Không để Campuchia bán đứng COC!

Bài phân tích của Trương Bá Vi
2021.09.15
Không để Campuchia bán đứng COC! Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị và Bộ trưởng Ngoại giao Campuchia Prak Sokhonn ở Phnom Penh hôm 12/9/2021
Reuters

Mưu đồ của Trung Quốc

Ngay sau khi rời Việt Nam, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã đến Campuchia trong chuyến công du 2 ngày, kết thúc ngày 13/9. Tại quốc gia thân cận nhất với Bắc Kinh trong khối ASEAN, từng sẵn sàng bênh vực lập trường Biển Đông của Trung Quốc bất chấp tổn hại cho toàn khối Đông Nam Á, Vương Nghị cho biết Trung Quốc hy vọng” đúc kết được đàm phán với ASEAN về Bộ quy tắc ứng xử giữa các bên tại Biển Đông (COC) vào năm 2022, đúng vào lúc Campuchia làm Chủ tịch luân phiên khối ASEAN.

Báo chí trong nước cho biết, Ngoại trưởng Trung Quốc đã đề cập đến hy vọng trên của Bắc Kinh trong cuộc hội đàm với Thủ tướng Campuchia Hun Sen ngày 12/9 tại Phnom Penh. Sau một thời gian dài bị đình hoãn vì COVID-19, đàm phán ASEAN-Trung Quốc về COC đang được khởi động trở lại, với việc Bắc Kinh đã nhiều lần cho thấy ý muốn đẩy nhanh tốc độ thương thuyết.

Quan hệ "nồng ấm” Trung Quốc - CPC

Nhân chuyến công du Campuchia, Ngoại trưởng Trung Quốc đã loan báo những khoản viện trợ cho Phnom Penh, từ cam kết viện trợ 270 triệu USD và thêm ba triệu liều vắc-xin ngừa COVID-19, cho đến việc bàn giao cho đồng minh thân cận một sân vận động quốc gia mới, được xây dựng ở vùng ngoại ô Phnom Penh bằng tiền của Trung Quốc mà theo Bộ trưởng Du lịch Campuchia lên đến 160 triệu USD. Cho đến nay, hơn 90% số vắc-xin mà Campuchia sử dụng là của Trung Quốc.

Kể từ những năm 1990, Trung Quốc đã trở thành đối tác quan trọng nhất của Campuchia về an ninh, và hợp tác quốc phòng song phương đã được thắt chặt đáng kể. Trung Quốc đã nâng cấp hợp tác quân sự với Lực lượng vũ trang Hoàng gia Campuchia (RCAF) với việc cung cấp các khoản vay và trang bị quân sự, bao gồm máy bay, xe tải và máy bay trực thăng; sản xuất trang thiết bị huấn luyện quân sự và y tế; cũng như quyên góp đồng phục cho RCAF. Ngoài ra, theo thỏa thuận quốc phòng trị giá 17 triệu USD được ký kết vào năm 2012, hàng trăm quân nhân Campuchia đã được cử đi huấn luyện tại Trung Quốc, và Campuchia đã nhận được rất nhiều sự trợ giúp của Trung Quốc như trang thiết bị quân sự, huấn luyện viên và giảng viên tiếng Trung. Tháng 5/2014, kế hoạch của Trung Quốc trong việc nâng cao năng lực quân sự của Campuchia đã được mở rộng; nhờ đó, các sĩ quan quân đội Campuchia đã được cấp hơn 400 học bổng đào tạo tại Trung Quốc. Ngoài ra, Trung Quốc đã cung cấp chín tàu tuần tra cho Campuchia, và căn cứ hải quân Ream cũng đã được hiện đại hóa. Campuchia có được những tàu tuần tra như vậy là nhờ khoản trợ cấp từ Chính phủ Trung Quốc trị giá 60 triệu USD.

