အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ ကုမၸဏီေတြ၊ NGO နဲ႔ INGO ေတြအပါအဝင္ ဘယ္လူပုဂၢိဳလ္အဖြဲ႔အစည္းမဆို အစည္းအေဝး၊ သင္တန္း၊ ေဆြးေႏြးပြဲနဲ႔ ေဟာေျပာပြဲေတြျပဳလုပ္မယ္ဆိုရင္ ရပ္ကြက္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးနဲ႔ ရဲစခန္း ေထာက္ခံခ်က္နဲ႔အတူ သက္ဆိုင္ရာၿမိဳ႕နယ္ေထြအုပ္ရံုးကို ႏွစ္ပတ္ႀကိဳတင္ေလွ်ာက္ထားဖို႔ ကန္႔သတ္တာကို တိုင္းနဲ႔ျပည္နယ္ေတြက ၿမိဳ႕နယ္တခ်ိဳ႕မွာ ေတြ႔လာရပါတယ္။
ဒီလိုကန္႔သတ္တားျမစ္တာဟာ ဒီမိုကေရစီ စံႏႈန္းေတြကို ခ်ိဳးေဖာက္ရာေရာက္တယ္လို႔ ေဝဖန္တာေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။
RFA သတင္းေထာက္ ကိုသန္႔ဇင္ဦးနဲ႔ ကိုေက်ာ္လြင္ဦး စုစည္းေပးပို႔ထားတာကို ကိုသန္႔ဇင္ဦး တင္ျပထားပါတယ္။
ေဆြးေႏြးေဟာေျပာပြဲကန္႔သတ္မႈေတြနဲ႔ ဒီမိုကေရစီစံႏႈန္း
(သန္႔ဇင္ဦး၊ ေက်ာ္လြင္ဦး)
■ ဒီမုိကေရစီအစိုးရလက္ထက္မွာ ခြင့္ျပဳခ်က္ေတာင္းၿပီးမွ အစည္းအေ၀းေတြ၊ ေဟာေျပာေဆြးေႏြးပြဲေတြ လုပ္ရမယ္ဆုိတာ မျဖစ္သင့္ဘူးလုိ႔ ေ၀ဖန္မႈေတြရွိေနေပမယ့္ လက္ရွိအခ်ိန္ထိ မႏၱေလးတုိင္း၊ တနသၤာတိုင္းနဲ႔ ကယားျပည္နယ္တို႔မွာ အစိုးရက ညြန္ၾကားစာ ထုတ္ျပန္ၿပီး တားျမစ္တာေတြ ရွိေနပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့ရက္ပိုင္းက တနသၤာရီတုိင္းေဒသႀကီး၊ ၿမိတ္ၿမိဳ႕မွာ အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းေတြက ဦးေဆာင္ျပဳလုပ္တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဖိုရမ္ကို ၿမိဳ႕နယ္ေထြအုပ္က ခြင့္မျပဳလုိ႔ဆိုၿပီး တျခားေနရာကို ေရႊ႕ေျပာင္းက်င္းပခဲ့ရပါတယ္။
အဲဒီေနာက္မွာ အရပ္ဘက္အဖြဲ႕ေတြအေနနဲ႔ အခမ္းအနားေတြ ၊ ေဟာေျပာပြဲေတြ ၊ အစည္းအေ၀းေတြ ျပဳလုပ္မယ္ဆိုရင္ သက္ဆုိင္ရာ အာဏာပိုင္ေတြထံကို ၁၀ ရက္ႀကိဳတင္ တင္ျပဖို႔နဲ႔ အာဏာပိုင္ေတြအေနနဲ႔ အစိုးရအဖဲြ႔ရံုးကို ၇ ရက္ ႀကိဳတင္ရမယ္လို႔ တနသၤာရီတိုင္းအစိုးရအဖြဲ႔က ညႊန္ၾကားစာ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။
အဲဒီဖိုရမ္ကို ဦးေဆာင္ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ တနသၤာရီတိုင္းေဒသႀကီး အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္မ်ားကြန္ရက္ ညွိႏႈိင္းေရးမွဴး ကိုမိုးသူေအာင္က ၿမိဳ႕နယ္ေထြအုပ္က ခြင့္မျပဳတာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အခုလိုေျပာပါတယ္။
