ក្រុមហ៊ុនធំៗនៅលើពិភពលោក ថា ការបញ្ជាទិញផលិតផលពីរោងចក្រនៅកម្ពុជាកំពុងប្រឈមបញ្ហា ដោយសារការរំលោភសិទ្ធិការងារ និងសិទ្ធិមនុស្ស។ ការព្រមាននេះ ធ្វើឡើង នៅកៀកថ្ងៃដែលសហភាពអឺរ៉ុបសម្រេចចុងក្រោយ អំពីការព្យួរការអនុគ្រោះពន្ធ EBA នេះ ក្រុមហ៊ុនអ្នកបញ្ជាទិញទាំងនេះ ទទូចឱ្យរបបក្រុងភ្នំពេញ ស្តារឡើងវិញនូវស្ថានភាពសិទ្ធិការងារ និងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស។
ក្រុមហ៊ុនបញ្ជាទិញល្បីៗ បានបញ្ជាក់ក្តីកង្វល់របស់ខ្លួនសាជាថ្មី តាមរយៈលិខិតផ្ញើទៅរបបក្រុងភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី២២ ខែមករា ថាបើកម្ពុជាមិនដោះស្រាយបញ្ហាសិទ្ធិការងារ និងសិទ្ធិមនុស្សនេះឡើងវិញទេ កម្ពុជានឹងបាត់បង់ការអនុគ្រោះពន្ធ EBA ពីសហភាពអឺរ៉ុប។
បញ្ហាសិទ្ធិការងារ ដែលក្រុមហ៊ុនបញ្ជាទិញទាំងនេះ ទាមទារឱ្យកែឡើងវិញនោះ គឺច្បាប់សហជីពដែលរឹតត្បិតដល់សេរីភាពសហជីព និងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញមេដឹកនាំសហជីព ដោយសារតែជាប់បណ្ដឹងនៅតុលាការ។ ច្បាប់ស្ដីពីការគ្រប់គ្រងសមាគម និងអង្គការសង្គមស៊ីវិល ក៏ជាបញ្ហា ដោយសារតែច្បាប់នេះ បង្កភាពងាយស្រួយ ក្នុងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ និងបង្ក្រាបអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងសហជីព។
ក្រុមហ៊ុនបញ្ជាទិញល្បីៗទាំងនេះ រួមមាន សមាគមអ្នកបញ្ជាទិញសំលៀកបំពាក់ និងស្បែកជើងរបស់អាមេរិក អាល្លឺម៉ង់ និងសមាគមក្រុមហ៊ុនបញ្ជាទិញនៅសហភាពអឺរ៉ុប ក្នុងនោះក៏មានក្រុមហ៊ុនធំៗដូចជា អាឌីដាស (Adidas) លីវ៉ៃស៍ (Levis Strauss) និង ដាន់ឌើ អាមើ (Under Armor) ជាដើម ដែលសុទ្ធតែទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បង្ហាញឱ្យច្បាស់ឱ្យសាធារណជនបានឃើញ នូវផែនទីបង្ហាញផ្លូវអំពីដំណោះស្រាយ ក្នុងការស្ដារស្ថានភាពទាំងនេះឡើងវិញ ដោយរួមបញ្ចូលនូវយន្តការពហុភាគីថ្នាក់ជាតិ ដោយដាក់ចេញនូវវិធានការអនុវត្តជាក់លាក់ជាក់ស្ដែង និងមានពេលវេលាកំណត់ច្បាស់លាស់ ដើម្បីស្ដារស្ថានភាពសិទ្ធិការងារ និងសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ឱ្យស្របតាមបទដ្ឋានអន្តរជាតិ។
ការទាមទាររបស់ក្រុមហ៊ុនអ្នកបញ្ជាទិញទាំងនេះ ធ្វើឡើងស្របពេលដែលគណៈកម្មការអឺរ៉ុប គ្រោងនឹងចេញសេចក្ដីសម្រេចចុងក្រោយរបស់ខ្លួន ជុំវិញការព្យួរការអនុគ្រោះពន្ធ EBA ពីកម្ពុជា នៅពេលដ៏ខ្លីខាងមុខនេះ។ សហភាពអឺរ៉ុបបានព្រមានរបបក្រុងភ្នំពេញហើយ ថាបើស្ថានភាពរំលោភសិទ្ធិការងារ ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងបំផ្លាញប្រជាធិបតេយ្យ មិនប្រសើរឡើងវិញទេ នោះកម្ពុជានឹងបាត់បង់ការអនុគ្រោះពន្ធនេះ។
