ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ WHO က ကပ်ရောဂါလို့ သတ်မှတ်ထားတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကြောင့် ကမ္ဘာ့တစ်ဝန်း စိုးရိမ်ထိတ်လန့်နေရချိန်မှာ မြန်မာပြည်တွင်းမှာတော့ သတင်းသမားတွေ ဖမ်းဆီးခံရတာနဲ့ နေအိမ်တွေ၊ ရုံးခန်းတွေမှာ ဝင်ရောက်ရှာဖွေခံနေရပါတယ်။
ဒီအခြေအနေနဲ့ပတ်သက်လို့ ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဟောင်း၊ ဥပဒေပညာရှင်၊ လူ့အခွင့်အရေး ဆောင်ရွက်နေသူတွေရဲ့ ထောက်ပြချက်တွေကို RFA သတင်းထောက် မဝေမာထွန်းက စုစည်းတင်ပြပါလိမ့်မယ်။
ကမ္ဘာ့တစ်ဝန်းက လူပေါင်းသိန်းနဲ့ချီ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်ခံထားရပြီး သောင်းနဲ့ချီ အသက်ဆုံးရှုံးနေချိန်မှာ အကျဉ်းထောင်တွေထဲက သတင်းသမားတွေ အားလုံးကို ပြန်လွှတ်ပေးဖို့ နယူးယောက်မြို့မှာ အခြေစိုက်တဲ့ “သတင်းသမားများ ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရေးကော်မတီ CPJ” က မတ်လ ၃၀ ရက်နေ့က တောင်းဆိုထားပေမယ့် မြန်မာပြည်တွင်းမှာတော့ နှစ်ရက်အတွင်း သတင်းသမားတချို့ ဖမ်းဆီး စစ်ဆေးမေးမြန်းခံနေရပါတယ်။
ဖမ်းဆီးစစ်ဆေးခံရတဲ့ သတင်းသမားတချို့ဟာ ထောင်ဒဏ် တစ်သက်တစ်ကျွန်းအထိ ကျခံရနိုင်တဲ့ အကြမ်းဖက်မှုတိုက်ဖျက်ရေးဥပဒေပုဒ်မတွေရဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှုကို ခံနေရတာပါ။
ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ပျံ့နှံ့နေတဲ့ ဒီလိုအခြေအနေမျိုးမှာ ဥပဒေအရ ငြိစွန်းမှုတွေရှိတယ်လို့ ယူဆရင်တောင် သတင်းထောက်တွေကို ဖမ်းဆီးသွားတာထက် သတင်းမီဒီယာကောင်စီကနေ တစ်ဆင့် ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်သင့်တယ်လို့ ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဟောင်း ဦးရဲထွဋ် က မှတ်ချက်ပေးပါတယ်။
“အခုအချိန်မှာက ကိုဗစ် ၁၉ မှာက ပြည်သူလူထုကို သတင်းအချက်အလက်အမှန်တွေ ဖြန့်ဝေပေးဖို့ အရေးကြီးဆုံးအချိန်ကို ရောက်နေတာပေါ့။ ဒီလိုအခြေအနေမျိုးမှာ အစိုးရနဲ့ မီဒီယာတွေကြားမှာ ဆက်ဆံရေးကောင်းလို့ရှိရင် ကျွန်တော်တို့ နိုင်ငံအတွက် ပိုပြီးအကျိုးရှိတာပေါ့ဗျာ။ တကယ်လို့ အခုရေးသားချက်က ပြစ်မှုနဲ့ ငြိစွန်းတယ်လို့ သူတို့ယူဆရင်တောင် ကျွန်တော်အယူအဆ ပြောရရင် သတင်းမီဒီယာကောင်စီကနေ စပြီး ချဉ်းကပ်ပြောဆိုတာမျိုးက ပိုပြီးတော့ ကောင်းမယ်လို့ ကျွန်တော် မြင်ပါတယ်။”
