សង្គម​ស៊ីវិល​ថា អាជ្ញាធរ​មិន​អាច​យក​ច្បាប់​ជា​លេស ដើម្បី​ចាប់​ពលរដ្ឋ​តាម​អំពើ​ចិត្ត​បាន​ឡើយ

0:00 / 0:00

អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​ផ្នែក​សិទ្ធិមនុស្ស​បារម្ភ​ថា អាជ្ញាធរ​ចាប់​ពលរដ្ឋ​តាម​អំពើ​ចិត្ត ក្រោម​លេស​ថា​អនុវត្ត​ច្បាប់​។ ក្តី​បារម្ភ​នេះ ដោយសារ​របប​លោក ហ៊ុន សែន បាន​ចាប់ខ្លួន​ពលរដ្ឋ​ដែល​ប្រើប្រាស់​សិទ្ធិ​សម្ដែង​មតិ ដាក់​ពន្ធនាគារ​ជា​បន្តបន្ទាប់។

ប្រធាន​ផ្នែក​សិទ្ធិមនុស្ស​នៃ​សមាគម​អាដហុក (ADHOC) លោក នី សុខា ថ្លែង​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​៣១ តុលា​ថា សហគមន៍​ជាតិ និង​អន្តរជាតិ នៅតែ​រិះគន់​ពី​ស្ថានភាព​យ៉ាប់យ៉ឺន​ផ្នែក​សិទ្ធិមនុស្ស​នៅ​កម្ពុជា ព្រោះ​រដ្ឋាភិបាល​មិន​ទាន់​បាន​កែ​លម្អ​ស្ថានភាព​សិទ្ធិមនុស្ស​ឱ្យ​ប្រសើរ​ឡើងវិញ​នៅឡើយ​ទេ។ លោក​សង្កេត​ឃើញ​ថា រដ្ឋាភិបាល​បាន​យក​ហេតុផល​ច្បាប់ ជា​សម្អាង ដើម្បី​ចាប់ចង​ពលរដ្ឋ និង​សកម្មជន​បក្ស​ប្រឆាំង ប៉ុន្តែ​ការអនុវត្ត​នេះ​មិន​ត្រឹមត្រូវ និង​មិន​គ្រប់​ជ្រុងជ្រោយ ដែល​អាច​ឱ្យ​សហគមន៍​អន្តរជាតិ​ទទួល​យក​បាន​ឡើយ៖ «ការអនុវត្ត​ហ្នឹង មិនមែន​ធ្វើតាម​អំពើ​ចិត្ត​ទេ គឺថា​ត្រូវតែ​មាន​យន្តការ​តុលាការ​ឯករាជ្យ​ឱ្យ​បាន​ត្រឹមត្រូវ អា​ហ្នឹង​គោលការណ៍​នីតិរដ្ឋ​ហើយ​។ ដូច្នេះ​យើង​កុំ​យក​នីតិរដ្ឋ យក​តែ​មាត្រា​មួយ​មក​សូត្រ អាហ្នឹង​វា​ពិបាក​ណាស់​។ បើ​យើង​យក​មាត្រា​មក​សូត្រ ប្រហែលជា​យើង​អាច​សូត្រ​ដាក់​គ្រប់​តែ​មនុស្ស​ហ្នឹង​។ នៅ​ពេល​ដែល​យើង​មានអំណាច យើង​ដើរ​សូត្រ​ដាក់​បុគ្គល ក ខ ទៅ​តាម​ចិត្ត​យើង​ទៅ»។

ចាប់​តាំង​ពី​ផ្ទុះ​ជំងឺ​កូ​វីដ​-១៩ នៅ​ដើម​ឆ្នាំ​២០២០ មក អាជ្ញាធរ​របប​លោក ហ៊ុន សែន មិន​បាន​បន្ធូរដៃ​ចំពោះ​ការ​បង្ក្រាប​លើ​សំឡេង​រិះគន់ និង​សំឡេង​ប្រឆាំង​នោះ​ឡើយ​។ គិត​ត្រឹម​ចុងខែ​តុលា អាជ្ញាធរ​បាន​ចាប់ខ្លួន​ពលរដ្ឋ​យ៉ាងហោចណាស់​ជាង​៣០ នាក់ ដាក់​ពន្ធនាគារ​។ អ្នក​ដែល​ត្រូវ​បាន​អាជ្ញាធរ​ចាប់ខ្លួន​ទាំងនោះ រួមមាន មន្ត្រី​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ សកម្មជន អ្នកនយោបាយ ព្រះសង្ឃ និង​យុវជន ដោយ​អាជ្ញាធរ​ចោទប្រកាន់​ពួកគេ​ពី​បទ​រួមគំនិត​ក្បត់ ញុះញង់ ឬ​ប្រមាថ​ថ្នាក់ដឹកនាំ​រដ្ឋាភិបាល ជាដើម​។ ពួកគេ​ភាគច្រើន​កំពុង​ជាប់ឃុំ​បណ្ដោះអាសន្ន​រង់ចាំ​សវនាការ ស្រប​ពេល​មួយ​ចំនួន​ទៀត ត្រូវ​បាន​តុលាការ​កាត់ទោស​រួច​ទៅ​ហើយ។