"တကယ္တမ္းက်ေတာ့ ဟိုဘက္ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရလက္ထက္မွာေတာင္ ပြဲေတြအမ်ားႀကီးလုပ္လာခဲ့တယ္၊ အဲဒီ အခ်ိန္မွာေတာင္မွ အသိေပးအေၾကာင္းၾကားစာပဲ ပို႔ခဲ့တယ္၊ အဲ့ေတာ့ ဒီဘက္ဒီမိုကေရစီ အစိုးရေခတ္ကို ေရာက္မွ ခြင့္ျပဳမိန္႔ရမွ ဒီပဲြေတြကိုလုပ္ရမယ္ဆိုတဲ့ ညႊန္ၾကားခ်က္ေတြ အမိန္႔ေတြထုတ္လာတဲ့ဟာက ဘယ္လိုမွကို ဒါက ဒီမိုကေရစီဆိုတာနဲ႔ မအပ္စပ္ဘူးလို႔ျမင္တယ္"
ႏိုင္ငံေရး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ဘာသာေရးပြဲေတြတင္မကပဲ ပုဂၢလိက စီးပြားေရးကုမၸဏီေတြရဲ႕ အစည္းေ၀းပြဲေတြ၊ သင္တန္းေတြကိုပါ အခုလိုခြင့္ျပဳခ်က္ ႀကိဳတင္ခိုင္းတာ၊ တင္တဲ့အခါမွာလည္း ျပဳလုပ္မယ့္အေၾကာင္းအရာ အခ်က္အလက္ေတြအျပင္ ပါ၀င္ေဆြးေႏြးမယ့္သူေတြရဲ႕ ကိုယ္ေရးအခ်က္အလက္ေတြကိုပါ တင္ျပရတာဟာ ျပည္သူေတြရဲ႕ ဒီမိုကေရစီအရ လြတ္လပ္မႈကိုပါ ထိန္းခ်ဳပ္ခ်င္တဲ့ပံုစံျဖစ္ေနတယ္လို႔ ေ၀ဖန္ေနၾကပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ အခုလိုတားျမစ္တာေတြဟာ ေဆြးေႏြးေဟာေျပာပြဲေတြကတစ္ဆင့္ ျပည္သူလူထု နားလည္မႈလြဲေစမယ့္ အေျပာအဆုိေတြ ျဖစ္ေပၚလာႏုိင္လို႔ျဖစ္ေၾကာင္း တနသၤာရီတိုင္းေဒသႀကီး အစိုးရအဖြဲ႔ လူမႈေရး၀န္ႀကီး ဦးဟိုပင္က ေျပာထားပါတယ္။
"အေျပာအဆိုျဖစ္ျဖစ္၊ အျပဳအမူျဖစ္ျဖစ္ေပါ့ေလ ျပည္သူေတြကိုေဟာမယ္ သတင္းအမွားေတြေပးမိမွာ စိုးလို႔ပါ၊ တခ်ိဳ႕ကိစၥေတြက်ေတာ့ အင္မတန္သိမ္ေမြ႕တဲ့ကိစၥေတြရွိတယ္၊ အဲဒီသိမ္ေမြ႕တဲ့ကိစၥေတြကို ကိုယ့္အထင္နဲ႔ကိုယ္ ေျပာလုိက္ရင္ ျပည္သူေတြနားလည္လြဲၿပီး အထင္အျမင္ လြဲမွာဆုိးလို႔ပါခင္ဗ်ာ"
အရင္အစိုးရေဟာင္း ဦးသိန္းစိန္ လက္ထက္မွာေတာင္ အခုလုိႀကိဳတင္ၿပီး ခြင့္ျပဳခ်က္ရဖို႔ တင္ျပရတာမ်ိဳးေတြမရွိခဲ့ဘဲ လက္ရွိအစိုးရလက္ထက္က်မွ အခုလိုတားျမစ္ခ်က္ေတြ ထုတ္ျပန္တားျမစ္ေနတာဟာ ဒီမုိကေရစီစနစ္နဲ႔ ကိုက္ညီပါသလားဆိုတာ ေမးခြန္းထုတ္စရာပါ။
ဒါ့အျပင္ မႏၱေလးၿမိဳ႕မွာ ၿပီးခဲ့တဲ့ စက္တင္ဘာလ ၁၃ ရက္ေန႔က က်င္းပဖုိ႔ စီစဥ္ထားတဲ့ မႏၱေလးၿမိဳ႕ လုံျခံဳေရး လူထုစကားဝိုင္းကုိ မက်င္းပဖုိ႔နဲ႔ ေအာက္တုိဘာလလယ္ေလာက္ကျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာ္မတီအစည္းအေဝးေတြကုိလည္း ရပ္ဆုိင္းဖုိ႔ မႏၱေလးတုိင္းေဒသႀကီးအစုိးရ တာဝန္ရွိသူေတြက တားဆီးတာေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။