မတ်လ ၃၀ ရက်နေ့က မန္တလေးမြို့အခြေစိုက် Voice of Myanmar သတင်းဌာနတည်ထောင်သူ ကိုနေမျိုးလင်းကို ရဲတပ်ဖွဲ့က ဖမ်းဆီးခဲ့ပါတယ်။
အစိုးရက အကြမ်းဖက်အဖွဲ့အစည်းလို့ ကြေညာထားတဲ့ ရက္ခိုင့်တပ်တော် AA ရဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ခိုင်သုခ ကို သတင်းကိစ္စဆက်သွယ်မေးမြန်းခဲ့လို့ဆိုပြီး ကိုနေမျိုးလင်းကို ထောင်ဒဏ် တစ်သက်တစ်ကျွန်းနဲ့ နှစ်ရှည်ထောင်ဒဏ်တွေ ကျခံရနိုင်တဲ့ အကြမ်းဖက်မှု တိုက်ဖျက်ရေး ဥပဒေပုဒ် ၅၀ (က)၊ ၅၂ (က) တို့နဲ့ မန္တလေးတိုင်း သတင်းရဲတပ်ဖွဲ့ က အမှုဖွင့်လိုက်တာပါ။
မတ်လ ၃၁ရက် မနေ့ညကလည်း ရခိုင်ပြည်နယ် စစ်တွေမြို့အခြေစိုက် နိရဉ္စရာ သတင်းဌာန ရုံးခန်းကို ရဲတပ်ဖွဲ့က ဝင်ရောက် ရှာဖွေပြီး သတင်းသမား သုံးဦးကို ခေါ်ယူစစ်ဆေးခဲ့ပါတယ်။
တစ်ချိန်တည်းမှာလည်း ရန်ကုန်အခြေစိုက် ခေတ်သစ်မီဒီယာက အယ်ဒီတာချုပ် ကိုသာလွန်ဇောင်းထက်ရဲ့ နေအိမ်ကို မနေ့ညက ရဲတပ်ဖွဲ့က ဝင်ရောက်စစ်ဆေးခဲ့ပါတယ်။
အကြမ်းဖက်မှုတိုက်ဖျက်ရေးဥပဒေဆိုတာ သတင်းသမားတွေကို စွဲဆိုသင့်တဲ့ ဥပဒေမျိုးမဟုတ်ဘူးလို့ တရားလွှတ်တော်ရှေ့နေ ဦးရောဘတ်စန်းအောင် က ပြောပါတယ်။
“တိုင်းပြည်နယ်တကွ ပြည်သူလူထုကြီး တစ်ရပ်လုံးကို ဆောက်တည်ရာမရအောင် အကြမ်းဖက်မှု အမျိုးမျိုးကို နည်းမျိုးစုံနဲ့ လုပ်လာတဲ့ ကိစ္စရပ်တွေမှာ ဟန့်တားဖို့အတွက် ပြဌာန်းတယ်လို့ ကျွန်တော်တို့က ယုံကြည်တယ်။ သတင်းသမားတွေက သတင်းမီဒီယာကောင်စီ ဥပဒေအရ သတင်းယူတယ်။ စုဆောင်းတယ်။ ဖြန့်ချီတယ်။ ဒီဥပဒေပုဒ်မ အကြီးကြီးနဲ့ တပ်လိုက်တဲ့အခါမှာ သတင်းမီဒီယာလောကမှာလည်း တုန်လှုပ်ခြောက်ခြားသွားရသလို ပြည်သူလူထုကြားမှာလည်း စိုးရိမ်မှုတွေ မြင့်တက်လာတယ်။ ဒီဟာနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ အာဏာပိုင်တွေက အချိန်မလင့်မှီမှာ စဉ်းစားပါလို့ပဲ မေတ္တာရပ်ခံချင်တယ်။”
ကပ်ရောဂါ ဖြစ်နေတဲ့ ဒီလိုအချိန်မှာ တရားဝင် သတင်းဌာနတွေနဲ့ ပူးပေါင်းတိုက်ဖျက်ရမယ့်အစား ဒီမိုကရေစီ အသွင်ကူးပြောင်းကာလနဲ့ မဆီလျော်တဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို လုပ်ဆောင်နေတယ်လို့ သတင်းမီဒီယာကောင်စီက မတ် ၃၁ ရက်နေ့က ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
