កម្ពុជាបាត់បង់ព្រៃឈើជាង ១សែនហិកតារក្នុងឆ្នាំ២០២៣ «ដោយសារអំពើពុករលួយ»
2024.04.18

សារព័ត៌មានអាមេរិកដែលផ្ដោតលើបរិស្ថានបានចុះផ្សាយថា កម្ពុជាបាត់បង់ព្រៃឈើជាង ១សែន ២ម៉ឺនហិកតារ (១២១.០០០) ក្នុងតំបន់អភិរក្សដែលគ្រប់គ្រងដោយក្រសួងបរិស្ថានក្នុងឆ្នាំ២០២៣ ដោយសារអំពើពុករលួយ។ សកម្មជនការពារព្រៃឈើស្នើឲ្យរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថាន លោក អ៊ាង សុផល្លែត ទទួលយករបាយការណ៍នេះដោះស្រាយជាបន្ទាន់ ចៀសវាងច្រានចោលមិនទទួលខុសត្រូវដដែលៗ។
អត្ថបទស៊ើបអង្កេតរបស់ស្ថាប័នព័ត៌មានអន្តរជាតិម៉ុងហ្គាបេ (Mongabay) ដែលមានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក (The United States) រកឃើញថា ទំហំព្រៃឈើដែលបាត់បង់នេះ គឺស្មើនឹងទំហំទីក្រុង ឡូសអែនជ័រលេស ( Los Angeles) មួយនៅសហរដ្ឋអាមេរិក នេះបើយោងតាមទិន្នន័យថ្មីដែលចេញផ្សាយដោយសាកលវិទ្យាល័យ ម៉ារីឡែន (Maryland)។
អត្ថបទព័ត៌មានដែលចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា បន្ថែមថា ក្នុងចំណោមតំបន់ការពារទាំងអស់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែនជម្រកសត្វព្រៃឡង់បានបាត់បង់ព្រៃឈើខ្ពស់បំផុត ដោយបាត់បង់ព្រៃជាង ១ម៉ឺនហិកតារ (១១.៥០០) ទៀតក្នុងឆ្នាំ២០២៣។
សកម្មជនការពារព្រៃឡង់ខេត្តព្រះវិហារ លោក ខេម សុឃី យល់ថា របាយការណ៍នេះឆ្លុះបញ្ចាំងពីការពិត ដែលរដ្ឋាភិបាលត្រូវដោះស្រាយ ចៀសវាងច្រានចោលដដែលៗធ្វើឱ្យព្រៃឈើនៅតែហិនហោច។
លោកថា អ្នកដែលពាក់ព័ន្ធបំផ្លាញព្រៃឈើ គឺមន្ត្រីបរិស្ថានដែលឈរជើងយាមព្រៃដោយផ្ទាល់ គឺពួកគេគ្មានភាពស្មោះត្រង់ អនុវត្តច្បាប់ព្រៃឈើឱ្យពេញលេញនោះទេ។ រីឯអំពើពុករលួយក្នុងរឿងបទល្មើសព្រៃឈើនៅតែចាក់កណ្ដាញ់ជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ រដ្ឋាភិបាលគ្មានចេតនាដោះស្រាយទាល់តែសោះ។
លោក ខេម សុឃី៖ «រដ្ឋាភិបាលគួរតែអនុវត្តច្បាប់តឹងរ៉ឹង ឱ្យមានឆន្ទៈ ក្នុងការការពារ ឱ្យមានស្មោះត្រង់ចំពោះពលរដ្ឋខ្លួនឯង។ អ្នកជំនាញការពារធនធានធម្មជាតិ គួរស្មោះត្រង់ចំពោះគ្នាទៅវិញទៅមក ទើបអាចការពារធនធានធម្មជាតិគង់វង្ស។ អ្នកដែលអនុវត្តច្បាប់ហ្នឹងហើយ ដែលជាអ្នកបំផ្លាញ ព្រោះអត់អនុវត្តច្បាប់ស្មើនឹងចូលរួមបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិ»។
របាយការណ៍ដែលផ្សាយដោយសាកលវិទ្យាល័យម៉ារីឡែន (Maryland) កាលពីថ្ងៃទី៤ ខែមេសា បានប្រមូលទិន្នន័យ តាមរយៈវេទិកាតាមដានតាមផ្កាយរណប (Global Forest Watch) បង្ហាញថា ការបាត់បង់ព្រៃឈើជាបន្តបន្ទាប់នៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា កាលពីឆ្នាំមុន (២០២៣) ក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិ គ្រប់គ្រងដោយក្រសួងបរិស្ថាន។
