ពលរដ្ឋ​​អះអាង​​ថា កសិផល​ឡើង​ថ្លៃ​បាន​បន្តិច​​​ ក្រោយ​ពេល​កសិករ​កាត់​បន្ថយ​ការ​ដាំដុះ​ និង​​​បន្ថយ​ការ​​នាំ​ចូល​បន្លែពី​ប្រទេស​​​ជិតខាង

0:00 / 0:00

ការ​ងើប​ឡើងវិញ​នៃ​តម្លៃ​កសិផល​បាន​បន្តិច​នេះ គឺ​មិន​ទាន់​អាច​ធ្វើ​ឲ្យ​កសិករ​​រួច​ថ្លៃ​ដើម កាល​ពី​ពេល​ដំណាំ​ធ្លាក់​ចុះ​ខ្លាំង និង​អំឡុងពេល​អាជ្ញាធរបិទខ្ទប់រាជធានីភ្នំពេញ និង​ខេត្តកណ្ដាលនោះ​ឡើយ ស្របពេលដែល​កសិករ​​ជាច្រើន​នាំ​គ្នា​បោះបង់​មុខ​របរ​ដាំដុះ ហើយ​ងាក​ទៅ​រក​ការងារ​ធ្វើ​ចំណាក​ស្រុក​ទាំង​គ្រួសារ​នោះ។

​កសិករ​ដាំ​សាឡាត់ និង​ខ្ទឹម នៅ​ឃុំ​ទឹកវិល ស្រុក​ស្អាង​ ខេត្ត​កណ្ដាល លោក ​ប៊ុន លី ឲ្យ​ដឹង​ថា​ កសិករ​​ជា​ច្រើន​នាក់ ដែល​ធ្លាប់​តែ​ខាត​ធ្ងន់ធ្ងរ នាំ​គ្នា​កាត់​បន្ថយ​ការ​ដាំដុះ​ពី ​៣០​ ទៅ ​៥០​ ភាគរយ​​គ្រប់​គ្នានៅ​មួយ​រយៈ​ចុង​ក្រោយ​នេះ ទើប​ធ្វើ​ឲ្យ​តម្លៃបន្លែ​បានងើប​ឡើងវិញ​បន្តិច។

ទន្ទឹម​​គ្នា​នេះ​លោក​ថា ​ខាង​វៀតណាម​ក៏​បាន​កាត់​បន្ថយ​ការ​នាំ​​បន្លែ​ចូល​មក​កម្ពុជា​ដែរ ដោយសារ​វិបត្តិ​ជំងឺ​កូវីដ​១៩​(Covid-19)។ លោក​បន្ត​ថា ​​​សាឡាត់ ដែល​ធ្លាប់​​តែ​​ចុះថោក​ហៅ​មិន​លឺ​ ឥឡូវ​​បាន​​ថ្លៃ​ជាង​មួយ​ពាន់ ​(១,២០០)​ រៀល ក្នុង​មួយ​គីឡូ ខណៈ​​បន្លែ​ផ្សេង​ទៀត ដូចជា​ស្ពៃ​ក្ដោប ស្ពៃ​ក្រញាញ់ និង​ខ្ញី​ ជាដើម មាន​តម្លៃ​គ្រាន់​បើ​ឡើង​វិញ​បន្តិច។ ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា កសិករ​រូប​នេះ​នៅ​មិន​ទាន់​ហ៊ាន​ប្រថុយ​បង្កើន​ការ​​ដាំដុះ​​ឲ្យ​បាន​ច្រើន​ដូច​មុន​វិញនោះ​ទេ ព្រោះ​មិន​ទាន់​ទុក​ចិត្ត​​ទាំង​ស្រុង​ និង​បារម្ភ​ ខ្លាចអាជ្ញាធរ​បិទ​ផ្សារ​​ទ្រង់​ទ្រាយ​ធំ​ម្ដង​ទៀត ដែល​​ធ្វើ​ឲ្យ​ប៉ះពាល់​ដល់​កសិផល​របស់​លោកមិន​អាច​​លក់​ចេញ៖ « បើ​សិន​ជា​អាការ​បង្ហូរ​ចូល នាំ​ចូល​ ( បន្លែ )​ មក​ច្រើន​ អ៊ីចឹង​កសិកម្ម​យើង​ក្នុង​ស្រុក​ហ្នឹង​រាំង​ស្ទះ​ខ្លាំង​ហើយ។ កសិករ​អត់​ដឹង​ថា​​​អា​លំហូរ​ចូល​ហ្នឹង​វា​មាន​បន្លែ​ណា​ខ្លះ។ អ៊ីចឹង​ដល់​ពេល​កសិករ​ដាំ​ចំ​បន្លែ​​ហ្នឹង​​ដែរគឺ​ខាត។ តែ​បើ​យើង​មាន​លំនឹង​មួយ​ថា​ ការ​នាំ​ចូល​ឲ្យ​មាន​កំណត់ឬ​កាត់​បន្ថយរឹត​បន្តឹង​បន្ដិច​ទៅបន្លែ​​ក្នុង​ស្រុក​យើង​មាន​លំនឹង​ហើយធម្មតា​វិញ​ហើយ»។