အခုလိုလုပ္ေဆာင္တာဟာ အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ အားေကာင္းလာမႈကို ဆုတ္ယုတ္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေနတာျဖစ္သလို ႀကိဳးနီစနစ္ကို ျပန္လည္အသက္သြင္းေနသလိုလည္း ျဖစ္ေနတယ္လုိ႔ ျပည္သူတခ်ိဳ႕က ေ၀ဖန္ေျပာဆုိေနၾကပါတယ္။
ဒီလိုကန္႔သတ္မႈေတြေၾကာင့္ အစိုးရနဲ႔ အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းေတြၾကား ပိုစိမ္းလာသလိုျဖစ္ၿပီး အစိုးရကလည္း သူတို႔ဘာသာ ဦးေဆာင္ခ်င္တဲ့ပံုစံျဖစ္ေနတယ္လို႔ မႏၱေလးၿမိဳ႕ ေမတၠာကမ္ပိန္းအဖြဲ႕ တာ၀န္ခံ ဦးညီညီေက်ာ္က ေျပာပါတယ္။
"အခုလို ပြဲမိန္႔ေတြနဲ႔ ထပ္ကန္႔သတ္လုိက္တဲ့အခါမွာ က်ေနာ္တို႔ဟာ ဟိုးအရင္ကလိုပဲ အဆင္ေျပသလို လုပ္ၾကရတယ္၊ ေသခ်ာတာကေတာ့ အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းနဲ႔ ခပ္စိမ္းစိမ္ေနတယ္ဆုိတာကေတာ့ ဒါ ေတာ္ေတာ္ထင္ရွားတဲ့ ကိစၥပါ၊ တတ္ႏိုင္တဲ့ဘက္ကေနၿပီးေတာ့ ဒီအေျပာင္းအလဲအတြက္ ၀ိုင္း၀န္းေဆာင္ရြက္ၾကပါတယ္၊ ဒီေနရာမွာ ဖက္ဒရယ္အပါအ၀င္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုတဲ့ကိစၥမ်ိဳးေတြ ဒါမ်ိဳးေတြ က်ေနာ္တို႔လုပ္ၾကတဲ့အခါမွာ အခုလိုကန္႔သတ္ၿပီးေတာ့ အစိုးရတစ္ခုတည္းကပဲ ဦးေဆာင္ၿပီး သြားခ်င္တယ္ဆိုတဲ့ဟာကေတာ့ သိပ္မဆင္ေျပဘူးလို႔ပဲ ေျပာခ်င္တယ္ဗ်"
မႏၱေလးတုိင္း ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ေဒါက္တာ ေဇာ္ျမင့္ေမာင္ကေတာ့ ေဆြးေႏြးပြဲေတြမွာ ေဆြးေႏြးမယ့္သူေတြဟာ အမ်ားျပည္သူ ေလးစားတဲ့သူျဖစ္ရမွာျဖစ္ၿပီး ေတြ႕ကရာလူ ေကာက္တင္ လူနည္းနည္းနဲ႔လုပ္တာမ်ိဳး မျဖစ္သင့္ဘူးလို႔ ႏို၀င္ဘာလ ၁ ရက္ေန႔က RFA ကေမးျမန္းစဥ္ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
"ေဆြးေႏြးတယ္ဆိုတာ ေဆြးေႏြးႏိုင္တဲ့သူက အမ်ားျပည္သူ ေလးစားရတဲ့သူျဖစ္ရမယ္။ အေတြ႔အၾကံဳရိွရမယ္။ ဟိုလူေကာက္တင္၊ ဒီလူေကာက္တင္ ပြဲေလးျဖစ္ၿပီး လူေလး ၇၀ ေလာက္နဲ႔ဆိုရင္ စဥ္းစားေပါ့ဗ်ာ။ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔ဆိုတာ မရိွလို႔မျဖစ္ဘူး၊ ဒါေပမဲ့ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕သံုးေငြ ဘယ္ကရလဲ။ ရန္ပံုေငြ ဘယ္ကရလဲ၊ ဘယ္သူေတြ လွဴေနလဲ၊ ပြဲတစ္ပြဲလုပ္ရင္ ဘယ္ေလာက္သံုးေနလဲ၊ ဘယ္သူမွမတင္ဘူး"