រីឯការវិភាគធ្វើឡើងដោយ សារព័ត៌មានម៉ុងហ្គាបេ (Mongabay) បានប្រើទិន្នន័យរបស់មន្ទីរពិសោធន៍ នៃសកលវិទ្យាល័យ ម៉ារីឡែន (University of Maryland GLAD) វាយតម្លៃថា ការថយចុះគម្របព្រៃឈើ ក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិដែលមានដង់ស៊ីតេខ្ពស់រហូតដល់ ៣០% ឬ ព្រៃឈើជាង ៦ម៉ឺនហិកតារ (៦៦,000) បានបាត់បង់ក្នុងឆ្នាំ២០២៣។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនទាន់អាចទាក់ទង សុំការបំភ្លឺរឿងនេះ ពីរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថាន លោក អ៊ាង សុផល្លែត បាននៅឡើយទេ នៅថ្ងៃទី១៨ ខែមេសា ដោយទូរស័ព្ទហៅចូលតែគ្មានអ្នកលើក។
ជុំវិញរឿងនេះ ប្រធានសមាគមបណ្ដាញយុវជនកម្ពុជា លោក ហេង គឹមហុង យល់ថា មូលហេតុចម្បងនាំឱ្យមានបទល្មើសព្រៃឈើ គឺភាពកម្សោយនៃការអនុវត្តច្បាប់ និងអំពើពើពុករលួយ។ លោកថា ក្រសួងបរិស្ថានគួរតែពង្រឹងគុណភាពមន្ត្រីរបស់ខ្លួន កុំឱ្យប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ ពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ និងអនុញ្ញាតឱ្យសហគមន៍មូលដ្ឋានចុះល្បាតព្រៃឡើងវិញ ទើបការដោះស្រាយវិបត្តិព្រៃឈើមានប្រសិទ្ធភាព។
លោក ហេង គឹមហុង៖ «ពិនិត្យមើលមន្ត្រីមើល មានមន្ត្រីហើយនៅតែមានការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ តើមន្ត្រីហ្នឹងពុករលួយ ឬក៏ធ្វេសប្រហែស ។ ពុករលួយក៏ដោយ ធ្វេសប្រហែសក៏ដោយត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់ ដោយខានពុំបាន។ បើយើងបង្ក្រាបបើកយុទ្ធនាការ តែផ្ទុយទៅបើយើងមិនព្រមគ្រប់គ្រងគុណភាពមន្ត្រី និងទប់ស្កាត់អំពើពុករលួយទេ ទោះបីជាយើងបើកប៉ុណ្ណាក៏អត់មានប្រសិទ្ធភាពដែរ»។
អត្ថបទស៊ើបអង្កេតរបស់ម៉ុងហ្គាបេបន្តថា ការពង្រីកអណ្តូងរ៉ែមាសដែលគ្រប់គ្រងដោយជនជាតិចិន និងការផ្តល់សិទ្ធិវិនិយោគអណ្ដូងរ៉ែដែកឱ្យឈ្មួញឈើដ៏ល្បី គឺលោក ទ្រី ភាព បានរួមចំណែកកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើក្នុងព្រៃឡង់កាលពីឆ្នាំមុន (២០២៣)។
រីឯការកាប់ឈើខុសច្បាប់ទាំងនោះ ក៏មានតំណភ្ជាប់ នឹងក្រុមហ៊ុនស៊ីងបាយអូថេក (Think Biotech) និងក្រុមហ៊ុនអង្គរផ្លាយវូដ (Angkor Plywood) ដែរ។