មន្ត្រី​រដ្ឋាភិបាល រួម​ទាំង​លោកនាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ផង សុទ្ធតែ​អះអាង​ថា ការ​ចាប់ខ្លួន​ពលរដ្ឋ​នេះ គឺជា​ការ​អនុវត្ត​ច្បាប់ ដើម្បី​ថែរក្សា​សន្តិសុខ និង​សណ្ដាប់ធ្នាប់​សាធារណៈ។

សមាជិក និង​ជា​អ្នកនាំពាក្យ​គណៈកម្មាធិការ​សិទ្ធិមនុស្ស​របស់​រដ្ឋាភិបាល លោក កត្តា អ៊ន បញ្ជាក់​បន្ថែម​ថា អាជ្ញា​ធរមាន​មូលដ្ឋាន​គ្រប់គ្រាន់​ក្នុង​ការ​ចាប់ខ្លួន​ពលរដ្ឋ ដែល​ប្រើប្រាស់​សិទ្ធិ​របស់​ខ្លួន​ដោយ​បំពាន​ច្បាប់​។ លោក​ស្នើ​ឱ្យ​ពលរដ្ឋ​ពិនិត្យមើល​ច្បាប់​ឱ្យ​បាន​ច្បាស់លាស់ មុន​នឹង​ធ្វើ​សកម្មភាព​ទាំងឡាយ ដែល​អាច​ប្រឈម​នឹង​ការចោទប្រកាន់ ឬ​ការ​ចាប់​ខ្លួន៖ «​មាន​បងប្អូន​មួយ​ក្រុម ឬក៏​ពីរ​ក្រុម ដែល​ប្រើប្រាស់​សិទ្ធិ​របស់​ខ្លួន មិន​ត្រឹមត្រូវ​តាម​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ មិន​ត្រឹមត្រូវ​តាមច្បាប់ ហើយ​វា​មាន​បញ្ហា​ផ្សេងៗ​ទៀត​ដែល​ជា​សេណារីយ៉ូ​នៃ​ការរៀបចំ​ឈុត​ឆាក​នយោបាយ ឬមួយ​ក៏​មាន​ការ​គាំទ្រ ឬក៏​មាន​ការ​ញុះញង់ ការជួល​ឱ្យ​ធ្វើ​នេះ​ធ្វើ​នោះ បង្ក​អសន្តិសុខ បង្ក​ឱ្យ​មាន​ភាព​អាក្រក់​ចំពោះ​រដ្ឋាភិបាល​។ ហ្នឹងឯង​ជា​រឿង​ខុសច្បាប់​ដែល​អាជ្ញាធរ​សមត្ថកិច្ច​ត្រូវ​រារាំង​មិន​ឱ្យ​មាន​ហេតុការណ៍​កើតឡើង​ប៉ះពាល់​សណ្ដាប់ធ្នាប់​សាធារណៈ ឬមួយ​ក៏​ផលប្រយោជន៍​សាធារណៈ ឬក៏​ផលប្រយោជន៍​ឯកជន​នោះ​ទេ»។

