អ្នកវិភាគយល់ថា រដ្ឋអំណាចក្រុងភ្នំពេញកំពុងទាល់ច្រកក្នុងសំណុំរឿងមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំង
2019.04.09
អ្នកវិភាគថា ការដែលអាជ្ញាធរក្រុងភ្នំពេញបន្តឃុំខ្លួនលោក កឹម សុខា ពីព្រោះតែមិនទាន់ហ៊ានបើកសវនាការជំនុំជម្រះ ទោះជាហួសច្បាប់កំណត់ក្តី។ មិនទាន់ហ៊ានបើកសវនាការប្រហែលមកពីជ្រុលខ្លួន ចោទប្រកាន់ធ្ងន់ធ្ងរពេក ពោលគឺទោស «ក្បត់ជាតិ» ដែលពិបាករកភស្តុតាងដាក់បន្ទុក និងពិបាកកោះហៅជនបរទេស ដែលព្រះរាជអាជ្ញាចោទថា ជាអ្នកសមគំនិត។
អ្នកវិភាគថា ការបន្តឃុំខ្លួនប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅក្នុងផ្ទះ គឺជារឿងអយុត្តិធម៌។
បន្ទាប់ពីឃុំខ្លួនលោក កឹម សុខា នៅក្នុងគុកត្រពាំងផ្លុងក្បែរព្រំដែនវៀតណាមអស់រយៈពេលជិត ១៨ខែមក អាជ្ញាធរក្រុងភ្នំពេញបានផ្ទេរមេបក្សប្រឆាំងរូបនេះមកឃុំនៅក្នុងផ្ទះវិញ។
ភ្លាមៗ ក្រោយលោក កឹម សុខា ត្រូវបានបញ្ជូនមកឃុំក្នុងផ្ទះរបស់លោក កាលពីខែតុលា ឆ្នាំ២០១៨ នោះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ផ្ដល់ហេតុផលថា ដោយសារតែលោកបារម្ភខ្លាចលោក កឹម សុខា ស្លាប់នៅក្នុងគុក។
ប៉ុន្តែអ្នកសង្កេតការណ៍មើលឃើញថា ការផ្ទេរលោក កឹម សុខា មកឃុំក្នុងផ្ទះរបស់គាត់នោះ គឺជាចេតនានយោបាយគេចវេះពីផលវិបាកផ្លូវច្បាប់ មិនមែនជាចេតនាមនុស្សធម៌នោះទេ។
ក្រមព្រហ្មទណ្ឌកម្ពុជា មិនអនុញ្ញាតឱ្យមានការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នជនណាម្នាក់លើសពី ១៨ខែឡើយ ហើយកម្ពុជាក៏មិនមានច្បាប់ឃុំខ្លួនមនុស្សនៅក្នុងផ្ទះដែរ។
អ្នកវិភាគនយោបាយចាស់វស្សា បណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ មានប្រសាសន៍ថា បើទុកលោក កឹម សុខា ក្នុងពន្ធនាគារ មកដល់ពេលនេះ តាមច្បាប់ តុលាការត្រូវដោះលែងលោក ពីព្រោះ ១៨ខែបានកន្លងផុតដោយគ្មានសវនាការជម្រះក្តី។
ប៉ុន្តែរដ្ឋអំណាចក្រុងភ្នំពេញបែរជាយកលេស «ដាក់ជនជាប់ចោទឱ្យស្ថិតក្រោមការត្រួតពិនិត្យរបស់តុលាការ» ដើម្បីគេចវេះផ្លូវច្បាប់ រួចអះអាងថា នេះមិនមែនជាការជាប់ឃុំឃាំងទេ។ បណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ ច្រានចោលការលើកឡើងនេះ ដោយបញ្ជាក់ថា នេះគឺជាការឃុំខ្លួនដដែល គ្រាន់តែផ្លាស់ទីតាំង ពីព្រោះវាមានលក្ខខណ្ឌស្រដៀងគ្នា៖ «ពីព្រោះថាទី១ការឃុំឃាំងសឹងតែដដែល។ ការឃុំឃាំងនៅត្រពាំងផ្លុង មកការឃុំឃាំងក្នុងផ្ទះគាត់ គឺមានលក្ខណៈដូចនៅក្នុងគុកដដែល ព្រោះហាមឃាត់គាត់មិនឱ្យម៉ាប្លុកម្ដុំផ្ទះគាត់នឹង ហើយអត់ឱ្យអ្នកណាទៅជួបគាត់ទេ ដូច្នេះលែងឃុំឃាំងបណ្ដោះអាសន្នហើយៗ ដាក់ក្រោមការត្រួតពិនិត្យរបស់តុលាការហ្នឹង អត់មានកំណត់ថា ត្រូវកាត់ទោសនៅពេលណាៗ ទេ។ វាអយុត្តិធម៌ចំពោះគាត់ណាស់ពីព្រោះបើគាត់នៅក្នុងមន្ទីរឃុំឃាំងបណ្ដោះអាសន្នក្នុងគុកហ្នឹងរយៈពេល ១៨ខែ អត់បានកាត់ទោសដូចសព្វថ្ងៃនេះ ដែលហួសហើយនេះ ដូច្នេះគាត់ត្រូវរួចខ្លួនមានសេរីភាពពេញលេញ»។
ដើម្បីការពារសេរីភាពបុគ្គលគ្រប់រូប ច្បាប់ជាតិ និងអន្តរជាតិ តម្រូវឱ្យតុលាការបើកសវនាការជម្រះក្តីជនជាប់ចោទឱ្យបានឆាប់បំផុត។
សម្រាប់កម្ពុជា ច្បាប់ទុកពេលឱ្យតុលាការ ១៨ខែ ដែលរយៈពេលនេះ បណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ ថា ហួសពីគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ភាគីដើមចោទស្វែងរកភស្តុតាងមកបើកការជំនុំជម្រះ ហើយបើធ្វើមិនបានទេនោះ គឺមិនត្រូវបន្តឃុំខ្លួនជនជាប់ចោទឡើយ៖ «ឃុំម្ដងបាន ៦ខែ ហើយបានគេឱ្យបន្ត ៦ខែ ហើយបន្តទៀត ៦ខែ គឺទាំងអស់មួយឆ្នាំកន្លះ គឺ ១៨ខែហ្នឹងឯង បើអត់កាត់ទោសទេ គឺត្រូវដោះលែង ព្រោះថាខ្លួនឯងរកអត់ឃើញទោសគេផង ម្ល៉ហើយគេសន្មត់ថា ១៨ខែហើយ អាជ្ញាធរហ្នឹង អំណាចមានមធ្យោបាយគ្រប់គ្រាន់ហើយ ហើយរកភស្តុតាងយកទៅកាត់ទោសគាត់អត់បានហ្នឹង គឺគេសន្មត់ថាគាត់អត់មានទោសពៃរ៍អីទេ»។
បណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ យល់ឃើញថា មូលហេតុចម្បង ដែលតុលាការមិនហ៊ានបើកសវនាការអង្គសេចក្ដីជំនុំជម្រះលោក កឹម សុខា ក្នុងអំឡុងពេលជិត ២០ខែកន្លងមកនេះ គឺដោយសារបទចោទប្រកាន់លោក កឹម សុខា ពីទោសក្បត់ជាតិ មានលក្ខណៈធ្ងន់ធ្ងរពេក ដែលតម្រូវឱ្យតុលាការត្រូវកោះហៅជនបរទេស ដែលឃុបឃិតត្រូវរ៉ូវជាមួយលោក កឹម សុខា ហើយជនបរទេស ដែលព្រះរាជអាជ្ញាចោទប្រកាន់នោះ គឺសហរដ្ឋអាមេរិក។ រហូតមកដល់ពេលនេះ គេមិនទាន់ឃើញតុលាការកោះហៅសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលព្រះរាជអាជ្ញាចោទថា ឃុបឃិតប្រព្រឹត្តអំពើក្បត់ជាតិ ជាមួយលោក កឹម សុខា នៅឡើយទេ។ សំណួរសួរថា តើតុលាការកម្ពុជាហ៊ានកោះហៅសហរដ្ឋអាមេរិក ឬទេ? តើមានភស្តុតាងអ្វីដើម្បីកោះហៅគេ?
