ထိုင်းကို တရားမဝင် ဝင်ရောက်မှုနဲ့ နှစ်ပတ်အတွင်း မြန်မာ ၅၀၀ ကျော် ဖမ်းဆီးခံရ

မြန်မာနိုင်ငံမှာ ထပ်မံထုတ်ပြန်လိုက်တဲ့ ပြည်သူ့စစ်မှုထမ်း နည်းဥပဒေ နဲ့ အမျိုးသမီး စစ်မှုထမ်း စာရင်းကောက်ယူလာတဲ့ အခြေအနေတွေကြောင့် နီးစပ်ရာနိုင်ငံတွေကို ထွက်ခွာလာခဲ့တဲ့ မြန်မာနိုင်ငံသားဦးရေ မြင့်တက်လာခဲ့သလို ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရတာတွေလည်း အများအပြားရှိခဲ့ပါတယ်။

ထိုင်းနိုင်ငံမှာဆိုရင် စစ်မှုထမ်းနည်းဥပဒေ ပြဋ္ဌာန်းလိုက်တဲ့ ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၂၃ ရက်နေ့ နောက်ပိုင်းကစပြီး အခု ဖေဖော်ဝါရီ ၁၁ ရက်နေ့အတွင်း သီတင်းနှစ်ပတ်ကျော်အတွင်း တရားမဝင် ဝင်ရောက်လာလို့ ဖမ်းဆီးခံရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံသား ၅၆၈ ဦး ရှိခဲ့ပြီးဖြစ်ပါတယ်။

“တစ်စုံတစ်ယောက် အာဏာတည်မြဲရေးအတွက် ကျန်တဲ့ပြည်သူတွေကို အသုံးချတာက ကိုယ်ချင်းစာတရား ခေါင်းပါးတဲ့ လုပ်ရပ်ပါ"

ဒါဟာ အခုနှစ်စကနေ နည်းဥပဒေပြဋ္ဌာန်းတဲ့နေ့အထိ သီတင်းသုံးပတ်အတွင်း ထိုင်းနိုင်ငံမှာ ဖမ်းဆီးရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံသား ၁၁၈ ဦးအရေအတွက်ထက် ၅ ဆ မြင့်တက်လာခဲ့တယ်လို့ ပြောရမှာပါ။

ဒီစာရင်းတွေဟာ ထိုင်းသတင်းဌာနတွေရဲ့ တရားဝင် ဖော်ပြချက်ကို RFA က ပြုစုထားတာဖြစ်ပြီး လက်တွေ့မှာ ဒီထက်လည်း ပိုများနိုင်တယ်လို့ အလုပ်သမားအခွင့်အရေး လှုပ်ရှားသူတွေက ပြောကြပါတယ်။

ဆက်နွှယ်သော သတင်းများ

ထိုင်းနိုင်ငံ ဖက်ချာဘွန်းခရိုင်မှာ လူကုန်ကူးခံရတဲ့ မြန်မာ ၅၇ ဦး ဖမ်းမိ

ထိုင်းနိုင်ငံရောက် MOU အလုပ်သမား သုံးဆယ်ကျော် အခက်အခဲဖြစ်နေ

မြန်မာ ခုနှစ်ဦးနဲ့ စက်လှေနှစ်စီးကို ထိုင်းရေတပ်ဖမ်းဆီး

အမျိုးသမီးတွေကိုပါ စစ်မှုထမ်းခိုင်းမယ်ဆိုတဲ့ သတင်းတွေ ထွက်လာပြီးတဲ့နောက်ပိုင်း ပြင်ဆင်ချိန်တောင် မရဘဲ ရုတ်တရက် နီးစပ်ရာ ထိုင်းနိုင်ငံကို ထွက်လာခဲ့တယ်လို့ အသက် ၂၆ နှစ်အရွယ် မခိုင်ဇာ (အမည်လွှဲ) က ပြောပါတယ်။

