Nga tấn công Ukraine: vì sao có một số người Việt tán đồng?

Hàng loạt quốc gia trên toàn thế giới lên án quyết định tấn công Ukraine của Tổng thống Nga Putin; trong khi đó tại Việt Nam có người lại tỏ ra ủng hộ quyết định đó.

Tổng thống Nga, Vladimir Putin, rạng sáng ngày 24 tháng 2 giờ Đông Âu đã phát lệnh tấn công nước láng giềng Ukraine trên sóng truyền hình trực tiếp. 

Tin tức về cuộc chiến tranh ở Châu Âu đã nhanh chóng được chia sẻ rộng rãi trên mạng xã hội tiếng Việt.

Ngoài những quan điểm thể hiện sự lo lắng cho dân thường tại Ukraine trong cuộc chiến, và những thái độ phản đối chiến tranh, không ít người đã thể hiện sự ủng hộ đối với hành động xâm lược của Nga.

Lý lẽ được người ủng hộ tổng thống Putin đưa ra xoay quanh việc cho rằng miền đông Ukraine là “lãnh thổ lịch sử của Nga” nên việc đưa quân đến thu hồi là hợp lý. Ý kiến này được đăng tải trên trang Facebook có tên Đơn vị Tác chiến Mạng, vốn chuyên đăng tải nội dung tuyên truyền chính trị.

Hoặc cũng có ý kiến cho rằng vì Phương Tây đã từng gây chiến ở nước khác nên Nga cũng có quyền làm vậy. Ngoài ra cũng có người cho rằng vì NATO đã ép Nga đến nước phải gây chiến.

Những ý kiến thể hiện sự ủng hộ đối với Nga đã tạo ra nhiều cuộc tranh luận gay gắt trên mạng xã hội, người phản đối quan điểm này cho rằng Trung Quốc có thể sẽ học theo Nga mà tấn công Việt Nam, nên không thể ủng hộ hành động của Putin.

Giáo sư Johnathan London, một chuyên gia về chính trị Việt Nam và quan hệ quốc tế, đã thể hiện sự tức giận của ông trên mạng xã hộ đối với những người Việt Nam ủng hộ cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine.

Trả lời phỏng vấn của Đài Á châu Tự do, ông giải thích phản ứng của mình:

“Việc mà một số người, thậm chí vài nghìn người hoặc là hơn nghĩ gì về Putin thì tôi thấy không phải là một chuyện gì quan trọng lắm, chỉ là hơi lạ, chán và nếu mà được phép nói một từ tiếng anh gọi là stupid (ngu dốt), thực sự là ngu dốt.”

Lý giải về hiện tượng có những người ở Việt Nam ủng hộ Nga xâm lược Ukraine, trong khi xâm lược vốn là từ mà người Việt rất ghét, vị giáo sư hiện đang công tác tại trường đại học Leiden, Hà Lan, cho biết:

“Chúng ta có thể lý giải như thế này, là từ rất lâu thì cái môi trường chính trị ở Việt Nam đã chịu ảnh hưởng bởi quan điểm đen-trắng, có tây và có ta. Và trong ta thì có Lenin này, có Stalin, kể cả Mao Trạch Đông. Và có một nét rất là cụ thể trong lịch sử xã hội chính trị ở Việt Nam, trong đó có tư duy thiếu độc lập và thiếu logic, và theo đó thì khả năng của những người này để nhìn rõ một cách khách quan bị rất là hạn chế.”

Giáo sư Jonathan London cũng cho rằng một yếu tố nữa khiến không ít người Việt Nam ủng hộ Putin đó là thiên hướng thích những chính khách có phong thái mạnh mẽ, nam tính, và cai trị theo đường lối cứng rắn.

Ông Công Mạnh Đức, một người dân ở Hà Nội thì cho rằng nguyên nhân tồn tại tâm lý tích cực của nhiều người Việt Nam đối với nước Nga còn do hệ thống tuyên truyền và giáo dục, ông nói:

“Rõ ràng cái sự tuyên truyền và giáo dục nó ảnh hưởng rất là lớn, và nó ảnh hưởng đến tiềm thức con người ta hàng mấy chục năm trời. Mình không rõ cái chương trình bây giờ, nhưng mà lúc mình còn học phổ thông thi một cái thời lượng khá là nhiều họ dạy những tác phẩm ca ngợi cái thành tựu của Xô Viết, ngay cả những kiến trúc ở Hà Nội bây giờ có rất nhiều dấu ấn từ cái thời Xô Viết đấy.

Rồi là những cái tuyên truyền của Nhà nước khi mà nói đến Hồng Quân giải phóng Châu Âu, hay là cứu nhân loại khỏi Phát xít. Thì hầu hết mọi người sẽ không bao giờ nghĩ đến là có cái chuyện mà người Châu Âu nào đó ghét người Nga.”

Nhạc sĩ Tuấn Khanh thì lý giải hiện tượng mà ông gọi là “cuồng Nga” ở Việt Nam tồn tại một phần là vì làn sóng đi học và lao động tại Liên Xô và các nước thuộc khối Xã hội Chủ nghĩa trước đây. Và ông cũng cho rằng vì nguyên do lịch sử nên số người ủng hộ Nga sẽ tập trung chủ yếu ở miền Bắc.