Thanh Trúc, phóng viên đài RFA
Từ tháng 6-2006, năm hộ nông dân ở Vũng Tàu đã đưa đơn kiện Phòng Kinh Tế địa phương bán bò sữa không đúng tiêu chuẩn giống khiến họ bị thua lỗ nặng.
Sau phiên xử hôm 21 tháng trước, toà sẽ mở phiên xử khác tháng này để giải quyết vụ việc. Diễn biến vụ nông dân lần đầu tiên đi kiện chính quyền địa phương như thế nào được Thanh Trúc trình bày trong bài sau đây:
Từ một dự án hấp dẫn
Tại Việt Nam hồi giữa năm 2006, lần đầu tiên 5 nông dân nuôi bò sữa ở hai xã Tóc Tiên và Châu Pha, huyện Tân Thành tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu, kiện Uỷ Ban Nhân Dân Huyện và Phòng Kinh Tế Huyện đã bán cho họ loại bò sữa không đúng tiêu chuẩn, không rõ nguồn gốc, không cho sữa dồi dào như hứa hẹn, hợp đồng ký giữa hai phía cũng không được minh bạch.
Đơn gởi đi hồi tháng 6-2006, phía nguyên đơn, tức 5 hộ nông dân nuôi bò sữa đã đóng 50% án phí. Ông Nguyễn Thế Sáu, mua 5 con bò sữa về nuôi, cho biết:
“Ông Nguyễn Thanh Hùng của Phòng Kinh Tế Huyện là chủ dự án, Uỷ Ban Nhân Dân Huyện là chủ đầu tư, cấp bò nhưng lại tính bằng tiền, giao bò cho thiếu tiền sau ba năm trả. Gia đình không bỏ tiền mặt mua bò mà chỉ đầu tư đồng cỏ với chuồng trại và các phương tiện sản xuất thôi. Khi bắt đầu nuôi thì họ giao bò cho mình chứ không được đi bắt đâu, là từ ngày 22-7-2004 đến nay.”
Ông Nguyễn Thiện Quyết, cũng lãnh 5 con bò sữa về nuôi:
“Lúc đầu dân không được tham khảo gì hết chỉ nghe chính phủ phát động thì tin tưởng rồi đăng ký 5 con. Đầu thì phổ biến là bà con nuôi sau này vắt có sữa thì có trạm thu mua ở xã lân cận tiêu thụ.
Coi như khi dắt bò về thì không có mãnh giấy nào hết nguồn gốc lý lịch rồi kiểm dịch bên thú y cũng không có, gần một tháng mới kêu ra ký hợp đồng, ký xong cũng không đưa ra cho chúng tôi bản hợp đồng nào hết.
Cả năm sau hỏi hợp đồng cũng không đưa, chúng tôi tập trung nhau ra huyện để đòi thì cãi nhau với trưởng phòng, phó phòng, sau lên gặp chủ tịch Uỷ Ban Nhân Dân Huyện, tới đó mới đưa bản hợp đồng ra thì chúng tôi mới thấy có nhiều khúc mắc, không có điều khoản nào mang lợi ích cho dân cả.”
Không thực hiện đúng cam kết
Như vậy quá trình chăn nuôi và sản xuất từ lúc nhận bò giống về như thế nào? Ông Nguyễn Thiện Quyết kể tình trạng chung:
“Bò thì đưa cái dạng không phải bò giống, lúc đầu tư thì phổ biến một con thu hoạch được từ 13 đến 16 ký một ngày, bình quân một chu kỳ 9 tháng rưỡi 10 tháng. Thế nhưng thực tế thu hoạch chỉ 7 kg một ngày, chu kỳ nó cho thì chỉ 7 tháng đổ lại. Bò bắt về thì có con đẻ ra bò thịt chứ không phải bò sữa.