កសិករ​នៅ​ក្បែរ​ព្រំដែន​ថៃ​ឯណោះវិញ ក៏​អះអាង​ថា ​ដំឡូង​មី និង​ពោត មាន​តម្លៃ​គ្រាន់​បើ​ជាង​ឆ្នាំ​មុន​ដែរ។ ​​កសិករ​​នៅ​ស្រុក​ម៉ាឡៃ ខេត្ត​បន្ទាយមានជ័យ លោក បូ សួរ ឲ្យ​ដឹង​ថា​ ថៃ​បាន​ចូល​ទៅ​ទិញ​កសិផល​ដល់​​​ចម្ការ​ និង​មាន​តម្លៃ​ល្អ​ជាង​ឆ្នាំ​មុនៗ។

លោក​ឲ្យ​ដឹង​ថា ​ដំឡូង​មី​ស្ងួត​ ដែល​ធ្លាប់​លក់​នៅ​ឆ្នាំ​មុន បាន​តែ​មួយ​គីឡូ​ក្រោម​ ២​បាត ស្មើប្រមាណ ២៥០ រៀល ឥឡូវ​អាច​លក់​បាន​​ជាង​ប្រាំ​មួយ ​(៦.៧០) ​បាត ឬជាង ៨ ដុល្លារក្នុងមួយគីឡូក្រាម ហើយ​ពោត​ក៏​លក់​បាន​ជាង​បួន ​(៤.៥០) ​បាត​ដែរ ឬប្រមាណ​ជិត​ ៦​រយ​រៀលក្នុង​មួយ​គីឡូ។ ប៉ុន្តែ​ស្ថានភាព​កសិករ​នៅ​ក្បែរ​ទល់​ដែន​ថៃ​នោះ ក៏​​ដូច​​គ្នា​នឹង​​​នៅ​កន្លែង​ផ្សេង​ទៀត​ដែរ​ គឺ​ការ​ដាំដុះ​មាន​ការ​ថយ​ចុះ​ជាង​មុន​ ដោយសារ​កសិករ​​​ខ្លះ​​បោះបង់​ការ​ដាំដុះ​កាល​ពី​ឆ្នាំ​មុនៗ ហើយ​​ចំណាក​ស្រុកទៅ​រក​ការងារ​ធ្វើ​នៅ​ក្រៅប្រទេស៖ « ភាគច្រើន​គឺ​តម្លៃ​ដំឡូង​នឹង​ពោត​ស្មើ​គ្នា ព្រោះ​ការ​ទំនាក់ទំនង​ខ្មែរ​យើង​និង​ថៃ​ហ្នឹង​វា​ល្អ វា​យ៉ាប់​តែមួយ​មុខ​ទេ​អូន គឺ​កូវីដ​ ហើយ​បន្ទាយ​មានជ័យ​យើង​កើត​ច្រើន​ឥឡូវ​ហ្នឹង​ណា»។