នេះគឺលិខិតទី ៥ហើយ ដែលសមាគមអ្នកបញ្ជាទិញ បានផ្ញើទៅរបបក្រុងភ្នំពេញ។ លិខិតមុនៗ ក្រុមអ្នកបញ្ជាទិញទាំងនេះ ក៏បានទាមទារឱ្យស្ដារចំណុចអស់ទាំងនេះដែរ។ ប៉ុន្តែ បញ្ហានៅតែបន្តកើតមាន ដោយគ្មានភាពល្អប្រសើរឡើងវិញនោះទេ។
អាស៊ីសេរីមិនទាន់សុំការបំភ្លឺ ពីមន្ត្រីនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ផៃ ស៊ីផាន បាននៅឡើយទេ នៅពេលនេះ។
អាស៊ីសេរីបានព្យាយាមទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារលោក ហេង សួរ ជុំវិញរឿងនេះដែរ តែមិនទាន់អាចទាក់ទងបាន។ កន្លងមក លោក ហេង សួរ មិនលើកទូរស័ព្ទរបស់អាស៊ីសេរីទេ។
តែទោះជាយ៉ាងនេះក្តី លោកតបទៅសារព័ត៌មានអង់គ្លេស រ៉យទ័រ (Reuters) កាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែ មករា ថាកង្វល់របស់ក្រុមអ្នកបញ្ជាទិញនេះ អាចហួសសម័យទៅហើយ ព្រោះលោកអះអាងថា ខាងលោកបានដោះស្រាយបញ្ហាទាំងអស់នេះ រួចរាល់អស់ទៅហើយ ដោយអនុលោមតាមច្បាប់កម្ពុជា និងនីតិវិធីច្បាប់។
ប្រធានសហភាពការងារកម្ពុជា លោក អាត់ ធន់ ឯណោះ មិនយល់ស្រប ថាមានដំណោះស្រាយនោះទេ។ លោកគ្មានសុទ្ទិដ្ឋិនិយម ថា កម្ពុជាអាចនឹងរួចផុតពីទណ្ឌកម្មនេះបានឡើយ ព្រោះបញ្ហារឹតតែអាក្រក់ជាងមុនទៅទៀត ដោយសារតែបញ្ហារឹតត្បិតសេរីភាពសហជីពកាន់តែធ្ងន់ជាងមុន។ លោកថា ច្បាប់ថ្មីស្តីពីសហជីព ដែលទើបត្រូវបានប្រកាសឱ្យប្រើប្រាស់កាលពីថ្ងៃទី៣ ខែមករា ឆ្នាំ ២០២០ នេះ រឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពសហជីពមិនឱ្យតវ៉ា សូម្បីតែធ្វើកូដកម្ម៖ «កាលមុនកម្មករក៏ធ្វើកូដកម្មបាន ហើយសហជីពក៏ធ្វើបាន ហើយសហព័ន្ធសហជីពក៏ស្នើធ្វើបាន សហភាពក៏ធ្វើបាន ឱ្យមានសំណើពីកម្មករ។ ឥឡូវគេអត់ឱ្យធ្វើទេ ទាល់តែកម្មករស្នើសុំខ្លួនឯង ហើយទាល់តែមានផ្តិតមេដៃឯកភាពគ្នាពី ៥០ភាគរយបូកមួយឡើងទៅ ដែលចំនួននេះ វាច្រើនពេកណាស់។ កាលពីមុន ឱ្យតែមានចំនួនភាគច្រើនក្នុងអង្គប្រជុំសម្រេច គេអាចធ្វើបានហើយ ខាងសហព័ន្ធក៏អាចដឹកនាំធ្វើបាន ខាងសហភាពក៏ធ្វើបាន សហជីពក៏ធ្វើបាន។ ឥឡូវអត់ ! បើយើងហ៊ានធ្វើ គេព្រមាន។ បើយើងមិនព្រម គេព្រមានអន្តរកាល។ ផុតពីហ្នឹងគេបិទបញ្ជិកាសហជីពបាន។ ដូច្នេះគឺវាតឹងតែងមែនទែន»។
លោកថា ខាងសហជីព ស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលកែជាច្រើនចំណុចដែរ ដើម្បីស្តារសិទ្ធិសេរីភាពរបស់សហជីពឡើងវិញ ប៉ុន្តែ រដ្ឋាភិបាលនៅតែមិនព្រមកែតាមសំណើនេះ។