“သူတို့အုပ်ချုပ်မှုမှာလည်း မနေချင်ဘူး။ သူတို့ဘယ်အချိန် မိန်းကလေး စစ်မှုထမ်းခေါ်မလဲဆိုပြီး စိုးရိမ်တဲ့ အတွက်ကြောင့် ဒီဘက်ကို မဖြစ်မနေ လာတော့မယ်။ နိုင်ငံရေးကောင်းမှ ငါ့နိုင်ငံ ငါပြန်တော့မယ်ဆိုပြီးပေါ့။ ဘာလို့ရုတ်တရက် ထွက်လာလဲဆိုရင် နောက်ပိုင်းတွေ ပိုပြီးတော့ ထွက်လို့မလွယ်တော့မှာစိုးလို့ ချက်ချင်းထွက်လာတာ”

ဇန်နဝါရီလ ဒုတိယပတ်လောက်ကစပြီး ရန်ကုန်တိုင်း သန်လျင်၊ ကျောက်တန်း၊ ခရမ်း၊ သုံးခွ၊ ဒေါပုံ၊ သာကေတ၊ လှိုင်သာယာနဲ့ ဒဂုံမြို့သစ် (တောင်ပိုင်း) စတဲ့ မြို့နယ်တွေမှာ စစ်မှုထမ်းဖို့ အကျုံးဝင်တဲ့ အသက် ၁၈ နှစ်ကနေ ၂၇ နှစ်အကြား အမျိုးသမီးတွေ စာရင်းကို အာဏာပိုင်တွေ ကောက်ယူနေတာတွေကြောင့် လူငယ်အမျိုးသမီးတွေကြားမှာ စိုးရိမ်မှုတွေ မြင့်တက်နေပြီး ပြည်ပနိုင်ငံကို တရားဝင်ရော၊ တရားမဝင်ပါ ထွက်ဖို့နည်းလမ်းရှာလာကြပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ မိသားစုအခြေအနေကြောင့် ပြည်ပကိုလည်း ရှောင်တိမ်းလို့ မရတဲ့သူတွေက ရှိနေပြန်ပါတယ်။

သာကေတမြို့နယ်မှာ နေထိုင်တဲ့ အသက် ၂၄ နှစ်အရွယ် မသော် (အမည်လွှဲ) က သူ့ရဲ့အခက်အခဲကို အခုလိုပဲ ပြောပြပါတယ်။

“မောင်နှမ နှစ်ယောက်ရှိတဲ့အခါမှာ မောင်လေးက ယောကျာ်းလေးဖြစ်တော့ ပိုဆိုးတယ်လေ။ ယောကျာ်းလေးကျ တစ်ခါတည်းဆွဲစိလိုက်ပြီဆိုရင် စစ်မြေပြင်ကို ပို့လိုက်တာဆိုတော့ ညီမတို့ခံစားနိုင်မှာ မဟုတ်ဘူးဆိုတော့လေ။ ကိုယ့်မောင် အရင်ဆုံးထွက်ဖို့ကိုပဲ လုံးပမ်းနေရတာပေါ့။ ဘယ်အချိန် ငါ့နာမည်ပါပြီးတော့၊ ဘယ်အချိန် သူတို့ဆီကို ရောက်သွားမလဲပေါ့နော်။ ပူပန်ရပေါ့။ ကိုယ်တင် မဟုတ်ဘူး။ မိန်းကလေး သူငယ်ချင်းတွေ အကုန်လုံး ပူနေကြတာပေါ့”

စစ်ကောင်စီ ပြောခွင့်ရသူ ဗိုလ်ချုပ် ဇော်မင်းထွန်းကတော့ အမျိုးသမီးစစ်မှုထမ်း ဆင့်ခေါ်ဖို့ အစီအစဉ် မရှိသေးဘူးလို့ ဖေဖော်ဝါရီလ ၇ ရက်နေ့က ပြောထားပါတယ်။

စစ်ကောင်စီက ပြည်သူ့စစ်မှုထမ်းဥပဒေကို ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၀ ရက်နေ့မှာ အသက်သွင်းပြီး စစ်မှုထမ်းဖို့ စပြီးစုဆောင်းလာထဲက နိုင်ငံပြင်ပကိုထွက်ပြီး အလုပ်လုပ်နိုင်ဖို့ပဲ ကြိုးစားခဲ့တယ်လို့ ထိုင်းနိုင်ငံက စက်ရုံတစ်ခုမှာ အလုပ်လုပ်နေတဲ့ အသက် ၂၀ အရွယ် လူငယ်တစ်ယောက်က ပြောပါတယ်။