Trong một bài phát biểu gần đây, Thủ tướng Campuchia Hun Sen thằng thừng bộc bạch: Câu hỏi được đặt ra là liệu Campuchia có quá phụ thuộc vào Trung Quốc hay không. Nếu tôi không dựa vào Trung Quốc, thì dựa vào ai bây giờ? Nếu không có Trung Quốc tài trợ và bán vắc-xin, thì chúng tôi đã không thể tiêm phòng được cho người dân Campuchia ”.

2021-09-12T141714Z_1941209406_RC2AOP9I9QNK_RTRMADP_3_CAMBODIA-CHINA.JPG
Ngoại trưởng TQ Vương Nghị và Thủ tướng Campuchia Hun Sen dự lễ bàn giao sân vận động Quốc gia Morodok Techo do Trung Quốc xây ở Phnom Penh để sử dụng cho SEA Games 2023. Hình chụp hôm 12/9/2021. Reuters

Campuchia - “Con ngựa thành Troy” ở ASEAN

Các nước Đông Nam Á đều biết rõ cách "hiểu lịch sử" của Bắc Kinh khi khăng khăng tuyên bố quyền sở hữu đối với 80% diện tích Biển Đông. Mặc dù Campuchia không phải là một bên hữu quan trong tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông, nhưng nước này nhiều lần khiến dư luận nghĩ rằng Phnom Penh đứng về phía Trung Quốc trong cuộc xung đột biển đảo.

Với việc Campuchia lên làm Chủ tịch luân phiên ASEAN, Bắc Kinh được cho là sẽ có thể thông qua Phnom Penh tác động lên vấn đề Biển Đông, như đã từng thành công trước đây. Năm 2012, khi làm Chủ tịch luân phiên của Hiệp hội Các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), Phnom Penh đã kiên quyết phản đối việc đưa vào tuyên bố tổng kết của hiệp hội ý kiến lên án hành động của Bắc Kinh trong cuộc xung đột với Philippines tại Bãi Scarborough. Do vậy, lần đầu tiên trong lịch sử ASEAN, Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN đã không ra được Thông cáo chung chỉ vì Campuchia kiên quyết không chấp nhận đưa vào văn kiện những lời lẽ cứng rắn đối với Trung Quốc trên vấn đề Biển Đông.

Năm 2016, Campuchia một lần nữa ủng hộ Trung Quốc, phản bác đề xuất đưa vào văn kiện tổng kết Hội nghị cấp cao ASEAN những câu từ nhắc đến phán quyết của Tòa Trọng tài quốc tế rằng tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh đối với hầu hết Biển Đông là vô căn cứ. Do thiếu sự thống nhất quan điểm cần thiết giữa toàn thể các thành viên ASEAN nên đoạn đề cập tới phán quyết của Toà Trọng tài cuối cùng đã không được ghi vào tài liệu tổng kết.

Giữa năm 2019, Campuchia là quốc gia đầu tiên ở Đông Nam Á đưa ra một tuyên bố chính thức về cuộc khủng hoảng chính trị ở Hong Kong, thể hiện sự ủng hộ không thể phá vỡ đối với Chính sách một Trung Quốc” theo hướng ủng hộ Bắc Kinh.

Việt Nam và ASEAN cần kiên quyết đấu tranh

Theo Bộ Ngoại giao Trung Quốc, trong cuộc họp với Vương Nghị, Thủ tướng Hun Sen đã cam kết Phnom Penh sẽ cùng với Bắc Kinh ngăn chặn, không cho các thế lực bên ngoài làm gián đoạn công việc nội bộ của khu vực” và Campuchia sẽ tiếp tục kiên định ủng hộ lập trường chính đáng của Trung Quốc” trên những vấn đề liên quan đến lợi ích cốt lõi của Trung Quốc.

Chính điều này đã dẫn tới khả năng các nước ASEAN tại khu vực biển Đông sẽ bị thiệt hại nặng nề, trong đó có Việt Nam, nếu như nhượng bộ trước Trung Quốc và Campuchia.