កសិករ​ម្នាក់​ទៀត​​រស់នៅ​ឃុំ​ទឹកជ្រៅ ស្រុក​តំបែរ​ ខេត្ត​ត្បូងឃ្មុំ លោក ត្រែក សុខ​ជា ជា​អ្នក​ដាំ​ទុរេន សាវម៉ាវ និង​មង្ឃុត ឲ្យ​ដឹង​ថា ​ឆ្នាំ​នេះ ផ្លែឈើ​ហូប​ផ្លែ​ទាំង​នេះ​ទទួល​​បាន​ផល និង​មាន​តម្លៃ​​គ្រាន់​បើ ដោយសារ​​មិន​សូវ​សម្បូរ​ការ​នាំ​ចូល​ពី​ប្រទេស​ក្បែរ​ខាង​ដូច​ឆ្នាំ​មុនៗ។ ទោះ​យ៉ាង​ណា លោក​សង្កេត​ឃើញ​ថា​ ​ក្នុង​រដូវ​ប្រមូល​ឆ្នាំ​នេះ មាន​ខ្យល់​កន្ត្រាក់​ខ្លាំង ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​​​ទុរេន​ជ្រុះផ្លែខូចច្រើន​កាល​ពី​ពេល​ចេញ​ក្ដឹប និង​នៅ​ខ្ចី។ លោក​បន្ត​ថា ​ទោះ​ជា​ទុរេន​លក់​បាន​ថ្លៃ​ តែ​ការ​ដាំដុះ​ដំណាំ​នេះ​មាន​ការ​លំបាក និង​ត្រូវ​ចំណាយ​ទុន​ច្រើន ហើយ​ត្រូវការ​ការ​ថែទាំ​គ្រប់​ដំណាក់​កាល ទើប​ធ្វើ​ឲ្យ​ការ​លក់​កសិផល​មិន​សូវ​ចំណេញ៖ « បាទ ! ផ្លែ​គួរ​សម។ តម្លៃ​ដើម​ដៃ​បាន​ថ្លៃ ចុង​ដៃ​រាង​ចុះ​ដែរ។ ទុរេន​​​​លក់​១៦ . ០០០​រៀល កាល​ដំបូង​បាន​២២ . ០០០​រៀល។ ទុរេន​ឆ្នាំ​នេះ​រាង​ថ្លៃ​ជាង​ឆ្នាំ​ទៅ»។

កាល​ពី​ខែ​មេសា និង​ខែ​ឧសភា កសិករ​​​ជាច្រើន​បាន​ត្អូញត្អែរ​សឹង​គ្រប់​ទី​កន្លែង​ពី​ការ​លក់​កសិផល​មិន​ចេញ ដោយសារ​តែ​ការ​បិទ​​ផ្សារ​ធំៗ និង​បិទ​ខ្ទប់​រាជធានី​ភ្នំពេញ និង​ក្រុង​តាខ្មៅ នៃ​ខេត្ត​កណ្ដាល។ វិបត្តិ​កាល​នោះ បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​កសិករ​ខ្លះ​​ភ្ជួរ​ផល​ដំណាំ​ចោល និង​ខ្លះ​ទៀត​​រាងចាល​លែង​ហ៊ាន​ដាំដុះ​រហូតមកដល់ពេល​នេះ។

ទោះ​ជា​កសិករ​ធ្លាប់​អះអាង​ពី​ការ​លក់​កសិផល​មិន​​​​ដាច់​ក៏ដោយ​​ តែ​របាយការណ៍​របស់​ក្រសួង​​កសិកម្ម​បង្ហាញ​ថា​​ កម្ពុជា​​ទទួល​បាន​ចំណូល​ពី​ការ​នាំ​ចេញ​​ក្នុង​​ត្រី​មាស​ដំបូង​​ ច្រើន​ជាង​​រយៈ​ពេល​ដូច​គ្នា​​កាលពីឆ្នាំ​មុន គឺ​កើន​ឡើង ​​៨៤ ​ភាគរយ​។​ របាយការណ៍​ដដែល​បង្ហាញ​ថា ​រយៈ​ពេល​ ៦ ​ខែឆ្នាំ​នេះ​ កម្ពុជា​នាំ​ចេញ​កសិផលទៅ ​​ជាង​ហុកសិប ​(៦២)​ ប្រទេស ​​សរុប​កសិផល​​​ជាង​បួន​លាន (៤លាន​)​ តោន​ និង​ទទួល​បាន​ទឹក​ប្រាក់​​​​ជាង​ពីរ​ពាន់​លាន​ (២.៥៧១​លាន)​ដុល្លារ។ កសិផល​ទាំង​នោះ​មាន​ដូច​ជា​ ស្រូវ​​​​ (១​លាន​តោន) ​អង្ករ​​ (២៨ម៉ឺនតោន) ដំឡូង​មី​ក្រៀម​ឬ​ស្ងួត​ជាង ​(១លាន​តោន) គ្រាប់​ស្វាយ​ចន្ទី​( ៨៤​ម៉ឺន​តោន)​ ផ្លែ​ចេក​ស្រស់ (២៣​ម៉ឺន​តោន)​ ផ្លែ​ស្វាយ​ស្រស់ (៦​ម៉ឺន​តោន) និង​ម្រេច​ (១​ម៉ឺន​តោន)​ជាដើម​។

