សកម្មជនការពារបរិស្ថាន និងប្រជាសហគមន៍ការពារព្រៃឡង់ កំពុងរង់ចាំមើលដោយយកចិត្តទុកដាក់ ចំពោះចំណាត់ការរបស់ក្រសួងការពារជាតិករណី មន្ត្រីអាវុធហត្ថលើផ្ទៃប្រទេស ជាប់ពាក់ព័ន្ធអាជីវកម្មឈើខុសច្បាប់ក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃឡង់។
សកម្មជនការពារបរិស្ថាន និងប្រជាសហគមន៍ការពារព្រៃឡង់ សង្កេតឃើញថា អាជ្ញាធរកំពុងចាត់វិធានការច្បាប់ លើមន្ត្រីអាវុធហត្ថម្នាក់ លោក ចាប សារ៉ន ប៉ុន្តែមិនបានបញ្ឈប់សកម្មភាពកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើទ្រង់ទ្រាយធំ ក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃឡង់នោះទេ។
កាលពីថ្ងៃទី១៩ សីហា រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងការពារជាតិ លោក នាង ផាត បានស្នើឱ្យរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម លោក វេង សាខុន ចាត់ឱ្យលោក ចាប សារ៉ន ជាមន្ត្រីអាវុធហត្ថលើផ្ទៃប្រទេស បង្ហាញភស្តុតាងពីការប្រមូលឈើ និងលក់ឈើក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃឡង់ ហើយត្រូវបង្ហាញខ្លួនតាមការកោះហៅ របស់សមត្ថកិច្ច។
អ្នកសម្របសម្រួលបណ្តាញសហគមន៍ការពារព្រៃឡង់ លោក ស្រី ថី នៅមិនទាន់ជឿលើវិធានការ របស់ក្រសួងការពារជាតិនៅឡើយទេ ដរាបណាបទល្មើសព្រៃឈើមិនត្រូវបានបញ្ឈប់ ខណៈបច្ចុប្បន្នសកម្មភាពអារឈើ និងដឹកឈើ ចេញពីដែនជម្រកសត្វព្រៃនៅតែកើតមានឥតស្រាកស្រាន្ត។
លោកទទូចឱ្យស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធរបស់រដ្ឋាភិបាល ត្រូវបិទក្រុមហ៊ុនឯកជនទាំងអស់ ដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធការកាប់ឈើខុសច្បាប់ក្នុងព្រៃឡង់ និងត្រូវអនុវត្តច្បាប់លើអ្នកពាក់ព័ន្ធជាធរមាន៖ «រដ្ឋាភិបាលលុបចោលអាជ្ញាប័ណ្ណក្រុមហ៊ុនណាមានបទល្មើសជ្រកក្រោម ដោយសារតែពួកក្រុមហ៊ុនហ្នឹងហើយ បានមានគេកាប់ឈើក្នុងព្រៃឡង់បាន។ ត្រូវបើកលំហសេរីភាពឱ្យពលរដ្ឋចូលល្បាតព្រៃបានឡើងវិញមក»។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនទាន់អាចទាក់ទង អ្នកនាំពាក្យកងរាជអាវុធហត្ថលើផ្ទៃប្រទេស លោក អេង ហ៊ី ដើម្បីសុំការបំភ្លឺជុំវិញរឿងនេះ បាននៅឡើយទេ នៅថ្ងៃទី១ កញ្ញា ដោយទូរស័ព្ទហៅចូលច្រើនដង តែគ្មានអ្នកលើក។ ចំណែកអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិ លោក ឈុំ សុជាតិ ក៏វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចសុំការបំភ្លឺបានដែរ នៅថ្ងៃដដែលនេះ។
ប៉ុន្តែថ្មីៗ នេះ មានសារបែកធ្លាយមួយដែលផ្សព្វផ្សាយ តាមបណ្ដាញសង្គមហ្វេសបុក និងសារព័ត៌មានក្នុងស្រុកមួយចំនួន ដែលជាសំឡេង របស់មេបញ្ជាការកងរាជអាវុធហត្ថលើផ្ទៃប្រទេស លោក សៅ សុខា បានថ្លែងក្នុងកិច្ចប្រជុំមួយ។ លោកបានស្តីបន្ទោសខ្លាំងៗ ថា មន្ត្រីអាវុធហត្ថថ្នាក់កំពូលមួយចំនួន និងមេបញ្ជាការខេត្តខ្លះ មិនបានរាយការណ៍ករណី លោក ចាប សារ៉ន យកតួនាទីជាអាវុធហត្ថ រកស៊ីឈើខុសច្បាប់៖ «ចាប សារ៉ន ទៅរកស៊ីឈើខុសច្បាប់ តើអស់លោកមានបានរាយការណ៍ឱ្យមេបញ្ជាការ កងរាជអាវុធហត្ថទេ ។ ខ្ញុំផ្ទាល់អត់បានទទួលទេ។ អស់លោកបណ្តែតបណ្តោយ គ្រប់គ្រងខ្មោចអី ធ្វើមេគេខ្មោចអី។ ត្រូវបង្កើតរឿងធ្វើអាវុធធ្វើអី ? ហើយគ្មានលាក់លៀមទេ បើអស់លោក លាក់លៀម អស់លោកក៏ត្រូវទទួលខុសត្រូវសមគំនិតដែរ»។
