មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល អះអាងថា ពលរដ្ឋខ្មែរដែលមានបំណងធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែខ្នាតតូច និងមធ្យម អាចស្នើសុំអាជ្ញាប័ណ្ណធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែក្នុងស្រុកពីក្រសួងបាន។ ការអះអាងនេះ ធ្វើឡើងខណៈក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល បានបើកយុទ្ធនាការលុបបំបាត់អាជីវកម្មរ៉ែអនាធិបតេយ្យនៅទូទាំងប្រទេស។
អាជ្ញាប័ណ្ណធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែបួនប្រភេទ នឹងត្រូវផ្តល់ជូនប្រជាពលរដ្ឋដែលមានអត្តសញ្ញាណជាពលរដ្ឋខ្មែរពិតប្រាកដរស់នៅតំបន់មានរ៉ែ ហើយមានបំណងធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែ ដូចជារ៉ែមាស រ៉ែត្បូង រ៉ែថ្ម និងរ៉ែខ្សាច់ ជាដើម។
រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល លោក ម៉េង ស័ក្កធារ៉ា ថ្លែងយ៉ាងនេះខណៈលោកចុះបំពេញបេសកកម្មធ្វើយុទ្ធនាការលុបបំបាត់អាជីវកម្មរ៉ែខុសច្បាប់នៅខេត្តរតនគិរី ក្នុងសប្ដាហ៍នេះ។ លោកកត់សម្គាល់ថា អាជីវកម្មរ៉ែអនាធិបតេយ្យកើតមានច្រើនរាប់រយកន្លែងនៅតាមបណ្ដាខេត្តមួយចំនួន ជាពិសេសខេត្តរតនគិរី មានកន្លែងធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែអនាធិបតេយ្យរាប់រយកន្លែង។ ហេតុនេះ ក្រសួងរៀបចំលិខិតបទដ្ឋានទាក់ទិនការចេញអាជ្ញាប័ណ្ណជូនពលរដ្ឋខ្មែរក្នុងស្រុក បង្កភាពងាយស្រួលឲ្យពលរដ្ឋអ្នកមានដើមទុនតិច ឬអ្នកមានប្រាក់ទុនមធ្យម អាចសុំច្បាប់ធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែជាលក្ខណៈគ្រួសារ ឬជាលក្ខណៈសិប្បកម្ម ឬពាក់កណ្ដាលឧស្សាហកម្ម និងជាលក្ខណៈឧស្សាហកម្មរ៉ែខ្នាតតូច៖ «ឥឡូវយើងទើបធ្វើនីតិវិធីហ្នឹងបានហើយ យើងទើបចុះមកផ្សព្វផ្សាយអាជ្ញាធរសមត្ថកិច្ចយើងឲ្យយល់ពីនីតិវិធីហ្នឹងដែរ ដើម្បីចេញគោលការណ៍នីតិវិធីហ្នឹងឲ្យបានត្រឹមត្រូវ»។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល លោក ស៊ុយ សែម កាលពីថ្ងៃទី៨ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៥ បានបង្កើតក្រុមការងារបីក្រុម ចុះពិនិត្យ និងធ្វើអធិការកិច្ចលើសកម្មភាពសិក្សា និងធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែ និងរ៉ែសំណង់គ្រប់ប្រភេទ ដើម្បីពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់លុបបំបាត់ការជីករ៉ែអនាធិបតេយ្យគ្រប់ប្រភេទ នៅទូទាំងប្រទេស។