ផ្ទុយ​ពី​ការ​បកស្រាយ​នេះ អ្នក​ជំនាញ​ផ្នែក​សិទ្ធិមនុស្ស លោក នី សុខា ពិនិត្យ​ឃើញ​ថា អាជ្ញាធរ​ច្រើនតែ​វិនិច្ឆ័យ​ទុកជាមុន​ចំពោះ​សកម្មភាព​របស់​ពលរដ្ឋ ហើយ​អនុវត្ត​វិធានការ​គាបសង្កត់ ឬ​បង្ក្រាប​លើ​សិទ្ធិ​សេរីភាព​ពលរដ្ឋ​។ លោក​ថា សកម្មភាព​មួយ​ចំនួន​របស់​ពលរដ្ឋ គឺជា​ការអនុវត្ត​សិទ្ធិ​សេរីភាព ស្របតាម​ច្បាប់​ជាតិ និង​អន្តរជាតិ មិនមែន​ដូច​ការ​លើកឡើង​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ឡើយ៖ « ជាទូទៅ អាជ្ញាធរ​គាត់​ធ្វើ​បុរេ​វិនិច្ឆ័យ​មុន ដែល​ចោទ​ប្រកាន់​ថា សកម្មភាព​នេះ គឺជា​សកម្មភាព​មួយ​ដែល​ប៉ះពាល់​ដល់​សន្តិសុខ​សង្គម ដល់​សន្តិសុខ​ជាតិ ក៏ប៉ុន្តែ នេះ​វា​គ្រាន់តែ​ជា​បុរេ​វិនិច្ឆ័យ​មួយ​ដែល​មិន​មាន​លក្ខណៈ​សម​ហេតុផល​។ ដូច​យើង​ដឹង​ហើយ​ថា ប្រជាពលរដ្ឋ​ក្នុង​ការ​ទាមទារ អ្នកខ្លះ​គាត់​ទាមទារ​មួយ​ក្រុម​បួន​ដល់​ម្ភៃ​នាក់​ថា តើ​វា​ប៉ះពាល់​ដល់​សន្តិសុខ​ជាតិ​កម្រិត​ប៉ុនណា​ ?»។

ក្រុម​ប្រទេស​ប្រជាធិបតេយ្យ នៅតែ​បន្ត​ថ្កោលទោស​របប​លោក ហ៊ុន សែន ចំពោះ​ទង្វើ​រំលោភ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ធ្ងន់ធ្ងរ​ជា​ប្រព័ន្ធ ចំណែក​អ្នក​ជំនាញ​សិទ្ធិមនុស្ស​របស់​អង្គការសហប្រជាជាតិ​វិញ បាន​ចោទសួរ និង​ទាមទារ​ឱ្យ​របប​នេះ​បង្ហាញ​ភស្តុតាង​រឹងមាំ​ទាំងឡាយ​ចំពោះ​ការ​ចាប់ខ្លួន​ពលរដ្ឋ​ជា​បន្តបន្ទាប់។

លើស​ពី​ការ​ថ្កោលទោស​ទៀត​នោះ គឺ​សហគមន៍​អន្តរជាតិ បាន​ដាក់​ទណ្ឌកម្ម​របប​ក្រុងភ្នំពេញ ដើម្បី​ជា​ការ​ឆ្លើយតប​នឹង​ទង្វើ​រំលោភ​សិទ្ធិ​ធ្ងន់ធ្ងរ​នៅ​កម្ពុជា។ ជា​ឧទាហរណ៍ សហភាព​អឺរ៉ុប​បាន​កាត់​ផ្តាច់​ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ EBA ចំនួន​២០% និង​ត្រៀម​បញ្ចូល​កម្ពុជា​ទៅ​ក្នុង​បញ្ជី​ខ្មៅ​នៃ​ប្រទេស​លាង​លុយ​កខ្វក់​ជា​ផ្លូវការ។ ចំណែក សហរដ្ឋអាមេរិក​វិញ បាន​ដាក់​ទណ្ឌកម្ម​លើ​មន្ត្រី​គ្រាក់ៗ​មួយ​ចំនួន​ក្នុង​ជួរ​របប​លោក ហ៊ុន សែន ដោយសារតែ​ទង្វើ​រំលោភ​សិទ្ធិ​មនុស្ស និង​អំពើពុករលួយ ដែល​ពួកគេ​បាន​ប្រព្រឹត្ត។

ក្រុម​អ្នក​តាមដាន​ស្ថានការណ៍​ជឿ​ថា បើ​របប​លោក ហ៊ុន សែន មិន​ព្រម​ស្ដារ​ស្ថានការណ៍​សិទ្ធិមនុស្ស និង​ប្រជាធិបតេយ្យ ឱ្យ​ល្អ​ប្រសើរ​ឡើងវិញ​ទេ​នោះ ទណ្ឌកម្ម​ប្រឆាំង​នឹង​រដ្ឋាភិបាល និង​មន្ត្រី​គ្រាក់ៗ​របប​នេះ នឹង​ត្រូវ​បាន​ពង្រីក​បន្ថែម​ទៀត៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។