Đỗ Hiếu, phóng viên đài RFA
Gần đây, các cơ quan truyền thông do nhà nước Việt Nam kiểm soát đã mở một chiến dịch đồng loạt bôi nhọ cá nhân hòa thượng Thích Quảng Độ, Viện trưởng Viện Hóa đạo giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, cho rằng Thầy khích động dân oan biểu tình chống đối chánh phủ, qua các đợt ủy lạo tặng quà cho những người kém may mắn và đang phải gánh chịu bao nhiêu bất công, oan ức.
Để tìm hiểu thêm chi tiết , phóng viên đài chúng tôi trao đổi với ông Võ Văn Ái, người phát ngôn Viện Hóa đạo giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất có văn phòng tại Paris.
Đỗ Hiếu: Thưa ông, một chiến dịch báo chí chỉ trích nặng nề hòa thượng Thích Quảng Độ, Viện trưởng Viện Hóa đạo, giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, khích động dân oan biểu tình chống đối chánh phủ, qua các đợt ủy lạo, tặng quà, cứu trợ dân oan tại Saigon, trung tuần tháng 7 và ở Hà Nội ngày 23 tháng 8 vừa qua, ông nghỉ sao về lời kết án này?
Ông Võ Văn Ái: Tôi nghĩ rằng nhà nước Việt Nam đã sai lầm khi xử lý với các vị Cao tăng Phật giáo như Đại lão Hòa thượng Thích Quảng Độ. Một Nhà nước ở thế kỷ XXI cần có văn hóa trong ứng xử với các nhà lãnh đạo tôn giáo.
Ở thế kỷ XX, buộc lòng người ta phải cúi đầu chấp nhận kiểu đấu tố tại các phiên tòa xử ở Mạc Tư Khoa theo cung cách Staline. Nhưng ngày nay kiểu cách ấy vừa phi dân chủ vừa lạc hậu.
Sự kiện báo chí, truyền thanh, truyền hình Việt Nam vu cáo Đại lão Hòa thượng Thích Quảng Độ từ ngày 23.8 cho đến nay vi phạm điều 71 trên Hiến pháp, điều này "Nghiêm cấm mọi hình thức truy bức, nhục hình, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của công dân", vi phạm điều 33 trong Bộ luật Dân sự về "Quyền được bảo vệ danh dự, nhân phẩm, uy tín ; không ai được xúc phạm đến danh dự, nhân phẩm uy tín người khác", vi phạm điều 121 và điều 122 trong Bộ luật Hình sự về "Tội làm nhục người khác" và "Tội vu khống", và vi phạm điều 9 trong Bộ luật Tố tụng hình sự "Không ai bị coi là có tội và phải chịu hình phạt khi chưa có bản án kết tội của tòa án có hiệu lực pháp luật".
Ông Truyền nói rõ rằng : "Chúng ta đã đối thoại với dân, hứa với dân một số điều nhưng giải quyết lại chưa đúng mức nên dân lại tiếp tục quay lại khiếu kiện". Vậy thì sao lại đổ tội cho Đại lão Hòa thượng Thích Quảng Độ "sách động Dân oan đi biểu tình" ?
Đỗ Hiếu: Theo ông, vì sao nhà nước Việt Nam lại hành xử như vậy khi họ cho mở chiến dịch công khai trên báo chí, mà ông cho là vi phạm các bộ luật của Việt Nam?
Ông Võ Văn Ái: Vấn đề Dân oan khiếu kiện tồn đọng từ hai mươi năm hơn, mà nhà nước không giải quyết nổi hoặc từ chối giải quyết. Cuộc họp báo hôm 30.8 vừa qua, ông Trần Văn Truyền, Tổng Thanh tra Chính phủ, tuyên bố rất rõ là "do cơ chế, chính sách của Nhà nước bất cập, chính sách ở các cấp chính quyền chưa rốt ráo. Phần nhiều là những vụ tồn đọng từ trước. Ví dụ ở An Giang, Tiền Giang, Tây Ninh... nhiều vụ lặp đi lặp lại từ vài năm nay mà giải quyết chưa dứt".
Ông Truyền nói rõ rằng : "Chúng ta đã đối thoại với dân, hứa với dân một số điều nhưng giải quyết lại chưa đúng mức nên dân lại tiếp tục quay lại khiếu kiện". Vậy thì sao lại đổ tội cho Đại lão Hòa thượng Thích Quảng Độ "sách động Dân oan đi biểu tình" ?