ទាក់ទិនការធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែអនាធិបតេយ្យនេះ ប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅភូមិមួយ ឃុំឡាមិញ ស្រុកបរកែវ លោក សុវ៉ាត់ឌី អះអាងថា ឃុំឡាមិញ ជាតំបន់មានរ៉ែត្បូង។ ហេតុនេះ ប្រជាពលរដ្ឋបានធ្វើអាជីវកម្មត្បូងជាលក្ខណៈគ្រួសារ ក៏ប៉ុន្តែបញ្ហាប្រឈមរបស់អ្នកភូមិ គឺត្រូវបានអាជ្ញាធរហាមឃាត់ ឬជំរិតទារប្រាក់ បើទោះបីអ្នកភូមិធ្វើអាជីវកម្មត្បូងជាលក្ខណៈគ្រួសារក្តី។ លោកស្វាគមន៍ចំពោះគម្រោងផ្តល់ច្បាប់អនុញ្ញាតរបស់ក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល ទាក់ទិនការធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែជាលក្ខណៈគ្រួសារ ឬជាលក្ខណៈសិប្បកម្មខ្នាតតូច ដែលអាចឲ្យពលរដ្ឋក្រីក្រមានលទ្ធភាពសុំច្បាប់ប្រកបអាជីវកម្មចិញ្ចឹមក្រុមគ្រួសារបាន។ យ៉ាងនេះក្តី លោកសំណូមពរឲ្យក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល បង្កការងាយស្រួលក្នុងការបំពេញបែបបទ និងការចេញអាជ្ញាប័ណ្ណជូនប្រជាពលរដ្ឋបានឆាប់ និងចំណាយប្រាក់តិច៖ «បើមានច្បាប់ត្រឹមត្រូវ អ្នកមានដី គេអាចធ្វើបែបបទ ហើយគេមិនចង់រញ៉េរញ៉ៃទេ។ អ៊ីចឹងយើងអត់មានពាក់ព័ន្ធប៉ូលិសចុះយកលុយតាមកន្លែងជីកអ៊ីចឹងទេ»។
នៅខេត្តរតនគិរី របាយការណ៍របស់មន្ទីររ៉ែ និងថាមពលខេត្ត ឲ្យដឹងថា បច្ចុប្បន្នមានក្រុមហ៊ុនប្រមាណ ២០ បានចុះបញ្ជីសិក្សាស្រាវជ្រាវរ៉ែក្នុងខេត្តនេះ ក៏ប៉ុន្តែក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល មិនទាន់ចេញអាជ្ញាប័ណ្ណធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែឲ្យក្រុមហ៊ុនណាមួយនៅឡើយ។
មន្ត្រីសម្របសម្រួលអង្គការលីកាដូ (Licadho) ខេត្តរតនគិរី លោក ចេវ សុភា ថ្លែងថា កន្លងទៅនេះសកម្មភាពរុករករ៉ែរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងបណ្ដាក្រុមហ៊ុនមួយចំនួន បង្កផលប៉ះពាល់ធនធានធម្មជាតិ ជីវចម្រុះ និងជីវភាពរស់នៅរបស់ពលរដ្ឋ។ លោកបន្តថា ការលុបបំបាត់សកម្មភាពរុករករ៉ែអនាធិបតេយ្យ គឺជាកត្តាចាំបាច់ ដើម្បីធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងវិញបញ្ហាបរិស្ថាន និងផលប៉ះពាល់ជីវភាពរស់នៅពលរដ្ឋ៖ «បើសិនមានច្បាប់ទម្លាប់ត្រឹមត្រូវ អាជ្ញាធរអាចគ្រប់គ្រងបាន ហើយប្រជាពលរដ្ឋក៏គាត់ទទួលបានសិទ្ធិ ហើយនិងរុករករ៉ែបានសមស្រប»។
យ៉ាងណា លោក ម៉េង ស័ក្កធារ៉ា កត់សម្គាល់ថា អំឡុងពេលយុទ្ធនាការលុបបំបាត់សកម្មភាពរុករករ៉ែអនាធិបតេយ្យ ក្រុមការងារបានអប់រំផ្សព្វផ្សាយតាមបណ្ដាក្រុមហ៊ុន និងប្រជាពលរដ្ឋ ឲ្យយល់ដឹង ហើយបញ្ឈប់សកម្មភាពធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែខុសច្បាប់បានមួយចំនួនធំ។ លោកអះអាងដែរថា ការចេញអាជ្ញាប័ណ្ណធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែទាំង ៤ប្រភេទសម្រាប់ពលរដ្ឋខ្មែរ មិនចំណាយប្រាក់ច្រើន ហើយមានរយៈពេលតែមួយសប្ដាហ៍តែប៉ុណ្ណោះ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។