Việt Hùng, phóng viên đài RFA
Cập nhật một số thông tin về trường hợp hai luật sư Nguyễn Văn Đài và Lê Thị Công Nhân hiện đang bị nhà nước Việt Nam cầm tù, Việt Hùng của Ban Việt ngữ có cuộc trao đổi với bà Vũ Minh Khánh, vợ luật sư Nguyễn Văn Đài. Trước tiên bà cho Minh Khánh cho biết về những khó khăn mà bà và gia đình luật sư Lê Thị Công Nhân đang phải gánh chịu.
Bà Vũ Minh Khánh: Tôi và cô Trần Thị Lệ (thân mẫu của luật sư Lê Thị Công Nhân) đã đồng đứng tên chung viết đơn xin chính quyền cho tăng thêm lần thăm gặp anh Đài và Công Nhân. Chúng tôi làm đơn này nhưng cho đến nay không một nơi nào trả lời chúng tôi.
Sau nửa tháng, chúng tôi có đến trại giam hỏi thì họ trả lời anh Đài và Lê Thị Công Nhân có kháng án như vậy thì việc đồng ý cho thăm gặp là thuộc quyền bên Toà phúc thẩm…, cho nên bất cứ bản án nào chưa có hiệu lực thì đều phải do bên Toà án quyết định và vì vậy họ nói chúng tôi phải lên hỏi Toà án.
Việt Hùng: Nhưng mà chiểu theo điều luật tố tụng hình sự của Việt Nam thì việc thăm gặp như vậy đâu phải là do Toà quyết định?
Bà Vũ Minh Khánh: Theo như nghị định 89/CP có nói, việc thăm gặp thì do cơ quan thụ lý hồ sơ giải quyết. Tôi lấy một ví dụ trong trường hợp phiên xử mới xử xong chúng tôi có lên gặp Tòa án Hà Nội gặp ông chủ tọa phiên toà ở Toà án Hà Nội, ông ta cũng là phó toà hình sự, ông ta nói với tôi việc thăm gặp này thì trực tiếp là thuộc thẩm quyền của trại giam cho phép cho nên phải xuống trại giam…
Khi mà hồ sơ chuyển lên toà phúc thẩm, chúng tôi cũng lên hỏi Toà phúc thẩm thì họ nói rằng việc của gia đình chúng tôi là ở dưới trại chứ từ xưa tới này toà chưa bào giờ giải quyết cho một trường hợp nào gặp mặt thân nhân cả.
Việt Hùng: Tức là từ phía toà họ nói việc cho gặp hay không là quyết định ở dưới trại, nhưng khi bà xuống trại thì họ nói muốn gặp phải có ý kiến của toà phúc thẩm?
“Toà chỉ cấp giấy bào chữa duy nhất đó, giấy đó được dùng để kiểm tra tại toà án, khi xét xử vụ án thì luật sư phải có giấy đó thì mới được vào bào chữa. Và giấy đó cũng chính là giấy trình báo cho trại giam mỗi lần nếu muốn vào gặp bị cáo, cho nên việc bị thu như vậy là việc của trại giam, còn toà án thì không biết gì về việc đó cả”
Bà Vũ Minh Khánh: Vâng đúng tôi, để tôi đọc nguyên văn câu Toà viết đó "Nếu điều kiện cho phép bố trí được thì có thể giải quyết cho chị Vũ Minh Khánh và bà Trần Thị Lệ thăm bị cáo theo đúng qui định của pháp luật".
Việt Hùng: Lời phê đó là từ phía toà phúc thẩm, người phê đó là ai thưa bà?
Bà Vũ Minh Khánh: Vâng đúng rồi, lời phê đó là từ toà phúc thẩm, người phê đó là Phó chánh toà Nguyễn Minh Mắn.
Việt Hùng: Nhưng mà khi bà có trong tay lời phê của ông Phó chánh toà mang xuống trại thì trại họ lại "vặn vẹo…" tại sao lại có cụm từ "Nếu điều kiện cho phép", có đúng như bà nói như vậy hay không?
Bà Vũ Minh Khánh: Vâng đúng rồi.
Việt Hùng: Nếu trong lần đi thăm tới bà có phải xin giấy từ trên toà phúc thẩm nữa hay không?
Bà Vũ Minh Khánh: Thật ra tôi cũng rất lo là trong ngày tới là ngày 12-07 tức là tròn đúng một tháng kể từ lần gặp đầu tiên, tôi và cô Lệ cũng đang lo khi tới hạn ngày đi thăm thì trại họ sẽ vặn vẹo là không có giấy của toà phúc thẩm thì sẽ không được gặp…
Việt Hùng: Theo những nguồn tin chúng tôi ghi nhận luật sư Nguyễn Văn Đài có đề nghị để gia đình gửi thêm một số sách về luật nhưng cho đến nay vẫn gặp trở ngại, bà có thể cho quí thính giả biết chuyện đó thực hư như thế nào hay không?
Bà Vũ Minh Khánh: Chính xác là vậy, trước phiên xử sơ thẩm tôi có mang 2 cuốn sách luật, một cuốn là Hiến pháp Việt Nam và cuốn thứ hai là Bộ luật tố tụng hình sự Việt Nam. Tôi cũng đã có làm biên bản ký nhận ở tại Toà án Hà Nội và thư ký toà họ đã thông báo cho chồng tôi biết, nhưng họ không đưa trực tiếp mà họ chuyển xuống trại và trại sẽ trách nhiệm trao cho anh ấy.