Cựu Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario cho rằng sở dĩ Bắc Kinh muốn gấp rút đúc kết COC là vì họ xem bộ quy tắc này là “một cách để phá hoại phán quyết năm 2016” của Tòa Trọng tài, vốn đã bác bỏ các tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh đối với vùng biển này.

Theo giới phân tích, trong số các trở ngại làm trì hoãn cuộc đàm phán, có những đòi hỏi của Trung Quốc muốn đưa vào COC những quy định cấm các nước ngoài khu vực can dự vào Biển Đông, điều không được các nước bị Bắc Kinh chèn ép trên Biển Đông như Việt Nam hay Philippines đồng ý.

Điều cốt yếu là Việt Nam và ASEAN phải đấu tranh để COC phải là một văn bản ràng buộc về pháp lý. Nếu không có các cơ chế, quy định cụ thể, rõ ràng để giám sát, bảo đảm tuân thủ pháp luật (ví dụ quy định các hành vi không được phép) và giải quyết các vụ vi phạm…, thì COC không khác bao nhiêu so với DOC, sẽ chỉ là “một tuyên bố chính trị” đơn thuần.

Để COC thực sự là văn bản ràng buộc pháp lý thì phải có các cơ chế (công cụ) giải quyết tranh chấp khi một trong các bên vi phạm. Khi cần thiết, tranh chấp đó có thể được giải quyết theo quy định tại Điều 33 Hiến chương LHQ, bao gồm cả biện pháp mang tranh chấp ra các Toà án quốc tế giải quyết.

Bắc Kinh đã nhiều lần bác bỏ những vấn đề “cứng” nói trên. Chẳng hạn phán quyết của Tòa Trọng tài năm 2016. Càng cụ thể thì đàm phán càng gay go. Nhưng chỉ có định lượng cụ thể, ràng buộc pháp lý, thì COC mới thực sự hiệu quả.

* Bài viết không thể hiện quan điểm của Đài Á Châu Tự Do.

Nhận xét

Bạn có thể đưa ý kiến của mình vào khung phía dưới. Ý kiến của Bạn sẽ được xem xét trước khi đưa lên trang web, phù hợp với Nguyên tắc sử dụng của RFA. Ý kiến của Bạn sẽ không xuất hiện ngay lập tức. RFA không chịu trách nhiệm về nội dung các ý kiến. Hãy vui lòng tôn trọng các quan điểm khác biệt cũng như căn cứ vào các dữ kiện của vấn đề.

Nhận xét

Anonymous
15/09/2021 16:56

VN phải phủ quyết COC, nếu nó là thứ theo ý đồ Trung Cộng.
Không có COC - VN vẫn có thể kiện TQ ra Tòa án quốc tế.
Không có COC, Mỹ và Phương Tây vẫn sẽ tiếp tục tự do hàng hải, theo Luật pháp quốc tế.

Nhân dân VN chỉ sợ đảng hèn, vì lo mất đảng!

Nguyễn Tuấn Anh
15/09/2021 18:56

"Việt Nam và ASEAN cần kiên quyết đấu tranh"

Rất hoan nghênh . Đảng Cộng Sản VN hãy bo bo xịt các nước xã hội chủ nghĩa mà đứng hẳn về phía tư bản, như Việt Nam Cộng Hòa ngày xưa í . Tại sao cứ phải theo chủ nghĩa Mác-Lê & tư tưởng Hồ Chí Minh mãi làm gì cho dân nó càm ràm điếc con ráy .