Thấy thế chúng tôi đòi hỏi phòng làm sáng tỏ gien của loại bò giống cho sữa này mà phòng phòng không cung cấp được. Đến nước ấy chúng tôi quyết tâm đi báo cáo nhiều lần để khắc phục hậu quả mà dứơi phòng không giải quyết.
Chăn nuôi mà thiệt hại cả hàng trăm triệu thì chúng tôi đào đâu ra tiền, tình thế buộc chúng tôi phải đưa đơn kiện thôi.”
Với câu hỏi là khi tham gia dự án nuôi và phát triển bò sữa này thì nông dân có tìm hiểu xem khí hậu và thuỷ thổ Bà Rịa Vũng Tàu có thích hợp với bò sữa không, ông Nguyễn Thế Sáu trả lời:
“Chuyện nuôi bò sữa ở Việt Nam rất là mới mẻ, mà cũng chỉ tin vào các chương trình khuyến nông của chính phủ. Với lại khi triển khai dự án thì người ta cũng báo cáo sẽ có một số trở ngại nhưng lại bảo bò này là bò lai, bò sữa lai tạo tại Việt Nam chứ không phải bò nhập, nên là chúng tôi mới dám nuôi chứ nếu là bò nhập thì chúng tôi không dám, bởi vì khác khí hậu là một với lại coi như đồng cỏ không phù hợp”.
Kết quả phiên tòa sơ thẩm?
Hôm 21 tháng 12 vừa qua, một phiên toà được triệu tập qua đó năm hộ thưa kiện được toà khuyên nên rút đơn lại. Thay mặt cho các hộ nguyên đơn, ông Nguyễn Thiện Quyết trình bày:
Tính từ lúc đâm đơn kiện hồi tháng Sáu cho đến giờ các hộ chăn nuôi bò sữa bị thiệt thòi lổ lã ra sao, thay mặt cho 5 ngừơi kia, ông Nguyễn Thiện Quyết kể:
“Chỉ nội tiền tưới cỏ cho bò ăn đã mất cả triệu bạc một tháng, chưa kể tiền điện, tiền nứơc, tiền công chăn nuôi. Năm con bò thì một con chết bệnh khi mới dắt về, còn lại 4 con thì ba con không đẻ dù được thú y kích thúôc cho thụ thai. Bò sữa mà không đẻ lấy đâu có sữa? Bây giờ một ngày chỉ vắt được hơn 10 ký sữa thôi.”
Sau phiên toà hôm 21-12, một phiên khác sẽ mở ra ngày 18 tháng này, với yêu cầu là các hộ đi kiện phải sửa lại điều khoản trong đơn không được trả lại bò. Ông Nguyễn Thiện Quyết nói nông dân rất bực tức vì thấy mình bị xử ép:
“Toà nói từ giờ tới ngày 18 mà nếu không sửa lại trong đơn là đòi trả bò lại thì toà không nhận đơn, còn nếu chúng tôi tự rút đơn vì đã đóng 50% án phí rồi thì toà trả lại tiền.
Chúng tôi suy nghĩ thấy mình bị xử ép quá, chắc cái dự án này Uỷ Ban Nhân Dân Huyện không giải quyết đền bù gì cho năm hộ nông dân chúng tôi đâu.”
Ông Nguyễn Thiện Quyết còn nói năm hộ nông dân nuôi bò sữa huyện Tân Thành tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu nhất trí với nhau là trong phiên toà ngày 18 tới đây nếu mọi khiếu nại không được giải quyết thỏa đáng thì họ sẽ chịu tốn phí để xét nghiệm mẫu máu của bò hầu xác định có phải đúng bò giống F2 chính gốc hay không?
Theo dòng câu chuyện:
- Nông gia nuôi bò sữa kiện đòi bồi thường
- Nông dân nuôi bò sữa ở đồng bằng sông Cửu Long gần như phá sản
- Sau cây chè Nhật Bản đến lược dự án bò sữa khiến người dân Mộc Châu khốn đốn
- Tương lai ngành nuôi bò sữa tại Viêt Nam