Nam Nguyên, phóng viên đài RFA
Mặc dù Thủ Tướng Phan Văn Khải được Tổng Thống George W Bush xác định việc Hoa Kỳ ủng hộ Việt Nam gia nhập Tổ Chức Thương Mại Thế Giới, nhưng con đường đi tới tổ chức này của Việt Nam vẫn chưa hết chông gai.

Từ Bangkok Nam Nguyên phỏng vấn điện đàm với Tiến Sĩ Lê Đăng Doanh, cố vấn Bộ Trưởng Kế Họach Đầu Tư ở Hà Nội.
Nam Nguyên: Thưa Tiến Sĩ, Tổng thống Bush ủng hộ Việt Nam gia nhập WTO, và theo người phát ngôn Nhà Trắng Scott Mc Clellan, vào WTO Việt Nam có những nghĩa vụ phải thực hiện. Theo ông nghĩ con đường vào WTO của Việt Nam đã rộng mở chưa, có kịp vào cuối năm nay trong Hội Nghị Hongkong hay không?
TS Lê Đăng Doanh: Hội nghị Hongkong sẽ diễn ra vào tháng 12 và con đường vào Tổ Chức Thương Mại Thế Giới của Việt Nam là vất vả, mặc dù đã có những tiến bộ đáng kể.
Tôi hiểu rằng, có những biện pháp kỹ thuật, những biện pháp cần phải tiến hành và tiếp tục đàm phán với Hoa Kỳ. Việc này đòi hỏi những nỗ lực không nhỏ, không những là những nỗ lực đó cần được thực hiện trên giấy tờ, trên luật pháp và trong những qui định, mà trước hết là các doanh nghiệp, các cơ quan thực thi của Việt Nam phải hiểu và thực hiện điều này. Chuyện đó đòi hỏi các nỗ lực rất là cao.
Thứ hai là để vào Tổ Chức Thương Mại thế Giới Hoa Kỳ phải chấp nhận cho Việt Nam cái Permanent normal trade relation status ( Qui chế quan hệ mậu dịch bình thường).
Bạn nghĩ gì về nhận xét này? Xin email về Vietnamese@www.rfa.org
Nhưng cái này đòi hỏi là phải được quốc hội thông qua, và tôi không được rõ là quốc hội Hoa Kỳ từ nay cho tới tháng 10 có đưa việc này vào nghị trình hay chưa, việc này đòi hỏi nỗ lực và sự vận động rất lớn. Điều cuối cùng tôi muốn nói là sớm hay muộn Việt Nam sẽ được tham gia Tổ Chức Thương Mại Thế Giới vì Việt Nam có quyết tâm xứng đáng và đang nỗ lực để thực thi cam kết của mình. Chỉ có điều là vào sớm hơn thì tốt hơn là muộn hơn.
Nam Nguyên: Giả dụ Việt Nam sẽ được vào WTO sớm, chẳng hạn ở thời điểm giữa sang năm. Trong trường hợp này ông có nghĩ là sẽ có sự sụp đổ hàng lọat ở một số khu vực kinh tế, mà Việt Nam thiếu chuẩn bị ?
Lê Đăng Doanh: Tôi không nghĩ là sẽ có một sự sụp đổ lớn như vậy. Vì dẫu có mở ra thì cũng là tiến triển từ từ từng bước. Ngay cả đối với hàng hóa nước ngòai có tràn vào thì cũng không phải là một cách ồ ạt và mau lẹ đến như vậy. Bởi vì ở Việt Nam ngòai các thị trường ở thành phố còn có thị trường ở nông thôn rất là rộng lớn, thị trường nông thôn cần phải có thời gian mới có thể thâm nhập được.
Nam Nguyên: Thưa ông như thế, những cam kết về cải tổ kinh tế chính trị và xã hội mà Thủ Tướng Khải đưa ra, cũng như bản thông cáo chung có đề cập tới thì Việt Nam có thể tiến được tới cái đích, là được Hoa Kỳ và phương tây công nhận là nước có nền kinh tế thị trường ?
TS Lê Đăng Doanh: Đương nhiên, tôi nghĩ là việc đó sẽ phải diễn ra sớm hay muộn. Bởi vì Việt Nam sẽ thực sự là một nền kinh tế thị trường, duy có điều là quan niệm thế nào về kinh tế thị trường thì hiện nay các nhà kinh tế đang có những thước đo khác nhau. Vấn đề ở đây là Hoa Kỳ đang có những tiêu chuẩn nhất định, và tôi hy vọng Việt Nam trong một thời gian không xa sẽ đáp ứng được và giải trình được với phía Hoa Kỳ.