“တစ်စုံတစ်ယောက် အာဏာတည်မြဲရေးအတွက် ကျန်တဲ့ပြည်သူတွေကို အသုံးချတာက ကိုယ်ချင်းစာတရား ခေါင်းပါးတဲ့ လုပ်ရပ်ပါ။ ကျွန်တော်အနေနဲ့ဆိုရင်လည်း ကိုယ့်ခံယူချက် မပါဘဲနဲ့ စစ်မှုထမ်းရတာမျိုး လုံးဝမလုပ်ပါဘူး”

ပြီးခဲ့တဲ့ ဇန်နဝါရီ ၂၃ ရက်နေ့က ပြဋ္ဌာန်းလိုက်တဲ့ ပြည်သူ့စစ်မှုထမ်းနည်းဥပဒေမှာ စစ်မှုထမ်းဖို့ ဆင့်ခေါ်ခံရသူတွေကို ပြည်ပနိုင်ငံတွေဆီ ထွက်ခွာခွင့် ပိတ်ပင်တဲ့ ပုဒ်မတွေကို စစ်ကောင်စီက ထည့်သွင်းပြဋ္ဌာန်းထားပါတယ်။

ဒီလို ပိတ်ပင်လိုက်ပေမဲ့ တရားမဝင်လမ်းကြောင်းကနေ၊ ကုန်ကားတွေရဲ့ အောက်ကနေ လိုက်ပါလာတာ၊ ကုန်ပစ္စည်းတွေနဲ့ အပေါ်က ဖုံးအုပ်ထားတာ၊ ပွဲစားက တောအစပ်တွေမှာ စွန့်ပစ်ခဲ့တာ စတဲ့ပုံစံတွေနဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံထဲမှာ ဖမ်းမိနေပါတယ်။

ထိုင်းနိုင်ငံအခြေစိုက် မြန်မာပြည်သားများအရေး ပူးတွဲလှုပ်ရှားမှုကော်မတီ (JACBA) ဥက္ကဋ္ဌ ဦးမိုးကြိုးက မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ဆိုးရွားလာတဲ့ အကျပ်အတည်းတွေက ပြည်သူတွေကို အခုလို စွန့်စားဖို့ ဖြစ်လာခဲ့တယ်လို့ RFA ကို ပြောပါတယ်။

“ဇန်နဝါရီလကုန်မှာ ကန်ချနဘူရီကို ဝင်တာကြောက်စရာကြီး။ နောက်ဆုံးအခုပြေးကြတယ်ဆိုတဲ့ နေရာမှာ မိသားစုလိုက် ပြေးကြတာကို တွေ့ရတယ်။ ဥပမာအားဖြင့်ဆိုရင် မလေးရှားအထိ ခရီးရှည် လေးဆင့်လောက် သွားရတဲ့ခရီး။ ခရီးရှည်ကြီးကို ကိုယ့်ရဲ့ ရင်သွေး လူမမယ်ကလေးတွေကိုပါခေါ်ပြီး သွားကြတယ်ဆိုတာ အလောင်းအစား ကြီးလွန်းတယ်”

၂၀၂၄ ခုနှစ်အတွင်း တရားမဝင် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်လို့ ဖမ်းဆီးခံရတဲ့ မြန်မာ ခုနစ်ထောင်ကျော် ရှိတယ်လို့ ထိုင်းသတင်းဌာနတွေက ဖော်ပြချက်ကို စုစည်းပြီး အလုပ်သမားအရေး လှုပ်ရှားသူတွေက ပြောကြပါတယ်။

တရားမဝင် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်မှု အများဆုံးကတော့ ကရင်ပြည်နယ်နဲ့ ထိစပ်နေတဲ့ ကန်ချနဘူရီခရိုင်၊ မြဝတီနဲ့ထိစပ်နေတဲ့ တာ့ခ်ခရိုင်၊ တနင်္သာရီနဲ့ ထိစပ်နေတဲ့ ချွန်ပွန်ခရိုင်၊ ရနောင်းခရိုင်အပြင် ချင်းရိုင်ခရိုင်နဲ့ ဆုန်ခလာခရိုင်တို့ ဖြစ်တယ်လို့ လုပ်သမားအရေး လှုပ်ရှားနေသူတွေက ပြောပါတယ်။

