trong cuộc chiến với “hàng lậu” và hàng giả Trung qúôc, và hổ trợ doanh nghiệp trong nước, cùng lúc các doanh nghiệp Việt nam phải đoàn kết để tìm ra giải pháp cạnh tranh để tồn tại trong điều kiện “chung sống” với hàng Trung Quốc.