Đỗ Hiếu, phóng viên đài RFA
Giáo Hội Phật Giáo Hoà Hảo Trung Ương Hải Ngoại vừa gửi thư cho Toà Tổng Lãnh Sự Mỹ ở Việt Nam. Thư than phiền về việc báo cáo của Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ cho rằng chính quyền Việt Nam đã có tiến bộ trong chính sách về nhân quyền và tôn giáo ở trong nước.
Tìm hiểu những chứng cứ của sự than phiền này, Đỗ Hiếu phỏng vấn một số tín đồ PGHH trong và ngoài nước, trong đó có ông Huỳnh Kim, Hội Trưởng Giáo Hội PGHH Trung Ương Hải Ngoại.
Trình bày chi tiết về những khó khăn mà các đồng đạo Phật Giáo Hoà Hảo của ông, nơi quê nhà đang bị chèn ép, sách nhiễu, gây cản trở trong sinh hoạt tôn giáo và cuộc sống riêng tư, ông Huỳnh Kim từ California (Hoa Kỳ) cho Đài chúng tôi biết như sau, đặc biệt là vào dịp kỷ niệm Đản Sanh lần thứ 88 của Đức Huỳnh Giáo Chủ, ngày 25 tháng 11 âm lịch vừa qua :
Ông Huỳnh Kim : Kính thưa quý vị thính giả nghe Đài Á Châu Tự Do, tôi là Huỳnh Kim - Hội Trưởng Giáo Hội Phật Giáo Hoà Hảo Trung Ương xét thấy từ trước tới nay Toà Đại Sứ Mỹ báo cáo về Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ cho là nhà cầm quyền Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam có tiến bộ về nhân quyền và tôn giáo, nhưng mà hình như không đúng sự thật, vì từ ngày 30-4-1975 tới nay nhà cầm quyền Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam luôn luôn đàn áp Giáo Hội Phật Giáo Hoà Hảo và những người tu sĩ, cư sĩ của Phật Giáo Hoà Hảo trong nước một cách thảm khốc, tàn bạo vô cùng.
Cụ thể là hồi 21 giờ ngày 2 tháng 1 năm 2008 đã có hàng trăm công an thuộc huyện Chợ Mới phối hợp với công an xã Long Điền bao vây Chùa Quang Minh của tu sĩ PGHH Võ Thanh Liêm tại ấp Long Hoà 2 (xã Long Diền, huyện CHợ Mới, tỉnh An Giang).
Công an cộng sản phong toả ngày đêm, không cho tín đồ Phật Giáo Hoà Hảo ra vào làm lễ 88 năm Đản Sanh của Đức Huỳnh Giáo Chủ - Phật Giáo Hoà Hảo, đồng thời mỗi gia đình cư sĩ Phật Giáo Hoà Hảo đều bị 20 công an bao vây ngày đêm như sau :
- Gia đình của ông cư sĩ Trương Văn Thức tại CHợ Đình (xã Hoà Hảo, huyện Phú Tân), - Gia đình cư sĩ Nguyễn Văn Lía (huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang), - Gia đình tu sĩ Lê Minh Triết (tỉnh Đồng Tháp), - Nữ tu sĩ Nguyễn Thị Hạnh (huyện Thanh Bình, tỉnh Đồng Tháp), Cao Lãnh, là hành động của nhà cầm quyền Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam trả thù những tính đồ Phật Giáo Hoà Hảo, được phái đoàn Hoa Kỳ điều tra tôn giáo và nhân quyền đến Việt Nam vừa qua.
Bị gây khó dễ
Tuy nhiên, từ năm 1975 tình hình các tôn giáo ở Việt Nam gặp rất nhiều khó khăn,trong đó có Phật Giáo Hoà Hảo. Dĩ nhiên chúng tôi giữ gìn những giá trị truyền thống đó, chúng tôi phải đòi hỏi và phải chịu những cuộc đàn áp cũng như sách nhiễu của chính quyền. Nhà cầm quyền đưa ra những khẩu hiệu tự do tôn giáo nhưng thực chất đó chỉ là những hình thức bề ngoài thôi.
Một trong những cư sĩ Phật Giáo Hoà Hảo từ trong nước, đang bị công an theo dõi, bao vây nhà cửa là ông Trương Văn Thức từ Chợ Mới (huyện Phú Tân, Thánh Địa Phật Giáo Hoà Hảo) kể lại với phóng viên RFA về những gì đã và đang xảy ra đối với tôn giáo này :
Ông Trương Văn Thức : Chúng tôi là một người tín đồ Phật Giáo Hoà Hảo, theo truyền thống gia dình, đã thực hiện theo những điều giáo huấn của Đức Huỳnh Giáo Chủ, và đồng thời chúng tôi cũng là những người cố gắng duy trì và bảo vệ các truyền thống tốt đẹp từ hơn 50 năm qua.
Tuy nhiên, từ năm 1975 tình hình các tôn giáo ở Việt Nam gặp rất nhiều khó khăn,trong đó có Phật Giáo Hoà Hảo. Dĩ nhiên chúng tôi giữ gìn những giá trị truyền thống đó, chúng tôi phải đòi hỏi và phải chịu những cuộc đàn áp cũng như sách nhiễu của chính quyền. Nhà cầm quyền đưa ra những khẩu hiệu tự do tôn giáo nhưng thực chất đó chỉ là những hình thức bề ngoài thôi.
Chính quyền luôn luôn theo dõi, đàn áp, sách nhiễu và quy chụp cho những người đoì hỏi các quyền tự do tôn giáo đó bằng nhiều thứ tội mà tôi là người đã gánh lấy một bản án 3 năm và sau đó có nhiều lần tôi đã bị hãm hại. Và hiện nay tôi đang gặp phải tình trạng là công an canh gác, dòm chừng nhà tôi. Tôi đi đâu thì cũng có công an đi theo.