Tôi nhớ khoảng năm 1988 Câu lạc Bộ Kháng chiến khai sinh tại Saigon do ông Nguyễn Hộ làm Chủ tịch, quy tụ chừng 700 hội viên, toàn là những đảng viên Cộng sản cao cấp có 50, 60 tuổi đảng như Thượng tướng Trần Văn Trà, Trung tướng Nam Long, Thiếu tướng Tô Ký, Thiếu tướng Đoàn Duy Khâm, các ông Nguyễn Văn Trấn, Trần Văn Giàu, Huỳnh Văn Tiểng, Tạ Bá Tòng, v.v...
Họ cho ra 3 tờ Đặc san mang tên "Truyền thống Kháng chiến" đăng nhan nhản những trường hợp dân oan miền đồng bằng Sông Cửu Long bị cán bộ cộng sản cướp đất, cướp nhà, cướp tài sản và lăng nhục". Thời đó, từ các tỉnh Hậu Giang đổ về Saigon biểu tình hàng ngày suốt 6 tháng cuối năm 88. Mỗi ngày có hàng trăm nông dân đổ về đường Lê Duẩn giương cao biểu ngữ "Đả đảo bọn cường hào đỏ".
Rồi nông dân kéo ra Hà Nội khiếu kiện. Phong trào Câu Lạc Bộ Kháng chiến lan ra đến tận Hà Nội, được những người như ông Lê Giản, cựu bộ trưởng Công an, hoan nghênh, ủng hộ muốn lập chi nhánh phía Bắc. Khiến Đảng lo sợ và dẹp bỏ phong trào Câu lạc bộ Kháng chiến. Ông Nguyễn Hộ bị bắt cùng nhiều người khác rồi bị quản chế.
Chúng ta cần biết nông dân chiếm 73% trên dân số 83 triệu người. Nông thôn cũng chiếm 75% tổng số 43 triệu người lao động trong cả nước. Cho nên, vấn đề Dân oan khiếu kiện là một bùng nổ xã hội, một phản ứng từ làng thôn rất trầm trọng.
Thay vì giải quyết vấn đề nông thôn, nông dân, thì Nhà nước quay ra kết án, vu cáo Đại lão Hòa thượng Thích Quảng Độ và GHPGVNTN, chỉ là thủ thuật "duồng gió bẻ măng" hay "đánh trống lãng" mong hạ nhiệt khối tập thể đông đảo và bất bình ngày ngày đến khiếu kiện tại Saigon và Hà Nội, cũng như làm cho dư luận quần chúng quên đi một vấn đề bức xúc lớn của xã hội mà họ nghe và thấy hằng ngày. Hòa thượng Thích Quảng Độ chỉ là "con dê tế thần" của nhà nước, nói theo một thành ngữ Pháp là “Bouc émissaire.”
Ngoài ra, Nhà nước cũng đang có dự án xóa sổ GHPGVNTN, nói theo danh từ trong nước là "dứt điểm" để củng cố cho Giáo hội Phật giáo Nhà nước đang bị khủng hoảng trầm trọng và sắp họp Đại hội toàn quốc lần thứ VI vào tháng 11 này. Đây cũng là lý do Thiếu tướng Bộ Công an Trần Tư đến gặp Đức Tăng thống Thích Huyền Quang hôm 29.8 vừa qua tại Tu viện Nguyên Thiều ở Bình Định.
Cho nên công cuộc cứu trợ Dân oan khiếu kiện do Đại lão Hòa thượng Thích Quảng Độ khởi phát ngoài hành động từ thiện xã hội còn mang tính cách thuần túy tôn giáo, thuần túy Phật giáo của thuật ngữ Bố thí qua ba động thái Tài thí, Pháp thí và Vô úy thí.
Ông Trần Tư đến để giận dữ tố cáo GHPGVNTN "kích động Dân oan" nhưng cũng để mời Đức Tăng thống ra Hà Nội lên ngôi Pháp chủ Giáo hội Phật giáo Nhà nước. Hạ uy tín hai vị lãnh đạo tối cáo là Đức Tăng thống Thích Huyền Quang và Đại lão Hòa thượng Thích Quảng Độ, Viện trưởng Viện Hóa Đạo, là bước thứ nhất để xóa sổ GHPGVNTN.