ចំណែកព្រះរាជអាជ្ញាអមសាលាដំបូង ខេត្តព្រះវិហារ លោក ទី សុវិនថាល់ ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីយ៉ាងខ្លីថា សំណុំរឿងបទល្មើសព្រៃឈើករណី លោក ចាប សារ៉ន ផុតពីដៃតំណាងអយ្យការហើយ ហើយបច្ចុប្បន្នកំពុងឋិតក្នុងដៃចៅក្រមស៊ើបសួរ៖ «រឿងហ្នឹងដល់ដៃចៅក្រមស៊ើបសួរ ខ្លឹមសារចៅក្រមខ្ញុំមិនបានលម្អិតឱ្យទេ ព្រោះខុសច្បាប់»។
ជុំវិញរឿងនេះ សកម្មជនការពារបរិស្ថាន លោក ហេង ស្រស់ មើលឃើញថា ច្បាប់នៅកម្ពុជានៅតែមិនបានអនុវត្តឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព ទាក់ទងរឿងបទល្មើសព្រៃឈើនៅឡើយទេ។ លោកថា រដ្ឋាភិបាលគួរតែបញ្ឈប់ចេញលិខិតអនុញ្ញាតនាំឈើចេញទៅក្រៅប្រទេស និងត្រូវបិទក្រុមហ៊ុនឯកជនទាំងអស់ ដែលធ្វើអាជីវកម្មឈើនៅជុំវិញតំបន់ព្រៃឡង់ ដើម្បីសុវត្ថិភាពព្រៃឈើនៅសេសសល់៖ «យើងមើលឃើញថា អាជ្ញាធរប្រទេសកម្ពុជា មិនដែលឃើញ អនុវត្តច្បាប់ចំពោះជនប្រព្រឹត្តទេ។ ក្នុងឆ្នាំ២០១៨ និង ២០១៩ ក៏ដូចគ្នា ក្រុមឈ្មួញទាំងអស់ហ្នឹង បែរជាបែរក្បាលមករកស៊ីឈើដូចដើមវិញ។ ការអនុវត្តច្បាប់លើអ្នកប្រព្រឹត្តបែរជាមិនមាន គ្រាន់ជាឆាកល្ខោន ធ្វើឱ្យតែល្អមើល»។
ក្រុមស្នូលបណ្ដាញសហគមន៍ការពារព្រៃឡង់ខេត្តព្រះវិហារអះអាងថា ក្រុមហ៊ុនវៀតណាម ភីអ៊ិនធី និងក្រុមហ៊ុន ម៉ាឃល ឡូជីស្ទីក (ខេមបូឌា) (MACLE LOGISTICS) កំពុងព្រួតដៃគ្នា ធ្វើអាជីវកម្មឈើទ្រង់ទ្រាយធំ ចេញពីដែនជម្រកសត្វព្រៃឡង់ ដោយប្រើរទេះក្របី ជំនួសរថយន្តច្នៃ ដើម្បីងាយស្រួលប្រមូលឈើមុខកាត់ធំៗ ចេញពីតំបន់អភិរក្សនេះនៅរដូវវស្សា។
លើសពីនេះ ក្នុងមួយថ្ងៃៗ មានរទេះក្របី ១២គ្រឿង និងគោរយន្តយ៉ាងហោចណាស់ ២០គ្រឿង ដឹកឈើចេញពីព្រៃឡង់ ជាច្រើនម៉ែត្រគូប មកស្តុកទុកក្នុងបរិវេណក្រុមហ៊ុនវៀតណាមភីអ៊ិនធី (PNT) ឋិតក្នុងឃុំរៀបរយ ស្រុករវៀង ខេត្តព្រះវិហារ។
វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនទាន់អាចទាក់ទងសុំការបំភ្លឺរឿងនេះ ពីតំណាងក្រុមហ៊ុនវៀតណាមភីអ៊ិនធី និងក្រុមហ៊ុន ម៉ាឃល ឡូជីស្ទីក បាននៅឡើយទេ។ ចំណែកឯមន្ត្រីកងរាជអាវុធហត្ថលើផ្ទៃប្រទេស លោក ចាប់ សារ៉ន ដែលរងការចោទថា ជាមេការឱ្យក្រុមហ៊ុនវៀតណាមភីអ៊ិនធី ធ្លាប់បដិសេធថា លោកមិនពាក់ព័ន្ធនឹងអាជីវកម្មឈើទាំងនេះទេ។
បណ្ដាញក្រុមស្នូលការពារព្រៃឡង់បន្ថែមថា រទេះក្របី ដែលក្រុមជនល្មើស កំពុងដឹកជញ្ជូនឈើចេញពីព្រៃឡង់ បង្កភាពងាយស្រួលជាងគោយន្ត និងរថយន្តកែច្នៃ ហើយអាចដឹកឈើតាមផ្លូវវាង បទបែនតាមដងព្រៃ នៅរដូវវស្សា។ រីឯឆ្មាំអភិរក្សរស់ក្រសួងបរិស្ថាន ដែលឈរជើងយាមព្រៃនៅទីនោះ មិនអើពើបង្ក្រាបបទល្មើសព្រៃឈើទាំងនេះទេ ប៉ុន្តែបានរារាំងអ្នកការពារព្រៃឈើ មិនឱ្យចូលព្រៃអភិរក្សជិត ៣ឆ្នាំមកហើយ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។