အလားတူ ကယားျပည္နယ္က အရပ္ဖက္ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းေတြအေနနဲ႔လည္း ေဆြးေႏြးေဟာေျပာပြဲေတြ ျပဳလုပ္မယ္ဆိုရင္ ၁၅ ရက္ႀကိဳတင္ၿပီး အစိုးရကိုတင္ျပဖို႔ ၾသဂုတ္လကုန္ရက္စြဲနဲ႔ ျပည္နယ္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္က ညႊန္ၾကားခ်က္ ထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။
အဲဒီလို ႀကိဳတင္တင္ျပဖို႔ ညႊန္ၾကားေပမယ့္လည္း ခြင့္ျပဳခ်င္မွ ခြင့္ျပဳတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ျပည္သူေတြပဲ နစ္နာ တယ္လုိ႔ ကယားျပည္နယ္ Kaya Earth Right International Network ညွိႏႈိင္းေရးမွဴး ခြန္စိုးမိုးေအာင္က ေျပာပါတယ္။
"မွတ္ပံုတင္မထားတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြက ပိုၿပီးေတာ့ခက္တယ္၊ တစ္ခုခုလုပ္လို႔ တကယ္လို႔ တင္လုိက္ၿပီဆိုရင္လည္း လုပ္ခြင့္မေပးဘူးေပါ့ေနာ္၊ အထူးသျဖင့္ ဒီလူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ သဘ၀ပတ္၀န္းက်င္ အခြင့္အေရးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ဘယ္အလုပ္ကိုမဆိုေပါ့ေနာ္ လူအစုအေ၀းနဲ႔ ျပဳလုပ္ရတဲ့ဟာေတြဆိုရင္ အရမ္းအခက္အခဲရွိတယ္"
အခုလိုထုတ္ျပန္တားျမစ္ခ်က္ေတြဟာ ဒီမိုကေရစီစံႏႈန္းနဲ႔လည္း မကိုက္ညီပါဘူး။ ဒါ့အျပင္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ၊ အခန္း(၈) အပိုဒ္ (၃၅၄)မွာ ျပဌာန္းထားတဲ့ ႏိုင္ငံသားတိုင္းဟာ ႏိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရး၊ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး၊ ရပ္ရြာေအးခ်မ္းသာယာေရး ဒါမွမဟုတ္ ျပည္သူတို႔ရဲ႕ ကိုယ္က်င့္တရားအလို႔ငွာ ျပဌာန္းထားတဲ့ဥပေဒေတြနဲ႔ မဆန္႔က်င္ရင္ မိမိရဲ႕ယံုၾကည္ခ်က္ ထင္ျမင္ယူဆခ်က္ေတြကို လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိခြင့္၊ ေရးသားျဖန္႔ေ၀ခြင့္၊ အသင္းအဖြဲ႕ေတြ အစည္းအရံုးေတြ ဖြဲ႕စည္းေဆာင္ရြက္ခြင့္ ရွိတယ္ဆိုတဲ့ အေျခခံရပိုင္ခြင့္ေတြကိုလည္း ေဖာက္ဖ်က္ရာ ေရာက္ေနပါတယ္ခင္ဗ်ာ။