វិទ្យុ​អាស៊ី​សេរី​មិន​អាច​សុំ​ការ​បញ្ជាក់​បន្ថែម​ពី​​អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ក្រសួង​កសិកម្ម រុក្ខា​ប្រមាញ់ និង​នេសាទលោក ស្រី វុឌ្ឍី និងអគ្គ​នាយក​នៃ​អគ្គនាយកដ្ឋាន​កសិកម្ម លោក ហ៊ាន វណ្ណហ៊ន បាន​ទេ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២១ ខែ​កក្កដា។ ទោះ​ជា​​របាយការណ៍​ក្រសួង​បង្ហាញ​ថា ​ការ​នាំ​ចេញ​បាន​ច្រើន​​ តែ​អ្នក​ជំនាញ​កសិកម្ម​សង្កេត​ឃើញ​ថា ​​កសិករ​នៅ​តែ​ប្រឈម​បញ្ហា​គ្មាន​ទីផ្សារ​សម្រាប់​លក់​ចេញ​​ទាំង​​នៅ​ក្នុង​ស្រុក​ និង​ក្រៅ​ស្រុក​ដដែល ខណៈ​អាជ្ញាធរ​ហាក់​មិន​សូវ​អើពើ​នឹង​វិបត្តិ​នេះ​សោះ។

ប្រធាន​សមាគម​កសិករ​ដើម្បី​អភិវឌ្ឍ​ជីវភាព​ (FALD) លោក ស៊ុម ម៉ាណែត ឲ្យ​ដឹង​ថា​ កសិករ​ដែល​ធ្លាប់​ដាំដុះ​ទ្រង់ទ្រាយ​ធំ​​បាន​នាំ​គ្នា​ទម្លាក់​ដៃ ងាក​មក​ដាំដុះ​ខ្នាត​តូច ឬ​តាម​លក្ខណៈ​គ្រួសារ​​វិញ។ លោក​ថា ​កសិករ​នៅ​តែ​ជួប​បញ្ហា​ខ្ចី​បុល​ធនាគារ​មក​ដាំដុះ​ ហើយ​ពេល​ដាំ​បាន​លក់​កសិផល​មិន​ចេញ​ដដែល ហើយ​នេះ​ជា​បញ្ហា​រ៉ាំរ៉ៃ​កើត​ឡើង​ដដែល​ៗ​ ដែល​មិន​អាច​រក​ដំណោះស្រាយ​បាន។