Việt Hà
15/09/2021 22:16

COC phải quán triệt tinh thần của Un

người Châu Âu
16/09/2021 03:37

Vì sao Bắc Kinh luôn luôn mua chuộc và ủng hộ "hết mình" cho Campuchia. ở đây có mấy vấn đề như sau: Campuchia là nước thuộc dạng chưa phát triển, tầm nhận thức còn kém xa các nước Asean khác; Trung quốc muốn Việt nam ngã theo Trung quốc trước hết Trung quốc phải đầu tư viện trợ, xây dựng cho Campuchia ngày càng mạnh để Campuchia đủ sức đe dọa phía Tây của Việt Nam giống như thời Pol Pot, Trung quốc cũng ra sức hổ trợ rất mạnh cho tập đoàn này nhưng cuối cùng đã bị Việt Nam lật đỗ. Vì sao chính quyền Hunxen do Việt nam dựng lên nhưng Trung quốc ngày đêm ve vảng chính quyền này trên cơ sở viện trợ mạnh cũng vì mục đích đê dọa phía tây nam Việt Nam để Việt nam nhẹ bước trên biển Đông và có thể cuối cùng Trung quốc dễ dàng hót gọn biển Đông. Campuchia thấy Trung quốc viện trợ cho Campuchia "vô tư" nhưng Campuchia chưa hề nghĩ đến sâu xa 10 năm 20 năm hoặc 30 năm đất nước Campuchia chắc chắc sẽ là lãnh thổ của Trung quốc và đên lúc đó, người Trung quốc sống trên mãnh đất Campuchia có thể gấp 4-5 lần người dân Campuchia và họ sẽ nói tiếng Trung quốc hoàn toàn. Như vậy khi bầu cử chính quyền dĩ nhiên người Trung quốc sẽ cầm quyền. Đường đi nước bước của Trung quốc là vô cùng nham hiểm, trình độ nhận thức như Campuchia chưa đủ tầm để nhìn thấy và có thể sẽ vĩnh viễn không nhìn thấy được vì Trung quốc sẽ tiêu diệt các tầng lớp như Hunxen và các người đứng đầu hiện nay. Sau đó tầng lớp con cháu lơn lên đa phần là người Trung quốc và nói tiếng Trung quốc

Nhân Dân Asean
16/09/2021 06:01

Trung quốc tìm cách lật đổ Mỹ, các cường quốc còn lại bao gồm Anh, Pháp, Đức, Nga sẽ nằm trong tầm quản lý của Trung quốc nhưng nước Nga dễ dàng cho Trung quốc hơn vì Nga quá cô đơn và nhìn chung tổng thể sức mạnh kinh tế cũng như uy lực Nga thua xa Trung quốc trong khi vũ khí tối tân, Trung quốc sau khi mua của Nga vveef đã mổ xẻ nghiên cứu và phát minh tiến tiến hơn Nga. còn Anh, Phap, Đức,... là tập thể bảo vệ lẫn nhau do đó cũng khó cho Trung quốc. Điều này Trung quốc sẽ lên phương án chia rẻ từng nước để trị giống như Asean chứ Trung quốc không vừa đâu. Con đường quyết tâm bá chủ hành tinh Trung quốc luôn nuôi nấng

Nhân Dân Asean
16/09/2021 20:09

Trung quốc rất tàn ác. Chúng nó luôn luôn nuôi hy vọng bá chủ toàn cầu, bắt buộc người dân các nước phải nuôi quan chức Trung quốc và chúng nó cũng sẽ tàn sát loài người không khác gì thời pol Pot - Ieng-xa-ry. Đây cũng là tay chân của bọn Trung quốc thời ký 1975 - 1979. Hiên nay Trung quốc viện trợ cho Campuchia một đất nước tương đương một huyện của Trung quốc đẻ lôi kéo Campuchia trung thành đi theo Trung quốc, phá oại cộng đồng Asean. Nhân dân trên toàn thế giới keo gọi Asean hãy cẩn thận khi giao trách nhiệm cho Campuchia, nếu cần, Asean có thể loại bỏ Campuchia ra khỏi khối Asean và Asean siết chặc đoàn liên minh với Mỹ, Úc, Nhật, Ấn độ, Eu, Anh, Pháp, Đức, Ý, Canada, ..để bảo vệ hòa bình cho Asean và toàn thế giới trước mọi thủ đoạn mọi âm mưu thôn tính của bọn ĐCSTƯ