Nam Nguyên: Thưa tiến sĩ, khúc mắc lớn nhất theo ý ông là ở chỗ nào và Việt Nam phải cải tổ nhiều nhất trong lãnh vực nào?
TS Lê Đăng Doanh: Theo tôi hiểu thì Hoa Kỳ muốn Việt Nam mở rộng hơn nữa các lãnh vực dịch vụ, mà cho tới nay do phần lớn các tổng công ty của doanh nghiệp nhà nước đang nắm giữ.
Đấy là vấn đề mà nước nào khi mở cửa ra đều phải thận trọng đòi hỏi phải có sự chuẩn bị. Việt nam cũng vậy, và Việt Nam đã có những bước đi đầu tiên như là đã cấp giấy phép cho các công ty bảo hiểm của Hoa kỳ.
Rồi thì Việt Nam đã có những bước đầu trong thực hiện hiệp định thương mại song phương, và Hoa Kỳ đang muốn là sẽ có hiệp định BTA +, tức là cộng thêm vào với hiệp định thương mại Việt Nam Hoa Kỳ, hai bên sẽ tiếp tục đàm phán.
Tôi hy vọng rằng cuộc đàm phán tháng bảy này thì sẽ kết thúc một cách thành công.
Nam Nguyên: Thưa Tiến sĩ, trong trường hợp tiến tới chỗ được công nhận là nền kinh tế thị trường, thì tới lúc đó cụm từ trong nước thường dùng ' kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa' lúc đó có thay đổi hay không ?
TS Lê Đăng Doanh: Tôi nghĩ rằng đó là hai chuyện khác nhau, kinh tế thị trường là kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa ở đây là muốn nói tới dân giàu nước mạnh xã hội công bằng văn minh. Rồi thì muốn nói tới định hướng của Việt Nam là muốn có một xã hội bình đẳng, tôn trọng vào sự tham gia vào vai trò của ngừơi lao động.
Theo tôi thì việc đó như là mô hình kinh tế thị trừơng Thụy Điển, cũng như là mô hình kinh tế thị trường Cộng Hòa Liên Bang Đức họ cũng đang làm những việc rất đáng kể… Và kinh tế thị trường ở Thụy Điển hay CHLB Đức thì khác với nền kinh tế thị trường ở Hoa Kỳ hay kinh tế thị trường ở Hongkong
Nam Nguyên: Sau cùng, Tiến sĩ đánh giá thế nào về kết quả mà phái đoàn thủ tướng Phan Văn Khải đạt được trong mấy ngày vừa qua tại Hoa Kỳ.
TS Lê Đăng Doanh: Tôi đánh giá rất cao những thành quả đạt được trong chuyến viếng thăm Hoa Kỳ lịch sử của Thủ Tướng Phan Văn Khải và trong cuộc gặp với ngài Tổng Thống Hoa Kỳ George W Bush, tôi cũng đánh giá cao kết quả đạt được trong bản thông cáo chung: Hoa Kỳ ủng hộ những cải cách của Việt Nam , Hoa Kỳ sẽ tiếp tục đối thọai với Việt Nam, Hoa Kỳ tôn trọng an ninh và tòan vẹn lãnh thổ của Việt Nam.
Tôi nghĩ đó là một cái mốc lịch sử một tiến bộ rất lớn. Thứ hai nữa, nó đánh dấu việc Việt Nam và Hoa Kỳ sẽ cùng hợp tác tiến tới tương lai mới có quan hệ hợp tác hữu nghị có hợp tác nhiều mặt, là đối tác xây dựng quan hệ ổn định lâu dài vì ích lợi chung cho cả hai bên. Về mặt đó tôi tin rằng chuyến đi của Thủ Tướng Phan Văn Khải sẽ đi vào lịch sử sẽ bắt đầu giai đọan phát triển mới giữa hai nước, sự kiện này góp phần vào sự ổn định an ninh trong khu vực.
Nam Nguyên: Cảm ơn Tiến sĩ Lê Đăng Doanh đã dành cho đài RFA cuộc phỏng vấn ngày hôm nay.