ជាងនេះទៅទៀត លោក អាត់ ធន់ បន្ថែមថា សំណុំរឿងចោទប្រកាន់មេដឹកនាំសហជីព ដែលតវ៉ាដើម្បីប្រយោជន៍ និងសិទ្ធិកម្មករកន្លងមក នៅតែមិនទាន់ដោះស្រាយឱ្យដាច់ស្រេចនៅឡើយ ទោះសំណុំរឿងខ្លះ មានរយៈពេល ៧ឆ្នាំទៅហើយក្តី។ ក្នុងចំណោមសំណុំរឿងព្រហ្មទណ្ឌ និងរដ្ឋប្បវេណី ពាក់ព័ន្ធនឹងការប្តឹងមន្ត្រីសហជីពទាំងជិត ១០០ ករណី (៩៩ ករណី) គឺមានប្រហែលតែ ១០ ភាគរយប៉ុណ្ណោះ ត្រូវបានដោះស្រាយ នៅ ៩០%ទៀត នៅមិនទាន់ដោះស្រាយនៅឡើយ។
សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ពឹងផ្អែកមួយភាគធំ ទៅលើទំហំពាណិជ្ជកម្ម ដែលបានពីវិស័យរោងចក្រកាត់ដេរនេះ។ កាលពីឆ្នាំ ២០១៨ ទំហំពាណិជ្ជកម្មក្នុងវិស័យនេះ កើនដល់ ៨,៥ ពាន់លានដុល្លារ។ ប៉ុន្តែ ទំហំនៃការបញ្ជាទិញ ចាប់ផ្ដើមធ្លាក់ចុះចាប់ពីដើមឆ្នាំ ២០១៩ ដោយសារតែបញ្ហារំលោភសិទ្ធិការងារ និងរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យផង។
ថ្មីៗនេះទៀតសោត ស្របពេលដែលសហភាពអឺរ៉ុប កំពុងតែតាមដានបញ្ហារំលោភសិទ្ធិការងារ របបលោក ហ៊ុន សែន បានគិតគិតកែប្រែច្បាប់ការងារ ដោយកាត់បន្ថយប្រាក់ឈ្នួលកម្មករ ដែលធ្វើការវេនយប់ទៅទៀត។ លោក អាត់ ធន់ ហួសចិត្ត និងមិនយល់ ព្រោះរដ្ឋាភិបាល គួរតែស្ដារបញ្ហាសិទ្ធិសេរីភាពសហជីពឡើងវិញ និងគិតគូរដល់ប្រយោជន៍កម្មករ ដើម្បីរក្សាការអនុគ្រោះពន្ធនេះ។ តែផ្ទុយទៅវិញ រដ្ឋាភិបាលបែរជាធ្វើកាន់តែផ្ទុយទៅនឹងអ្វីដែលសហគមន៍អន្តរជាតិចង់បាន៖ «ប៉ុន្តែ ដល់មកកាត់អត្ថប្រយោជន៍កម្មករ ខ្ញុំគិតថា អត់ល្អទេ ! ឥឡូវនេះ អ្នកបញ្ជាទិញ ក៏គេចង់បាន ឱ្យរដ្ឋាភិបាលធ្វើឱ្យប្រសើរឡើង EU ក៏ចង់បាន។ ប៉ុន្តែ ចំពេលជាមួយគ្នានេះ យើងមើលទៅដូចជាផ្ទុយយ៉ាងម៉េចទេ។ មិនទៅជាយ៉ាងម៉េចទេ ថ្ងៃទី១២ យើងដឹងហើយ»។
ថ្ងៃទី១២ ខែកុម្ភៈ នោះ គឺជាថ្ងៃដែលគណៈកម្មការអឺរ៉ុប នឹងចេញសេចក្តីសម្រេចចុងក្រោយ ជុំវិញការព្យួរការអនុគ្រោះពន្ធ EBA នេះ ដែលគិតមកត្រឹមថ្ងៃទី២៥ ខែ មករានេះ គឺនៅសល់តែ ១៨ ថ្ងៃទៀតតែប៉ុណ្ណោះ។
បន្ថែមទៅលើបញ្ហារំលោភសិទ្ធិការងារ របបក្រុងភ្នំពេញក៏រងការថ្កោលទោស និងដាក់ទណ្ឌកម្មជុំទិស ជាបណ្តើរៗមកហើយ ជុំវិញការរម្លាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញដល់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់សហភាពអឺរ៉ុប ធ្លាប់បានរម្លឹករបបលោក ហ៊ុន សែន ហើយថា កូនសោរគឺស្ថិតនៅក្នុងដៃរបស់លោក ហ៊ុន សែន ក្នុងការបន្តរក្សាបានការអនុគ្រោះពន្ធនេះ ឬបាត់បង់វា។ ជម្រើសដែលអាចរក្សាការអនុគ្រោះពន្ធនេះបាន គឺស្ដារសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។