စစ်ကောင်စီရွေးကောက်ပွဲကို အသိအမှတ်မပြုဖို့ နိုင်ငံတကာကို အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး တိုက်တွန်း

2022.08.05
စစ်ကောင်စီရွေးကောက်ပွဲကို အသိအမှတ်မပြုဖို့ နိုင်ငံတကာကို အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး တိုက်တွန်း အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Antony Blinken ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ ဖနွမ်းပင်မှာ ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လ ၄ ရက်နေ့က မိန့်ခွန်းပြောကြားနေစဉ်
Photo: REUTERS

ပြီးခဲ့တဲ့ သြဂုတ်လ ၃ ရက်က ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ ဖနွမ်းပင်မြို့မှာ ပြုလုပ်တဲ့ ၅၅ ကြိမ်မြောက် အာဆီယံ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများညီလာခံနဲ့ သြဂုတ်လ ၄ ရက်နဲ့ ၅ ရက်နေ့တွေမှာ ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ အရှေအာရှထိပ်သီးညီလာခံတွေမှာ အာဆီယံမိတ်ဖက် အမေရိကန်၊ တရုတ်၊ ရုရှား၊ သြစတြေးလျ၊ အိန္ဒိယ၊ ဂျပန်၊ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံတွေက နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးတွေနဲ့ တွေ့ဆုံတဲ့ အစည်းအဝေးတွေက ပြောဆိုဆွေးနွေးမှုတွေမှာ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းထားတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအရေးနဲ့ အမေရိကန်လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ နန်စီပလိုစီရဲ့ ထိုင်ဝမ်ကို သွားရောက်ခဲ့တဲ့ ကိစ္စတွေက လွှမ်းမိုးနေခဲ့တယ်လို့ နိုင်ငံတကာ သတင်းမီဒီယာတွေမှာ ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။

သြဂုတ်လ ၃ရက်က ပြုလုပ်တဲ့ အာဆီယံ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများ ညီလာခံဖွင့်ပွဲမှာ မြန်မာနိုင်ငံကနေ နိုင်ငံရေးနယ်ပယ်က မဟုတ်သူတစ်ဦးကို နိုင်ငံကိုယ်စားပြု တက်ရောက်ဖို့ အစီအစဉ်ကို စစ်ကောင်စီဘက်က ငြင်းဆန်တဲ့အတွက် မြန်မာနိုင်ငံ ကိုယ်စားပြုသူနေရာ မရှိဘဲ ထိုင်ခုံအလွတ်အဖြစ် ဆက်လက်ထားရှိခဲ့ပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့ ဇန်နဝါရီလက မြန်မာနိုင်ငံကို ကိုယ်တိုင်သွားရောက်ခဲ့ပြီး မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်နဲ့ စေ့စပ်ညှိနှိုင်းဖို့ ကြိုးပမ်းခဲ့တဲ့ လက်ရှိ အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌ ကမ္ဘောဒီးယားဝန်ကြီးချုပ် ဟွန်ဆန်က ဖွင့်ပွဲ မိန့်ခွန်းပြောရာမှာ ဒီမိုကရေစီအရေး လှုပ်ရှားသူ လေးဦးကို သေဒဏ် စီရင်လိုက်တဲ့ စစ်ခေါင်းဆောင်ရဲ့ လုပ်ရပ်တွေအတွက် အလွန်အမင်း စိတ်ပျက်မိကြောင်း ပြောသွားပါတယ်။

"ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံနဲ့ အာဆီယံခေါင်းဆောင်အားလုံး မြန်မာစစ်ကောင်စီရဲ့ လုပ်ရပ်ကို စိတ်ပျက်မိပါတယ်။ အတိုက်အခံပါတီက လှုပ်ရှားသူတွေကို သေဒဏ်ပေး ကွပ်မျက်လိုက်ရင်၊ ငြိမ်းချမ်းရေး၊ အမျိုးသား စည်းလုံးညီညွတ်ရေးနဲ့ နိုင်ငံရေးအရ စေ့စပ်ညှိနှိုင်းရေးအတွက် ဘယ်လိုမှ အကျိုးမရှိနိုင်တဲ့အကြောင်း အာဆီယံခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ ကျနော်ကိုယ်တိုင် မေတ္တာရပ်ခံခဲ့တဲ့ကြားက အခုလို သေဒဏ်စီရင်လိုက်တာပါ"

