Gánh nặng, nặng hơn
Trong thời buổi kinh tế khó khăn, vật giá “đi thang máy”, phụ nữ chính là những nạn nhân trực tiếp chịu ảnh hưởng từng ngày bởi họ thường là những người nắm giữ hầu bao của cả gia đình. Có thể các doanh nghiệp hồi hộp, thấp thỏm khi nhìn thấy giá vàng hay giá xăng dầu tăng lên theo kiểu tên lửa. Thế nhưng, chẳng mấy ai để ý và hiểu được nỗi khổ của phụ nữ khi họ mỗi ngày mặt chau mày nhíu vì phải vận hành hết các bộ máy xử lý trong cái đầu xinh xắn bé tẹo mà thông minh để tính toán sao cho vẹn toàn bữa ăn của cả nhà.
Có dạo mình đi chợ 100 nghìn đồng thì bây giờ cũng mua những thứ ấy mà mình phải trả 150 nghìn đồng.
Một phụ nữ ở Hà Nội
Khi được hỏi về tình trạng vật giá ngày một leo thang, bà Hòa, cư dân của thành phố Hà Nội cho biết vật giá lúc này tăng gấp rưỡi so với thời gian trước. "Có dạo mình đi chợ 100 nghìn đồng thì bây giờ cũng mua những thứ ấy mà mình phải trả 150 nghìn đồng."
Hoạch định chi tiêu gia đình trong thời buổi khó khăn này trở thành một bài toán hóc búa cho các bà nội trợ. Nếu không khéo chiết tính mỗi ngày thì hậu quả sẽ dồn vào… cuối tháng khi nguy cơ thâm thủng ngân sách hiện ra lồ lộ trong cuốn sổ tổng kết chi tiêu của gia đình.
Riêng các bà các cô vừa lo cho miếng ăn cho chồng con, vừa lo tần tảo sớm hôm thì cái khó của thời khủng hỏang còn tăng lên bội phần. Thật không ngoa khi nói họ phải vừa làm chồng vừa làm vợ trong gia đình.
Bây giờ kinh tế như vậy, chị muốn khuyếch trương, mở rộng mặt bằng thì chị lại không dám. Chị sợ là kinh tế nó thấp như thế này thì chị không có đủ tiền chị đóng góp vào ngân hàng.
Chủ nhân cửa hiệu ở Đà Nẳng
Chị Trang, chủ một cửa hiệu kinh doanh giày dép ở Đà Nẵng, cho biết doanh số bán ra của cửa hiệu giảm thiểu đáng kể. Khách hàng có thu nhập cao vẫn đến, nhưng không thường xuyên như trước và họ chỉ mua khi họ cần chứ không phải do họ thích mẫu mã mới. Khách có thu nhập thấp thì tiết kiệm hẳn. Có giảm giá cũng chưa chắc họ đã mua.
Tiền thu vào giảm nhưng chi phí và vốn bỏ ra để duy trì một cửa hiệu thì không giảm mà có khi tăng nữa là đằng khác. Chị Trang tâm sự, để có được mặt bằng khang trang ngay tại trung tâm thành phố Đà Nẳng, chị đã phải vay vốn trả góp hàng tháng từ ngân hàng. "Bây giờ kinh tế như vậy, chị muốn khuyếch trương, mở rộng mặt bằng thì chị lại không dám. Chị sợ là kinh tế nó thấp như thế này thì chị không có đủ tiền chị đóng góp vào ngân hàng."
Cái khó ló cái khôn
Dường như trong những tình huống khó khăn, khả năng thu vén của người phụ nữ càng phát huy hiệu quả. Nếu như Nhà Nước có kế họach cắt giảm ngân sách, người phụ nữ cũng lập chương trình giảm thiểu chi tiêu. Nếu Nhà Nước thực hiện chưa hiệu quả, chưa triệt để kế họach của mình, thì người phụ nữ ngược lại, rất quyết tâm và làm đến nơi đến chốn “chương trình hành động” để “bảo vệ túi tiền” của cả nhà.
Lúc xưa đi đâu, thấy cái gì đẹp chị cũng mua hết nhưng bây giờ thì không, mua cái gì chị cũng đắn đo một tí.
Một cư dân Đà Nẳng
Chương trình hành động của chị Trang, chủ cửa hiệu giày dép ở Đà Nẳng, là bản cam kết thắt lưng buộc bụng của cả nhà. Con chị đang đi học xa thì phải tiết kiệm chi tiêu vì chu cấp gia đình gởi cho bị cắt giảm. Chồng chị Trang phải cam kết giảm chi phí ăn nhậu. Riêng phần mình, tuy thích mua sắm, nhưng "chị cũng giảm. Lúc xưa đi đâu, thấy cái gì đẹp chị cũng mua hết nhưng bây giờ thì không, mua cái gì chị cũng đắn đo một tí. Mặc dù thích, chị cũng vẫn đắn đo. Niềm vui của chị chỉ là sắm đồ thôi mà chị cũng khựng lại, giảm xuống."
Hạn chế chi tiêu trong gia đình là vậy nhưng phụ nữ Việt Nam vẫn giữ nét đặc thù truyền thống là rất tôn trọng hiếu lễ. Bởi vậy, những chi tiêu lọai này sẽ được xếp vào ngăn "bất khả xâm phạm". Bà Hà, cư dân ở Hà Nội, giải thích: "những vấn đề như là khóc cười hiếu hỉ thì vẫn phải chi tiêu, chứ còn ăn uống thì mình tiết kiệm thêm thôi. Tiết kiệm đi chứ bây giờ không thể xoay sở kiểu gì được cả. Thôi thì nhiều no ít đủ em ạ."
Trăm dâu đổ đầu tằm?
Khó khăn kinh tế thường là nguyên nhân của các vụ bạo hành trong gia đình, mà nạn nhân chính lại là phụ nữ. Gia đình càng túng bấn, mọi bất hòa sẽ phát sinh. Với quyền uy gia trưởng của người chồng, những vụ thượng cẳng tay, hạ cẳng chân là không tránh khỏi. Thậm chí, có trường hợp phụ nữ bị ép phải làm những công việc không tốt để phụ giúp kinh tế gia đình.
Trong gia đình đã vậy, thiệt thòi ngoài xã hội cũng không kém. Khi khủng hỏang kinh tế xảy ra, tỉ lệ thất nghiệp của nữ giới cũng luôn cao hơn so với nam giới từ 3 – 4 %. Số tiền họ kiếm được luôn thấp hơn nam giới trong cùng một công việc.
Tuy nhiên, theo ước tính của Ngân hàng Thế giới, nữ giới chính là một lực lượng tiềm năng đóng góp vào sự tăng trưởng của nền kinh tế thế giới trong tương lai với dự kiến đạt 18 nghìn tỉ đô-la vào năm 2014, tức gấp đôi GDP ước tính của Trung Quốc và Ấn Độ cộng lại ở thời điểm đó. Các khảo sát tiêu dùng cũng cho thấy, phụ nữ chính là người điều khiển khuynh hướng mua sắm của người tiêu dùng. Do vậy, khi phải nói phụ nữ là “nhân vật rất quan trọng” để cứu nền kinh tế thế giới, thì nhận định này không ngoa chút nào.