លោក​បន្ត​ថា ​មន្ត្រី​​ជំនាញ​ និង​អាជ្ញាធរ​​មូលដ្ឋាន​បាន​ត្រឹមតែ​​​​ណែនាំ​ទ្រឹស្ដី តែ​មិន​បាន​ចុះ​ទៅ​បណ្ដុះ​បណ្ដាល​បច្ចេកទេស​ការ​​ដាំដុះ ការ​ផ្ដល់​ទុន​ ឬ​កម្ចី​ការ​ប្រាក់​ទាប និង​​បាន​ជួយ​រក​ទីផ្សារ​​ឲ្យ​លក់​ចេញ​ទេ ទើប​បញ្ហា​នេះ​រក​ផ្លូវ​ចេញ​មិន​រួច។ លោក​​យល់​ថា​ ​​កសិករ​​នឹង​បោះបង់​​មុខ​របរ​ដាំដុះ ស្រែ​ចម្ការ​ ហើយ​លក់​ដី​​ចោល​ រួចនាំ​គ្នា​ធ្វើ​​ចំណាក​ស្រុក​វិញ​ ប្រសិន​បើ​មិន​អាច​ដោះស្រាយ​វិបត្តិ​នេះ​បាន​។ លោក​ជំរុញ​ឲ្យ​អាជ្ញាធរ និង​មន្ត្រី​ជំនាញ​រក​យន្តការ​ដោះស្រាយ​វិបត្តិ​គ្មាន​ទី​ផ្សារ ទើប​អាច​លើក​ទឹក​ចិត្ត​ឲ្យ​កសិករ​ងាក​មក​ប្រកប​វិស័យ​កសិកម្ម​ឡើងវិញ៖​ « អាជ្ញាធរ​មូលដ្ឋាន​គួរ​តែ​ធ្វើ​យ៉ាង​ម្ដេច​គឺ​អាច​ជួយ​ដូច​ជា​គ្រាប់​ពូជ​ គ្រាប់​អ្វី​ទៅ លើក​ទឹក​ចិត្ត​​ឲ្យ​គាត់​មាន​ការ​ដាំដុះ​អ្វី​ឡើង​វិញ​អ៊ីចឹង​ទៅ។ មាន​តែ​៣​ជម្រើស​ហ្នឹង ដែល​អាច​ធ្វើ​ឲ្យ​​ប្រជា​កសិករ​ដែល​គាត់​បោះបង់​ការ​ដាំ​ហ្នឹង ងាក​មក​ដាំ​ឡើងវិញ ក៏​ដូចជា​ប្រជា​កសិករ​ដែល​គាត់​ដាំ​ហើយ បាន​ផល​ហើយ គួរ​តែ​ឲ្យ​គាត់​ព្យាយាម​ដាំ​បន្ត​ទៀត​ ដើម្បី​ឲ្យ​កសិករ​នៅ​ក្នុង​ស្រុក​យើង​មាន​ការងារ​ធ្វើ​ច្បាស់​លាស់ ហើយ​ជៀសវាង​ការ​ចំណាក​ស្រុក​ទៅ​ស្រុក​គេ»។​​​

កាល​ពី​​ខែ​មេសា​ ឆ្នាំ​២០២០ ក្នុង​ពេល​ជំងឺ​កូវីដ​១៩​ទើប​តែ​ផ្ទុះ​ឡើង​នៅ​កម្ពុជា លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បាន​អំពាវនាវ​ឲ្យ​កម្មករ និង​ពលករ​នាំ​គ្នា​បង្កើន​ការ​ដាំដុះ​និង​ចិញ្ចឹម​សត្វ ពិសេស​ត្រី​អណ្ដែង ដោយ​លោក​សន្យា​ថា​ អាជ្ញាធរ​នឹង​ជួយ​ផ្គត់​ផ្គង់​ពូជ និង​បច្ចេកទេស​តាម​ក្រោយ ដើម្បី​ទប់​ទល់​នឹង​វិបត្តិ​​​គ្មាន​ការងារ​ធ្វើ​ក្នុង​​​​ស្ថានភាព​ការ​ឆ្លង​​​កូវីដ​១៩។ ប៉ុន្តែ​ជាង​មួយ​ឆ្នាំ​ហើយ កសិករ​អះអាង​ថា ​មិន​ទទួល​បាន​ការ​ផ្គត់ផ្គង់​ដូច​ការ​សន្យា​ទេ។ បន្ថែម​ពី​នោះ នៅ​ពេល​ពលរដ្ឋ​បង្កើន​ការ​ដាំដុះ បែរ​ជា​គ្មាន​ទីផ្សារ​លក់​​ចេញ​​ ហើយ​ថែម​ទាំង​ជំពាក់​បុល​ធនាគារ​វ័ណ្ឌក​ទៅ​វិញ៕​​​​

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។