Việt Hùng: Tức là việc chuyển những cuốn sách về luật đó thuộc quyền của trại và trại cho đến giờ này họ cũng chưa thông báo cho bà biết là họ đã cho chồng bà được nhận hay chưa?
Bà Vũ Minh Khánh: Vâng đúng rồi. Việt Hùng: Bên cạnh đó, theo những thông tin mà chúng tôi ghi nhận luật sư Đàm Văn Hiếu đã được toà cấp giấy phép chính thức đồng ý cho bào chữa cho chồng bà và luật sư Lê Thị Công Nhân trong phiên xử phúc thẩm tới đây, cho đến nay luật sư Đàm Văn Hiếu đã gặp được thân chủ hay chưa?
Bà Vũ Minh Khánh: Luật sư Đàm Văn Hiếu đã chính thức nhận được giấy toà đồng ý cho bào chữa cho chồng tôi và Lê Thị Công Nhân, thông thường khi có giấy đó rồi thì luật sư bào chữa có thể vào gặp thân chủ bất cứ lúc nào, khi vào thì chỉ đưa giấy đó ra để trình thôi, nhưng đằng này hôm 23-06 vừa rồi khi luật sư Đàm Văn Hiếu vào gặp anh Đài và Công Nhân thì dưới trại họ thu cái giấy phép đó, cho nên bây giờ luật sư Đàm Văn Hiếu không thể tiếp tục vào gặp thân chủ được nữa vì giấy đó bị thu rồi.
Trong truờng hợp của gia đình tôi toà án họ cấp giấy chứng nhận cho chồng tôi và Lê Thị Công Nhân chung cùng một giấy. Chính vì lý do đó, giắy bị thu cho nên tính đến ngày hôm nay luật sư Đàm Văn Hiếu không thể vào gặp thân chủ được nữa.
Việt Hùng: Tức là bây giờ nếu luật sư Đàm Văn Hiếu muốn vào gặp thân chủ thì phải xin lại?
Bà Vũ Minh Khánh: Vâng đúng rồi, cho đến nay thì luật sư Đàm Văn Hiếu đã gửi thư cho toà án đề nghị cấp lại giấy đó nhưng chưa nhận được trả lời.
Việt Hùng: Bà dựa vào đâu mà bà có thể nói trường hợp của gia đình bà khác với những gia đình khác?
Bà Vũ Minh Khánh: Bởi vì chính xác là hôm qua tôi có gặp chị Trưởng phòng nghiệp vụ - Toà án phúc thẩm Hà Nội để thắc mắc về việc tại sao luật sư Đàm Văn Hiếu có giấy chứng nhận của toà mà lại bị thu mất như vậy. Tôi cũng có hỏi thủ tục thăm gặp thân chủ như thế nào?
Có những qui định gì… thì chị Trưởng phòng nghiệp vụ toà phúc thẩm Hà Nội nói “Toà chỉ cấp giấy bào chữa duy nhất đó, giấy đó được dùng để kiểm tra tại toà án, khi xét xử vụ án thì luật sư phải có giấy đó thì mới được vào bào chữa. Và giấy đó cũng chính là giấy trình báo cho trại giam mỗi lần nếu muốn vào gặp bị cáo, cho nên việc bị thu như vậy là việc của trại giam, còn toà án thì không biết gì về việc đó cả”
Việt Hùng: Từ phía toà thì toà nói như vậy, như vậy cuối cùng vấn đề là nằm từ phía trại giam phải không?
Bà Vũ Minh Khánh: Vâng, vấn đề nằm ở phía trại giam.
Việt Hùng: Bên cạnh đó chúng tôi ghi nhận thời gian ấn định cho phiên toà phúc thẩm chồng bà và luật sư Lê Thị Công Nhân đâu đó cũng đã thành hình rồi?
Bà Vũ Minh Khánh: Tôi rất thường xuyên lên toà phúc thẩm, một tuần tôi lên trên đó 2 – 3 lần, hay tôi gọi điện lên trên đó để hỏi đã có lịch phúc thẩm chồng tôi chưa, câu trả lời tôi luôn luôn nhận được là chưa có lịch xét xử.
Tôi cũng hỏi thăm người Thẩm phán phụ trách trường hợp của chồng tôi là ai? Họ trả lời là chưa phân công Thẩm phán và chính vì vậy mà cho đến nay tôi cũng chưa được biết.
Việt Hùng: Chúng tôi ghi nhận dù chưa phân công Thẩm phán nhưng mà thư ký của phiên xử hay những người trong Ban xử thì đã có rồi?
Bà Vũ Minh Khánh: Vâng đúng rồi, tôi cũng biết có một sự hình thành ngầm ở bên trong rồi, nhưng họ không thông báo cho gia đình cho nên tôi rất khó khăn trong khi đi làm việc, thực tế ra Thư ký thì họ phân công rồi, nhưng Thẩm phán thì họ chưa phân công.
Việt Hùng: Thay mặt quí thính giả của đài RFA cám ơn bà Vũ Minh Khánh.
Bà Vũ Minh Khánh: Tôi xin trân trọng cám ơn quí đài đã quan tâm.