သတင်းသမားတွေကို ဘယ်အဖွဲ့အစည်းက တရားစွဲဆိုသည်ဖြစ်ပါစေ အစိုးရဆီ ခွင့်ပြုချက် တောင်းခံပြီးမှ လုပ်ဆောင်ရတာဖြစ်လို့ VOM သတင်းဌာနက အယ်ဒီတာချုပ် ကိုနေမျိုးလင်းကို အကြမ်းဖက် ဥပဒေနဲ့ တရားစွဲဆိုတာဟာ အစိုးရက ခွင့်ပြုလို့သာ ဖြစ်တယ်လို့ မှတ်ချက်ပေးကြပါတယ်။
ဆက်သွယ်မေးမြန်းရုံနဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ ပုဒ်မတွေနဲ့ တရားစွဲဆိုတဲ့ အစိုးရရဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို နားမလည်နိုင်ဘူးလို့ လူ့အခွင့်အရေးလှုပ်ရှားနေတဲ့ Generation Wave အဖွဲ့က ကိုမိုဃ်းသွေးက ပြောပါတယ်။
“အင်တာဗျူးလုပ်ရုံ၊ အင်တာဗျူးလုပ်လို့ ဖုန်းနံပါတ်ရှိရုံနဲ့ပဲ တပ်လိုက်တဲ့ဟာကလည်း အကြမ်းဖက်မှု တိုက်ဖျက်ရေးဥပဒေတဲ့ ဒါနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံမှာ အပြင်းဆုံးပဲ။ နိုင်ငံတော်ပုန်ကန်မှုနဲ့ တန်းတူဖြစ်နေတယ်။ ဒီဥပဒေနဲ့ လုပ်တယ်ဆိုတာ အင်မတန်မှ ရုပ်ဆိုးလွန်းတယ်ဗျ။ ရှက်စရာလည်း ကောင်းတယ်။ ဒီလိုအခြေအနေမှာ တစ်ကမ္ဘာလုံးက ကပ်ဘေးကို တုံ့ပြန်နေတဲ့အချိန်မှာ ဒီနိုင်ငံမှာ သတင်းသမားတွေကို ဒီလိုဥပဒေနဲ့ လိုက်ပြီးအရေးယူနေတယ်ဆိုတာ အစိုးရက ဘယ်လိုအတွေးနဲ့ လုပ်လိုက်လည်းဆိုတာ ကျွန်တော်တို့ နားတောင်မလည်ဘူးလို့ ပြောချင်တယ်။"
မတ်လ ၃၀ ရက်နေ့က “သတင်းသမားများ ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရေးကော်မတီ CPJ” က အာဏာပိုင်တွေကို တိုက်တွန်းထားတဲ့အထဲမှာ သတင်းသမားတွေ အကျဉ်းကျနေတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် ဖြစ်ပွားနေတာမို့ သူတို့ပြန်လည် လွတ်မြောက်ရေးဟာ သေရေးရှင်ရေး ဖြစ်နေပြီလို့ ထောက်ပြထားပါတယ်။
နိုင်ငံအသီးသီးမှာ အကျဉ်းကျနေတဲ့ သတင်းသမား ၂၅၀ ကျော်ရှိနေပြီး သူတို့ကို ခြွင်းချက်မရှိ ချက်ချင်းပြန်လွှတ်ပေးဖို့ကိုလည်း CPJ က တောင်းဆိုထားတာပါ။
မြန်မာပြည်တွင်းမှာတော့ အစိုးရက ရက္ခိုင့်တပ်တော် AA ကို အကြမ်းဖက်အဖွဲ့အစည်းလို့ ကြေညာပြီးနောက်ပိုင်း AA ကို ဆက်သွယ်သတင်းမေးမြန်းခဲ့တဲ့ သတင်းမီဒီယာတွေ၊ သတင်းသမားတွေကို အကြမ်းဖက်မှုတိုက်ဖျက်ရေးဥပဒေနဲ့ တရားစွဲဆိုအရေးယူမယ်ဆိုတဲ့ သတင်းစကားတွေကြောင့် စိုးရိမ်မှုတွေ မြင့်တက်နေပါတယ်။