စစ်ကောင်စီဟာ အကျဉ်းသားတွေကို သေဒဏ်စီရင်တာတွေ ထပ်လုပ်နေမယ်ဆိုရင် အာဆီယံအနေနဲ့ စစ်ခေါင်းဆောင်နဲ့ သဘောတူထားတဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးအစီအစဉ်ကို ပြန်စဉ်းစားရတော့မယ်လို့ ဝန်ကြီးချုပ် ဟွန်ဆန်က ပြောသွားပါတယ်။

စစ်ခေါင်းဆောင်နဲ့ ရထားတဲ့ အာဆီယံ ဘုံသဘောတူညီချက် ငါးချက်ဟာ တိုးတက်မှု လုံးဝမရှိတဲ့အပြင်၊ အရေးပေါ် အကူအညီတွေ လိုအပ်နေတဲ့ မြန်မာပြည်သူတွေအတွက် လူသားချင်းစာနာမှု အကူအညီတွေ ဝင်ရောက်ခွင့်ပြုဖို့အတွက်လည်း တိုးတက်မှုမရှိတဲ့အကြောင်း ဝန်ကြီးချုပ် ဟွန်ဆန်က ပြောသွားပါတယ်။

အင်ဒိုနီးရှား နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ရက်တနို မာဆူဒီက စစ်ကောင်စီဟာ အာဆီယံနဲ့ သဘောတူထားတဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးအစီအစဉ်ကို အမှန်တကယ် လိုက်နာအကောင်အထည်ဖော်ဖို့ စိတ်ဆန္ဒရှိတာ မတွေ့ရဘူးလို့ သြဂုတ်လ ၄ ရက်နေ့က ပြောခဲ့ပါတယ်။

death-sentenced-men.jpg
စစ်ကောင်စီက သေဒဏ်ပေးကွပ်မျက်လိုက်သည့် ဦးဂျင်မီ၊ ဦးဖြိုးဇေယျာသော်၊ ကိုလှမျိုးအောင်၊ ကိုအောင်သူရဇော် (ဝဲမှယာ) တို့ကို တွေ့ရစဉ်

မလေးရှား နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဆိုင်ဖူဒင် အဗ္ဓဒူလာကတော့ ဒီမိုကရေစီ အရေးလှုပ်ရှားသူ လေးဦးကို သေဒဏ်စီရင် ကွပ်မျက်လိုက်တဲ့ စစ်ကောင်စီရဲ့ လုပ်ရပ်ဟာ ပါးရိုက်လိုက်သလိုပဲ၊ အာဆီယံ ခေါင်းဆောင်အားလုံးကို စော်ကားရာ ရောက်တယ်လို့ သြဂုတ်လ ၄ ရက်နေ့က သတင်းမီဒီယာတွေနဲ့ တွေ့ဆုံရာမှာ ပြောသွားပါတယ်။

"မကြာသေးခင်က ဖြစ်သွားတဲ့ ဒီမိုကရေစီ အရေးလှုပ်ရှားသူ လေးဦးကို သေဒဏ်စီရင် လိုက်တာဟာ ပါးရိုက်လိုက်သလိုပါပဲ။ စစ်ကောင်စီ ခေါင်းဆောင်တွေက အာဆီယံရဲ့ ဘုံသဘောတူညီချက် ငါးရပ်ကို လှောင်ပြောင်စော်ကားရာရောက်သလို၊ အာဆီယံ ခေါင်းဆောင်အားလုံးကို မလေးမစားပြုရာ ရောက်ပါတယ်။ အာဆီယံ ဥက္ကဋ္ဌကိုလည်း မလေးစားရာ ရောက်ပါတယ်"