Mang tính cách thuần túy tôn giáo
Đỗ Hiếu: Như vậy, ông bác bỏ luận điểm khích động dân oan biểu tình chống chánh phủ, trong khi Viện Hóa đạo giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất chỉ đi cứu trợ những người bị ức hiếp sao?
Ông Võ Văn Ái: Hiển nhiên. Quý thính giả nên hiểu rằng trong sáu phép tu hành của Phật giáo gọi là Lục độ, thì hạnh Bố thí đứng đầu. Bố thí là giúp đỡ người nghèo khó, hoạn nạn. Hạnh Bố thí trong Phật giáo không chỉ cho riêng tiền bạc, thuốc men, vật thực cho người khốn khổ, gọi là tài thí, mà thôi.
Bố thí còn bao hàm thêm hai lĩnh vực Pháp thí và Vô úy thí. Pháp thí là đem lại ánh sáng đạo lý cho người còn trong vô minh, thiếu hiểu biết hay ngu dốt. Vô úy thí là giúp cho con người không sợ hãi trước thế sự, trước các cuộc khủng hoảng, bất công.
Tôi nghe Nhà nước sắp dựng tượng Bồ tát Thích Quảng Đức cao 6 thước rưởi tại Saigon. Bồ tát Thích Quảng Đức tự thiêu trên 30 năm trước đây là thực hiện Vô úy thí của hạnh Bố thí, cốt ban cho Phật tử sự dũng mãnh không sợ hãi để hoàn tất cuộc đấu tranh bảo vệ chánh pháp, đòi hỏi tự do tín ngưỡng thời bấy giờ.
Cho nên công cuộc cứu trợ Dân oan khiếu kiện do Đại lão Hòa thượng Thích Quảng Độ khởi phát ngoài hành động từ thiện xã hội còn mang tính cách thuần túy tôn giáo, thuần túy Phật giáo của thuật ngữ Bố thí qua ba động thái Tài thí, Pháp thí và Vô úy thí.
Đỗ Hiếu: Có chi tiết đăng trên báo chí trong nước tố cáo hòa thượng Thích Quảng Độ nhận tiền của nước ngoài, điều đó có đúng không thưa ông?
Ông Võ Văn Ái: Điểm này trong Kiến Nghị thư của Hòa thượng Thích Thiện Hạnh gửi các vị lãnh đạo Nhà nước nói rất rõ. Hòa thượng viết : "Nhận tiền nước ngoài là nước nào? Hòa Thượng Thích Quảng Độ chỉ kêu gọi tinh thần từ tâm của các Phật tử chúng tôi ở trong nước và nhất là Phật tử Việt kiều khắp thế giới; dành chút đỉnh của cải về chia sẻ cùng đồng bảo ruột thịt ở quê nhà gặp khó khăn.
Đó không phải là tiền của ngoại bang, cũng chẳng phải là tiền của thế lực thù địch nào cả. Mà thế lực thù địch là ai? Tây, Tàu, Nga, Mỹ, Đức, Anh, Thụy Điển, Na Uy, Nhật Bản… ư? Thì quý vị đã trải thảm đón tiếp họ về với chúng ta trong hội nghị APEC năm ngoái rồi; thế lực thù địch gì nữa? mà Việt Nam cũng đã hội nhập vào với các nước đó, còn ai nữa mà gọi là các thế lực thù địch?
Mà chính quý vị đã nhận viện trợ của các nước ấy, hàng trăm, hàng ngàn tỷ đô la và hàng vạn tỷ Euro, chứ chúng tôi có nhận tiền của một quốc gia nào đâu? Hay tiền của Việt kiều là tiền của các thế lực thù địch? Việt kiều là thế lực thù địch, thì kêu gọi người ta về nước làm ăn là nghĩa thế nào? Sao quí vị hay chụp mũ vu khống vu vơ cho thần dân, trong tay không hề có một tấc sắt!".
Đỗ Hiếu: Xin cám ơn ông Võ Văn Ái, giám đốc Phòng Thông tin Phật giáo Quốc tế kiêm người phát ngôn Viện Hóa đạo giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất đã dành thời giờ cho đài Á Châu Tự Do chúng tôi.