Hoa Kỳ và Liên Hiệp Quốc lên tiếng về việc bỏ tù bà Hoàng Thị Minh Hồng

Hoa Kỳ bày tỏ quan quan ngại sâu sắc trước việc kết án và tuyên án ba năm tù giam đối với nhà hoạt động môi trường nổi tiếng và lãnh đạo tổ chức phi chính phủ Hoàng Thị Minh Hồng, không lâu sau chuyến thăm của tổng thống Biden tới Hà Nội.

Tuyên bố được ông Matthew Miller - Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao (BNG) Mỹ đưa ra hôm 28/9 sau khi toà án Nhân dân thành phố Hồ Chí Minh kết tội “trốn thuế 6,7 tỷ đồng” đối với bà Hồng với bản án ba năm tù giam cùng hình phạt bổ sung 100 triệu đồng.

Ông Miller cho rằng, các nhà lãnh đạo tổ chức phi chính phủ như bà Hồng đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết các thách thức toàn cầu, đề xuất các giải pháp bền vững trong cuộc chiến toàn cầu chống khủng hoảng khí hậu và chống buôn bán gỗ và động vật hoang dã.

Bà Hồng, 51 tuổi, là sáng lập viên và giám đốc của Trung tâm Hành động và Liên kết vì Môi trường và Phát triển (CHANGE), một tổ chức phi lợi nhuận, truyền cảm hứng cho cộng đồng bảo vệ thiên nhiên môi trường, động vật hoang dã, chống biến đổi khí hậu, thúc đẩy phát triển bền vững.

Tuyên bố nhấn mạnh:

"Chúng tôi nhắc lại lời kêu gọi Việt Nam trả tự do cho tất cả những người bị giam giữ oan uổng và tôn trọng quyền tự do ngôn luận và lập hội của mọi người ở Việt Nam.

Chúng tôi kêu gọi chính phủ Việt Nam đảm bảo luật thuế được thực thi một cách minh bạch, khách quan để đảm bảo các tổ chức phi chính phủ có thể hoạt động mà không sợ bị nhắm mục tiêu hoặc truy tố không chính đáng.

Chúng tôi cũng kêu gọi Việt Nam đảm bảo các hành động của mình phù hợp với các quy định về nhân quyền trong hiến pháp Việt Nam và các cam kết quốc tế, bao gồm việc tham vấn với các bên liên quan phi chính phủ như một phần của Đối tác Chuyển đổi Năng lượng Công bằng (JETP).”

Những tổ chức nhân quyền quốc tế cũng lên án việc kết án tù bà Hoàng Thị Minh Hồng ngay sau phiên toà và cho đây là hành động sử dụng điều luật trốn thuế mới nhất của Chính phủ để kết án tù những nhà hoạt động môi trường.

Trước bà Hồng, đã có bốn nhà hoạt động môi trường khác bị kết án tù với cùng tội danh.

Cao uỷ nhân quyền Liên Hiệp Quốc hôm 29/9 cũng lên tiếng về việc Hà Nội kết án tù đối với nhà hoạt động môi trường Hoàng Thị Minh Hồng, cho rằng các cáo buộc và phiên toà đối với bà Hồng đều gây ra những quan ngại sâu sắc.

Người phát ngôn của Cao uỷ nhân quyền Liên Hiệp Quốc, Jeremy Laurence, trong thông cáo báo chí mới cũng đề cập đến việc kết án tù bốn nhà hoạt động môi trường kể từ năm 2021 đến nay tại Việt Nam, và nhắc lại nhận định của các chuyên gia LHQ rằng việc truy tố bà Hồng về việc trốn thuế là có “động cơ chính trị”.

Việc kết án tù năm nhà hoạt động môi trường này được LHQ nhận định là “một sự đàn áp rộng khắp hơn đối với những người bảo vệ quyền về môi trường và không gian dân sự tại Việt Nam.”

Hôm 15/9, nhà hoạt động môi trường thứ sáu tại Việt Nam bị bắt giữ là bà Ngô Thị Tố Nhiên – Giám đốc điều hành Tổ chức Sáng kiến về chuyển đổi năng lượng Việt Nam (VIETSE). Hiện vẫn chưa rõ cáo buộc đối với bà Nhiên là gì.

LHQ lưu ý việc bắt giữ và kết án tù các nhà hoạt động môi trường diễn ra vào khi Việt Nam đang thực hiện thoả thuận Đối tác Chuyển đổi Năng lượng Công bằng (JETP) với các nước công nghiệp phát triển.

“Chúng tôi nhấn mạnh lại rằng để thực hiện mục tiêu có sự chuyển đổi năng lượng xanh bền vững và công bằng, những người bảo vệ nhân quyền và các tổ chức về môi trường cần được tham gia một cách tự do và tích cực vào việc đưa ra quyết định và các chính sách về môi trường, định hình khí hậu” - thông cáo báo chí của LHQ viết.

LHQ kêu gọi Chính phủ Việt Nam không nên sử dụng các cáo buộc hình sự để hạn chế việc thực hiện các quyền tự do căn bản và phải trả tự do vô điều kiện cho tất cả các trường hợp bị bắt giữ vì những lý do như vậy.

“Chúng tôi cũng xin nhắc chính quyền về các nghĩa vụ của họ theo luật quốc tế phải tuân thủ pháp quyền, quyền có được một phiên toà công bằng và đảm bảo tư pháp độc lập.” - thông cáo báo chí của Cao uỷ nhân quyền LHQ khẳng định.

Ông Josef Benedict, chuyên gia vận động cho không gian dân sự khu vực Châu Á-Thái Bình Dương của CIVICUS nói với RFA qua tin nhắn:

"Bản án ba năm tù cho nhà hoạt động khí hậu Hoàng Thị Minh Hồng vì tội trốn thuế là một trò hề công lý trắng trợn và chỉ là ví dụ mới nhất về môi trường đàn áp ở Việt Nam đối với những người bảo vệ nhân quyền. Việc phiên tòa chỉ kéo dài ba tiếng đồng hồ cho thấy rõ đây là một phiên tòa giả tạo.

Bản án thể hiện quyết tâm tàn nhẫn của nhà cầm quyền nhằm trấn áp mọi hình thức bất đồng chính kiến ở Việt Nam. Việc bỏ tù bà cũng không phù hợp với nghĩa vụ nhân quyền quốc tế của Việt Nam trong việc tôn trọng và bảo vệ những người bảo vệ nhân quyền như bà và tạo môi trường thuận lợi cho họ thực hiện công việc của mình.

CIVICUS kêu gọi hủy bản án và trả tự do ngay lập tức và vô điều kiện cho Hoàng Thị Minh Hồng. Chính quyền cũng phải chấm dứt tình trạng sách nhiễu, bắt giữ và truy tố tùy tiện các nhà hoạt động môi trường khác về cáo buộc trốn thuế mơ hồ và sai trái."

* Cập nhật lúc 4 giờ 10 sáng ngày 03/10/2023

Nội dung cập nhật: Bình luận của tổ chức Civicus