រយៈពេលជិត ២០ខែបានកន្លងផុតទៅ រដ្ឋអំណាចក្រុងភ្នំពេញមិនទាន់អាចបង្ហាញភស្តុតាងណាមួយក្រៅតែពីវីដេអូគ្លីបមួយ ដែលលោក កឹម សុខា និយាយទៅកាន់អ្នកគាំទ្ររបស់លោកនៅប្រទេសអូស្ត្រាលីកាលពីឆ្នាំ ២០១៣ ដែលវីដេអូគ្លីបនោះត្រូវបានសមាជិកសភាសហភាពអឺរ៉ុបទាំងមូល មើលមិនឃើញពាក្យត្រង់ណាមួយដែលបញ្ជាក់ថា លោក កឹម សុខា ក្បត់ជាតិឡើយ នេះមិនទាន់និយាយដល់មិនមានសកម្មភាពផង។
សម្រាប់បណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ តុលាការកម្ពុជាទំនងជាមិនហ៊ានកោះហៅតំណាងសហរដ្ឋអាមេរិក ប្រទេសមហាអំណាច ដែលខ្លួនចោទប្រកាន់នោះទេ ព្រោះខ្លាចផ្អើលពិភពលោក៖ «ឃើញថាបទចោទថា ក្បត់ជាតិ និងឃុបឃិតជាមួយបរទេស។ កាលមានឃុបឃិត វាមានសមគំនិត ហើយគេចោទប្រកាន់ថា អ្នកសមគំនិតហ្នឹង មានការពាក់ព័ន្ធនឹងអាមរិកាំង។ អត់ឃើញមានការចោទប្រកាន់ទេ អត់ដឹងថាឈ្មោះណា អីឈ្មោះណាទៅទៀត តាមដែលដឹង។ ក្រែងលោគេធ្វើហើយក៏មិនដឹង។ ក៏ប៉ុន្តែវាជួបការលំបាក ទីមួយ គឺចោទប្រកាន់គេ។ ដូច្នេះបើសិនជាធ្វើតាមនីតិវិធីកោះហៅគេមក អាហ្នឹងវាមាននីតិវិធីជាច្រើនទៅទៀត ហើយបើសិនជាមក ខាងតុលាការនេះ គឺអត់ឯករាជទេ ហើយនេះរឿងធម អន្តរជាតិគេដឹងឮជាអន្តរជាតិ ហើយស្តង់ដារអន្តរជាតិហើយ។ ឱ្យតែគេដាក់អ៊ីចឹងមក ក្រែងលោខូចឈ្មោះតុលាការយើង វាប៉ះពាល់ទៅដល់រដ្ឋាភិបាលយើង តើវាស្របច្បាប់ ឬមិនស្របច្បាប់តាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញយើង។ អ៊ីចឹងនេះគឺជារឿងធំ ខ្ជខ្ចាយធំនៅក្នុងពិភពលោក។»
ប្រឈមនឹងភាពទាល់ច្រកនេះ បណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ បន្តថា តុលាការមិនដឹងធ្វើដូចម្ដេច ដូច្នេះក៏ចេះតែបន្តឃុំខ្លួនលោក កឹម សុខា ហួសកំណត់ច្បាប់ ក្រោមលេស «ដាក់ឱ្យស្ថិតក្រោមការត្រួតពិនិត្យរបស់តុលាការ» ដែលកំពុងរងការរិះគន់ខ្លាំង។
អាស៊ីសេរីបានព្យាយាមសុំការបំភ្លឺពីចៅក្រមស៊ើបសួរលោក គី ឫទ្ធី ជុំវិញការពន្យារពេលកាត់ក្ដីលោក កឹម សុខា ហើយនៅថ្ងៃទី៨ ខែមេសា ចៅក្រម គី ឫទ្ធី លើកទូរស័ព្ទ ប៉ុន្តែលោកថា លោកស្ដាប់មិនច្បាស់ហើយចុចបិទទូរស័ព្ទនៅពេលដឹងអាស៊ីសេរីសុំសម្ភាស។
ទោះជាយ៉ាងណា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌លោក ជិន ម៉ាលីន អះអាងបា្រប់អាស៊ីសេរីថា លោក កឹម សុខា មិនស្ថិតក្នុងការឃុំខ្លួនទៀតទេ៖ «លោក កឹម សុខា មិនបានស្ថិតក្នុងការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នទៀតទេ គឺឱ្យនៅក្រៅឃុំក្រោមការត្រួតពិនិត្យតាមផលូវតុលាការ»។
ប៉ុន្តែអ្នកច្បាប់សិទ្ធិមនុស្សជាតិ និងអន្តរជាតិ បានច្រានចោលការអះអាងនេះ ដោយបញ្ជាក់ថា លោក កឹម សុខា កំពុងស្ថិតក្រោមការឃុំឃាំង ការបំបិទសិទ្ធិសេរីភាពដើរហើរ និងសេរីភាពបញ្ចេញមតិ។
ចំណែកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ យល់ថា ការបន្តឃុំខ្លួន លោក កឺម សុខា ក្នុងផ្ទះដោយប្រើនីតិវិធីដាក់ឱ្យស្ថិតក្រោមការត្រួតពិនិត្យរបស់តុលាការនេះ គឺជារឿងអយុត្តិធម៌សម្រាប់មេបក្សប្រឆាំងរូបនេះ៖ «យើងត្រូវដោះលែងគេ។ កាត់ទោស គឺត្រូវតែមានភស្តុតាង ហើយភស្តុតាងនោះ ដូចខ្ញុំថាអ៊ីចឹង គឺវាមានអ្នកសមគំនិត។ ដូច្នេះ វាអត់មានភស្តុតាង អត់មានភស្តុតាង វាអត់មានការពិត។ អាហ្នឹងកាត់ទោសអត់កើតទេ រឿងយុត្តិធម៌ក៏អត់មានដែរ ព្រោះវាអត់មានការពិតទេ។ ការពិត ហើយនិងយុត្តិធម៌វាទៅជាមួយគ្នា ហើយភស្តុង គឺឱ្យហួសពីមន្ទិលសង្ស័យ ព្រោះបើមានមន្ទិលសង្ស័យ វាបានជាប្រយោជន៍ដល់ជនជាប់ចោទ។ អាហ្នឹង គឺត្រូវដោះលែងគេ»។
កាលពីរំលងអាធ្រាត្រថ្ងៃទី៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៧ កងកម្លាំងអង្គរក្សរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងកម្លាំងនគរបាលប្រមាណ ១០០នាក់ បានសម្រុកចូលក្នុងគេហដ្ឋានរបស់លោក កឹម សុខា ហើយបាននាំខ្លួនប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិរូបនេះ ទៅដាក់ក្នុងពន្ធនាគារត្រពាំងផ្លុង ខេត្តកំពង់ចាម ក្បែរព្រំដែនវៀតណាម តាំងពីពេលនោះមករហូតដល់ខែតុលា ឆ្នាំ ២០១៨ ទើបបញ្ជូនមកឃុំខ្លួនក្នុងផ្ទះរបស់លោកនៅឯទីក្រុងភ្នំពេញ។
សហគមន៍អន្តរជាតិនៃប្រទេសលោកសេរី បានថ្កោលទោសយ៉ាងខ្លាំងចំពោះការចាប់ខ្លួន និងការចោទប្រកាន់លោក កឹម សុខា ថា ជាការប្រឌិតរឿងគ្មានមូលដ្ឋាន ដើម្បីបំបិទសំឡេងបក្សប្រឆាំង ក្នុងបំណងធានាជោគជ័យរបស់គណបក្សកាន់អំណាចនៅមុនការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៨។
ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំនៅកម្ពុជា បានបង្ហោះសារនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួន កាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែកុម្ភៈ កន្លងទៅថា «លោក កឹម សុខា ជាមនុស្សស្អាតស្អំ ត្រូវបានឃុំខ្លួនដោយអយុត្តិធម៌ ក្រោមការចោទប្រកាន់មិនពិត”។ សារដដែលបន្តថា “គ្មានភស្តុតាងណាមួយប្រឆាំងនឹងលោក កឹម សុខា ឡើយ ហើយក៏មិនទាន់មានការកំណត់បើកសវនាការកាត់ទោសគាត់ដែរ”។ ចុងបញ្ចប់នៃសារនោះ បន្ថែមថា "គ្មានភស្តុតាង គ្មានសវនាការកាត់ក្តី គ្មានយុត្តិធម៌”»។
ទោះជាយ៉ាងណា បណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុង ហៃ ទទូចឱ្យតុលាការថា ដោះលែងលោក កឹម សុខា បើមិនដូច្នេះទេ ត្រូវបើកសវនាការជំនុំជម្រះក្តីជាបន្ទាន់ដោយផ្អែកលើគោលការណ៍គតិយុត្តិ និងគ្មានភាពលំអៀង៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។