Nhà báo Phạm Đoan Trang, người bị tòa án Hà Nội tuyên chín năm tù giam vừa trở thành chủ nhân của giải Tự do Truyền thông năm 2022 do chính phủ hai nước Anh và Canada tài trợ.
Hôm 10 tháng 2, trong hội thảo Tự do Truyền thông Toàn cầu tại thủ đô Tallinn, Estonia, ban tổ chức đã thông báo Giải thưởng Anh-Canada về Tự do Truyền thông năm 2022 được trao cho Phạm Đoan Trang, nhà báo người Việt Nam.
Theo mô tả trên trang web của chính phủ Anh, giải thưởng này nhằm ghi nhận nỗ lực của những người đấu tranh cho tự do báo chí, truyền thông, và bảo vệ nhà báo, cũng như nhằm tôn vinh những tổ chức và cá nhân ít được biết tới.
Nhà báo Phạm Đoan Trang được ban tổ chức mô tả là người viết ra những cuốn sách về dân chủ, và những bài viết về xã hội dân sự, và sự bất đồng chính kiến ở Việt Nam. Bà cũng được giới thiệu là người vận động cho nhân quyền, thượng tôn pháp luật, và môi sinh.
Trả lời phỏng vấn của Đài Á châu Tự do, ông Trịnh Hữu Long, Tổng biên tập Luật Khoa Tạp Chí và là đại diện của nhà báo Phạm Đoan Trang, nói về ý nghĩa của giải thường này:
"Tôi tin rằng cái giải thưởng này sẽ có tác động rất là có ý nghĩa, là tại vì đây là giải thưởng của hai chính phủ, hai nước lớn trao cho một nhà báo Việt Nam đang bị cầm tù.
Nó rất là khác so với những giải thưởng của các tổ chức xã hội dân sự, của các tổ chức quốc tế. Các tổ chức quốc tế thì vẫn bị Chính phủ Việt Nam liệt vào cái hàng là những tổ chức phản động quốc tế, những tổ chức kém thân thiện với Việt Nam.
Thế nhưng mà đây là hai chính phủ đã làm việc với Việt Nam, đã có quan hệ ngoại giao chính thức với Việt Nam, tài trợ cho Việt Nam rất là nhiều. Báo Công an Nhân dân, Quân đội Nhân dân không mấy khi có những bải chỉ trích những nước này. Thì tôi cho rằng cái sự thừa nhận của một chính phủ có giá trị rất mạnh đối với Chính phủ Việt Nam."
Không chỉ có ảnh hưởng đến chính phủ Việt Nam, ông Long còn cho rằng việc hai nước lớn trao giải cho nhà báo Phạm Đoan Trang còn có tác động đến người dân, ông nói thêm:
"Tôi tin rằng là nó còn có sức nặng với người dân Việt Nam nhiều hơn nữa, đó là tại vì rất nhiều người dân Việt Nam vẫn bán tín bán nghi, vẫn có một cái sự ngờ vực nhất định rằng những việc làm của nhà báo Phạm Đoan Trang là có đúng đắn hay không.
Thế thì thông qua cái giải thưởng, cái sự thừa nhận của hai nước, hai nền dân chủ rất là tiến bộ. Hai nước có nền kinh tế rất là mạnh mẽ trên thế giới là Anh và Canada.
Cái sự thừa nhận đó, tôi tin rằng nó giúp cho rất nhiều người Việt Nam hiện nay còn đang lưỡng lự, xác quyết về cái góc nhìn của mình đối với những việc làm của nhà báo Phạm Đoan Trang hơn."
Với việc được trao giải Tự do Truyền thông của chính phủ Anh và Canada, nhà báo Phạm Đoan Trang trở thành người Việt Nam nhận được nhiều giải thưởng quốc tế trong lĩnh vực cổ vũ dân chủ và nhân quyền.
Trước đó, bà được nhận Giải Nhân quyền Homo Homini từ tổ chức People In Need hồi năm 2018. Sau đó, được tổ chức Phóng Viên Không Biên Giới RSF ở Pháp trao tặng giải Tự Do Báo Chí năm 2019.
Hiệp hội Xuất bản Quốc tế trao giải IPA Prix Voltaire 2020 cho Nhà Xuất bản Tự do mà bà là một trong những người sáng lập, điều hành và là tác giả chính.
Mới đây nhất nhà báo đang bị cầm tù này được trao giải Martin Ennals năm 2022, đây được ví như giải Nobel trong lĩnh vực nhân quyền.
Nhà báo Phạm Đoan Trang bị bắt vào tháng 10 năm 2020, bà bị giam giữ đến tháng 12 năm 2021 mới được đưa ra xét xử.
Trong phiên toà sơ thẩm diễn ra vào ngày 14 tháng 12, bà bị buộc tội “tuyên truyền chống nhà nước” theo Điều 88 của Bộ Luật Hình sự năm 1999, rồi bị kết án chín năm tù. Bà hiện đang trong quá trình kháng án.