ဖမ်းဆီးခံရတဲ့သူတွေဟာ သက်ဆိုင်ရာ ပြစ်မှုပြစ်ဒဏ်အလိုက် ထောင်ချခံရမှာပါ။ အဲဒီနောက်မှာတော့ ထိုင်းအာဏာပိုင်တွေက နေရပ်ကို ပြန်ပို့လိုက်တဲ့အခါ မြန်မာနိုင်ငံဘက်က ကော့သောင်းအရောက် စစ်မှုထမ်းဖို့အတွက် ဖမ်းဆီးခံရတာတွေရှိနေပါတယ်။

ပြည်သူ့စစ်မှုထမ်းသင်တန်း အပတ်စဥ် (၁) ဖွင့်တဲ့ ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဧပြီလကုန်ပိုင်းမှာပဲ ရနောင်း - ကော့သောင်းလမ်းကြောင်းကနေ ပြန်ပို့ခဲ့ရတဲ့သူတွေ စတင်ဖမ်းဆီးခံရတာလို့ မြို့ခံတွေက ပြောပါတယ်။

အခုလို စစ်မှုထမ်းဖို့ ဖမ်းဆီးခံရတဲ့ လူငယ်တွေထဲမှာ မြန်မာနိုင်ငံကနေ တရားမဝင် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်မှုနဲ့ ဖမ်းဆီးခံရသူတွေအပြင် ထိုင်းနိုင်ငံထဲရောက်မှ အထောက်အထား စာရွက်စာတမ်း စစ်ဆေးခံရပြီး အဖမ်းခံရတဲ့သူတွေလည်း ပါဝင်နေပါတယ်။

အဲဒီကနေလွတ်အောင် ငွေသိန်းနဲ့ချီပေးရတာတွေ ရှိခဲ့ပေမဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့ ဒီဇင်ဘာလကစပြီး ငွေပေးရင်တောင် ပြန်မလွတ်တော့ဘူးလို့ ရနောင်းမြို့အခြေစိုက် မိတ္တသဟာယ နာရေးကူညီမှု အသင်း (SAFWA) ဥက္ကဋ္ဌ ကိုသားကျော်က RFA ကို ပြောပါတယ်။

“ကော့သောင်းမှာ ပိုက်ဆံ (ဘတ်) သုံးသောင်းပေးရင် လွှတ်ပေးမယ်လို့ ပြောပြီး ပိုက်ဆံ သုံးသောင်းပေးပြီး မလွတ်တဲ့မိသားစုတွေလည်းပါတယ် အခုနောက်ပိုင်း။ စစ်မှုထမ်းပါသွားတဲ့သူက ပိုများတယ်”

လွတ်လပ်တဲ့ သုတေသနအဖွဲ့တစ်ခုဖြစ်တဲ့ ဗမာ့ရေးရာနဲ့ ပဋိပက္ခလေ့လာရေးအဖွဲ့ (BACS) ရဲ့ အောက်တိုဘာ ၁၉ ရက်နေ့ ထုတ်ပြန်ချက်အရ စစ်မှုထမ်းအပတ်စဥ် (၅) အထိ နိုင်ငံတစ်ဝန်းမှာ စစ်သားစုဆောင်းခံရသူ နှစ်သောင်းကျော် ရှိပါတယ်။

လူအင်အားလိုအပ်ချက်ကို ဖြေရှင်းဖို့ အဓမ္မ စစ်သားစုဆောင်းတဲ့နည်းလမ်းကို စစ်ကောင်စီက လုပ်ဆောင်နေပြီး လူသစ်စုဆောင်းခံရတဲ့ လူငယ်တွေအနေနဲ့ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်(PDF)၊ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ (ပကဖ) နဲ့ ပြည်သူ့ရင်ခွင် အဖွဲ့တွေဆီမှာ ကြိုတင်ချိတ်ဆက်ထားဖို့နဲ့ အခြေအနေပေးတာနဲ့ နီးစပ်ရာ ပြည်သူ့တော်လှန်ရေး အဖွဲ့အစည်းတွေဆီမှာ ဘက်ပြောင်းခိုလှုံကြဖို့ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) ၊ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနက တိုက်တွန်းထားပါတယ်။