Đó là tình hình chung vì có rất nhiều người cùng chung hoàn cảnh giống như tôi, thưa ông Đỗ Hiếu. Nhưng mà đặc biệt nghiêm trọng là đã xảy ra đối với ông Nguyễn Văn Lía cùng với ông Tám Vinh. Những hành động đó đã gây phương hại cho tinh thần mà chúng tôi đang theo đuổi, tức là chúng tôi đang cố gắng đòi hỏi quyền tự do tôn giáo cho Phật Giáo Hoà Hảo.
Tuy nhiên chính quyền họ không chấp nhận điều đó. Họ chỉ đạo ngăn cấm, đặc biệt tại chùa của ông Võ Văn Thanh Liêm (tức Quang Minh Tự), những ngày sóc vọng, theo lệ là ngày 14, ngày Rằm và 29, 30 vừa qua thì công an phong toả trắng vùng đó không cho ai ra vào. Như vậy rõ ràng cái gọi là chính sách thông thoáng về tôn giáo của Hà Nội không thế hiện trên thực tế.
Riêng anh Ba Lía gặp nhiều hoàn cảnh rất là thương tâm, bị công an chận xe, lấy xe, rồi bị họ dàn cảnh đụng xe, bị vu cáo đủ thứ chuyện, rồi lại còn bị lục soát mình mẩy, rồi anh còn bị bao vây trong nhiều ngày liền. Đó là tình trạng thực tế ở đó.
Xin được nói thêm, ông Trương Văn Thức là một trong 3 tín đồ Phật Giáo Hoà Hảo được phái đoàn Ủy Hội Tự Do Tôn Giáo Hoa Kỳ mời đến nói chuyện tại khách sạn New World, ở Saigon, khi đoàn đến công tác tại Việt Nam, hồi tháng 10 năm ngoái.
Sau cuộc tiếp xúc đó, ông Trương Văn Thức đã dành cho RFA một cuộc phỏng vấn với đầy đủ chi tiết về buổi trao đổi đó.
Hoàn cảnh ông Nguyễn Văn Lía
Tuần trước thì trên đường đi họ (công an) tổ chức đụng xe ông (Lía) để rồi họ quy chụp cho ông cái tội tàng trữ ma tuý gì đó, rồi sau đó họ lại thả ông ra. Và bây giờ ông Lía đi đâu thì họ đi theo và họ có những hành động kêu bằng theo như kiểu côn đồ đó ông.
Ban Việt Ngữ chúng tôi cố gắng liên lạc với một cư sĩ Phật Giáo Hoà Hảo khác đang gặp nhiều khó khăn từ phía chánh quyền địa phương, là ông Nguyễn Văn Lía ở Kiến Thành (Chợ Mới, An Giang) nhưng không được.
Một trong những tín đồ Phật Giáo Hoà Hảo biết rõ hoàn cảnh ông Nguyễn Văn Lía và cũng đã nhiều lần tìm cách gọi điện thoại thăm ông, nhưng không gặp được ông Lía. Đó là cư sĩ Bùi Thiện Huệ, bị án tù 3 năm ở trại Xuân Lộc, cộng thêm 2 năm quản chế về hoạt động đòi tự do tôn giáo, nay định cư tại Texas, Hoa Kỳ. Ông Huệ cho biết thêm một số chi tiết như sau:
Ông Bùi Thiện Huệ : Tôi là Bùi Thiện Huệ đã được đi định cư tại Hoa Kỳ sau khi đã là nạn nhân của chính sách tôn giáo ở Việt Nam. Nhưng có điều hết sức bức xúc ở trong nước là anh em còn lại, như trường hợp ông Nguyễn Văn Lía, ông Trương Văn Thức và một sô anh em đồng đạo khác còn đang bị những năm tháng, những ngày tháng khó khăn dằng dặc ở trong nước.
Vừa qua anh em được tiếp phái đoàn Uỷ Hội Tự Do Tôn Giáo Quốc Tế Hoa Kỳ, sau khi trở về thì bị trả thù bằng cách ngăn chận đường, tạo những khó khăn.
Đỗ Hiếu : Thưa ông Huệ, rồi khi liên lạc về với đồng đạo của ông là ông Nguyễn Văn Lía thì gia đình này bị đàn áp như thế nào, ông có thể chia sẻ và cung cấp thêm tin tức cho Ban Việt Ngữ Đài Á Châu Tự Do chúng tôi?
Ông Bùi Thiện Huệ : Tuần trước thì trên đường đi họ (công an) tổ chức đụng xe ông (Lía) để rồi họ quy chụp cho ông cái tội tàng trữ ma tuý gì đó, rồi sau đó họ lại thả ông ra. Và bây giờ ông Lía đi đâu thì họ đi theo và họ có những hành động kêu bằng theo như kiểu côn đồ đó ông.
Chính tôi đây hôm nay liên lạc (với ông Lí) cũng không được. Họ phá sóng dữ lắm, họ phá rất hay rất tài. Còn chế độ thì lúc nào họ luôn luôn lúc nào cũng tô vẻ hình thức bên ngoài là sẽ có những cái gì ở trong hiến pháp chứ thật sự không có gì họ thực hiện cả.
RFA xin cám ơn các ông Huỳnh Kim, Trương Văn Thức và Bùi Thiện Huệ đã dành thời giờ cho Đài chúng tôi để trình bày về hiện tình Giáo Hội Phật Giáo Hoà Hảo tại Việt Nam.