រីឯដែនជម្រកសត្វព្រៃបឹងពែរ ក៏ទទួលរងការការបាត់បង់ព្រៃឈើយ៉ាងខ្លាំង អស់ជាង ៧ពាន់ហិកតារ ( ៧.២៣២ ហិកតា) កាលពីឆ្នាំមុនហើយផលប្រយោជន៍មានជាប់ទាក់ទងគ្នាខាងនយោបាយ បន្តកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើអស់ជាច្រើនឆ្នាំ។
ម៉ុងហ្គាបេបានលាតត្រដាង អតីតជំនួយការលោក ទ្រី ភាព គឺលោក អ៊ុក គឹមសាន ត្រូវប្រឈមនឹងការចោទប្រកាន់ពីបទកាប់ឈើយ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ នៅទូទាំងដែនជម្រកសត្វព្រៃបឹងពែរ។
រីឯដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំសំកុស ឋិតក្នុងខេត្តពោធិ៍សាត់ បាត់ដំបង និងខេត្តកោះកុង ក៏មានអត្រាបាត់បង់ព្រៃឈើខ្ពស់បំផុតទីបីក្នុងចំណោមតំបន់ការពារធម្មជាតិ ក្នុងប្រទេសកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ២០២៣។
បន្ថែមពីនេះទៀត បើទោះបីជាអង្គការអភិរក្សសត្វព្រៃរបស់អង្គការសម្ព័ន្ធភាពសត្វព្រៃបានព្យាយាមបង្កើតគម្រោង REDD+ ថ្មីនៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃនេះក៏ដោយ ក៏ព្រៃឈើជាង ៦ ពាន់ហិកតារ (៦.១២៥)ទៀត បានបាត់អស់នៅរយៈពេលកន្លងមក។
កាសែតម៉ុងហ្គាបេបង្ហាញទៀតថា សមាជិកព្រឹទ្ធសភាពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា គឺលោក លី យ៉ុងផាត់ ពេលនេះបន្តសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីស្ទឹងមេទឹក (Stung Meteuk) នៅតំបន់ភ្នំសំកុស ហើយបើមើលរូបភាពពីផ្កាយរណបឃើញថា ការកាប់ព្រៃឈើនៅតំបន់នោះ នៅខាងក្រៅបរិវេណទំនប់វារីអគ្គិសនី។
លើសពីនេះទៀត អំពើពុករលួយជាកត្តាជំរុញសំខាន់នៃការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើជាង ៥ពាន់ហិកតារ (៥.២១៣) បានបាត់បង់នៅក្នុងឧទ្យានជាតិវ៉ឺនសៃ-សៀមប៉ាង ឋិតក្នុងចន្លោះខេត្តស្ទឹងត្រែង និង ខេត្តរតនគិរី។ ការកាប់ឈើនៅតំបន់នោះ មានជាប់ពាក់ព័ន្ធឧកញ៉ាម្នាក់ដែលគេស្គាល់ឈ្មោះហៅក្រៅថា ឧកញ៉ា ជ័យ មានឈ្មោះពេញថា មឿក សុផាន់ណារ៉េត (Meuk Saphannareth) ជាឧត្តមសេនីយ៍យោធាផ្កាយ៣ និងអនុប្រធាននាយកដ្ឋានពន្ធនាគារកម្ពុជា។
សកម្មជនបរិស្ថាន ជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាល ស៊ើបអង្កេតទៅលើការរកឃើញរបស់បណ្ដាញផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានអន្តរជាតិមួយនេះ និងត្រូវចាត់វិធានការច្បាប់ឲ្យមានប្រសិទ្ធភាពទៅលើក្រុមឧក្រិដ្ឋជនដែលកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ បើពុំនោះទេ វិនាសកម្មព្រៃឈើនៅកម្ពុជា នឹងកាន់តែរីកធំថែមទៀត៕
សូមស្ដាប់បទសម្ភាសន៍បន្ថែមជាមួយលោក មាន ឫទ្ធិ ដូចតទៅ៖
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។