အခုအချိန်ကနေ လာမယ့် အာဆီယံထိပ်သီးညီလာခံလုပ်တဲ့ အချိန်အတွင်းမှာ တိုးတက်မှု တစ်ခုခု ရှိကိုရှိမှ ဖြစ်ပါတယ်။ လာမယ့်နိုဝင်ဘာမှ ထိပ်သီးညီလာခံ လုပ်တဲ့အချိန်အထိ တိုးတက်မှုမရှိရင်တော့ အာဆီယံ ခေါင်းဆောင်တွေဟာ ခက်ခဲတဲ့ မေးခွန်းတွေ မေးရတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

အာဆီယံအနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံကို အာဆီယံအဖွဲ့ထဲကနေ ထုတ်ပယ်ခြင်း ဒါမှမဟုတ် ယာယီရပ်ဆိုင်းခြင်း လုပ်ဖို့ ရှိ၊ မရှိဆိုတာကိုတော့ မလေးရှား ဝန်ကြီးချုပ်က အဲဒီနေ့က သတင်းမီဒီယာတွေကို အတည်ပြု ပြောကြားခဲ့ခြင်း မရှိပါဘူး။

သြဂုတ်လ ၃ ရက်နေ့က ညီလာခံ အပြီးမှာ အာဆီယံ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးတွေ ပူးတွဲ ထုတ်ပြန်လိုက်တဲ့ ကြေညာချက်မှာတော့ ဘုံသဘောတူညီချက် ငါးချက်ကို အကောင်အထည်ဖော်ရာမှာ တိုးတက်မှုမရှိတာနဲ့ စစ်ကောင်စီ အာဏာပိုင်တွေရဲ့ လေးနက်မှုမရှိတာတွေကြောင့် အလွန်အမင်း စိတ်ပျက်ရကြောင်း ပါရှိပါတယ်။

"လွတ်လပ်ပြီး မျှတမှာမဟုတ်တဲ့အတွက် ဒီအတုအယောင်ရွေးကောက်ပွဲ လုပ်မယ့်အစီအစဉ်ကို အသိအမှတ်မပြုကြဖို့ နိုင်ငံတကာကို တိုက်တွန်းပါတယ်"

အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး အန်တိုနီ ဘလင်ကန်က သြဂုတ်လ ၅ ရက်က သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲ ပြုလုပ်ရာမှာ မြန်မာစစ်ကောင်စီက လာမယ့်နှစ်မှာ ပြုလုပ်မယ့် ရွေးကောက်ပွဲကို အသိအမှတ်မပြုကြဖို့ နိုင်ငံတကာကို တိုက်တွန်းပြောကြားလိုက်ပါတယ်။

"မြန်မာစစ်ကောင်စီရဲ့ အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုတွေ ရပ်တန်းကရပ်ဖို့၊ မတရား ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံထားရသူတွေအားလုံးကို လွှတ်ပေးဖို့၊ လူသားချင်းစာနာမှု အကူအညီတွေ ခွင့်ပြုဖို့ နဲ့ မြန်မာနိုင်ငံကို ဒီမိုကရေစီလမ်းကြောင်းပေါ် ပြန်ရောက်ဖို့အတွက် စစ်ကောင်စီကို ဆက်ပြီး ဖိအားပေးကြဖို့ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးအားလုံးကို ကျနော် ဆန္ဒပြုပါတယ်။ ကျနော်တို့အနေနဲ့ စစ်ကောင်စီဆီကို ဝင်ငွေနဲ့ လက်နက်တွေ မရတော့အောင် တားဆီးဖို့ စီးပွားရေးအရ ဖိအားပေးဖို့လည်း လိုပါတယ်။ သူတို့ ကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ သတ်ဖြတ်မှုတွေအတွက်လည်း တာဝန်ခံခိုင်းရပါမယ်။ လာမယ့်နှစ်မှာ စစ်ကောင်စီက လုပ်မယ့် ရွေးကောက်ပွဲဟာလည်း၊ လက်ရှိ အခြေအနေအတိုင်းဆိုရင် လွတ်လပ်ပြီး မျှတမှာ မဟုတ်တဲ့အတွက် ဒီအတုအယောင် ရွေးကောက်ပွဲလုပ်မယ့် အစီအစဉ်ကို အသိအမှတ်မပြုကြဖို့ နိုင်ငံတကာကို တိုက်တွန်းပါတယ်"

ဒါ့အပြင် မကြာခင်က မြန်မာနိုင်ငံကို သွားရောက်ပြီး၊ စစ်ကောင်စီကို လက်ခံတဲ့သဘော ပြောဆိုခဲ့တာအတွက်လည်း ရုရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးကို အန်တိုနီ ဘလင်က အပြစ်တင် ဝေဖန်လိုက်ပါတယ်။

"အခု အရှေ့အာရှ ထိပ်သီးညီလာခံနဲ့ အာဆီယံ ညီလာခံတွေကို တက်ရောက်နေတဲ့ ရုရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဆာဂေး လာဗရော့ဟာ မကြာခင် ရက်အနည်းငယ်ကပဲ မြန်မာ စစ်ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ သွားရောက်တွေ့ဆုံပြီး၊ သူတို့ကို ချစ်ကြည်ရင်းနှီးတဲ့ မိတ်ဖက်လို့ ခေါ်ဝေါ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီလုပ်ရပ်ကြောင့် တိုက်ခိုက်မှုတွေ ရပ်တန့်ဖို့ အာဆီယံ ခေါင်းဆောင်တွေရဲ့ ခက်ခက်ခဲခဲ ကြိုးစားထားသမျှ အလကား ဖြစ်သွားစေပါတယ်"

စစ်ကောင်စီဘက်ကတော့ မြန်မာနိုင်ငံက နိုင်ငံရေးနယ်ပယ်က မဟုတ်သူကိုပဲ ကိုယ်စားပြု တက်ရောက်ဖို့ ဖိတ်ကြားခဲ့တာဟာ အာဆီယံပဋိညာဉ် နဲ့ မကိုက်ညီတဲ့အတွက် အာဆီယံ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများအစည်းအဝေးနဲ့ ဆက်စပ်အစည်းအဝေးတွေကို မတက်ရောက်ခဲ့တာ ဖြစ်တဲ့အကြောင်း၊ အာဆီယံအနေနဲ့ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေရဲ့ ပြည်တွင်းရေးကို ဝင်မစွက်ရေးမူကို လေးစားလိုက်နာဖို့နဲ့ မြန်မာနိုင်ငံ ပုံမှန်အနေအထား ပြန်ရောက်ဖို့ဆိုရင် စစ်ကောင်စီက အကြမ်းဖက်အဖွဲ့အဖြစ်သတ်မှတ်ထားတဲ့ NUG၊ PDF အဖွဲ့တွေနဲ့ ထိတွေ့ ဆက်ဆံဖို့ ပြောဆိုတာတွေ၊ အားပေးတဲ့လုပ်ရပ်တွေကို ရှောင်ဖို့လိုတယ်လို့ ညီလာခံ အပြီးမှာ ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။

မှတ်ချက်ပေးပို့ရန်

မှတ်ချက်များကို အောက်ပါ ပုံစံတွင် ရေးသားနိုင်ပါသည်။ RFA ၏ အသုံးပြုခြင်းဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများနှင့် အညီ လိုအပ်လျှင် တည်းဖြတ်ပြီး ဖော်ပြပါမည်။ မှတ်ချက်များကို ရေးပြီးပြီးချင်း ချက်ခြင်း မြင်ရမှာ မဟုတ်ပါ။ တင်ပြထားသော မှတ်ချက်ပါ အကြောင်းအရာများ အတွက် RFA မှာ တာဝန်မရှိပါ။ ကျေးဇူးပြု၍ တခြား မှတ်ချက်ရေးသူများ၏ အမြင်ကို လေးစားပြီး အကြောင်းအရာကိုသာ အဓိကထား ရေးသားစေလိုပါသည်။