ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មានជំរុញឲ្យទម្លាក់ចោលបទចោទលើអតីតបុគ្គលិកអាស៊ីសេរី
2018.12.07
ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ជំរុញឲ្យរបបក្រុងភ្នំពេញ ទម្លាក់ចោលបទចោទលើអតីតបុគ្គលិកអាស៊ីសេរី ដើម្បីផ្ដល់យុត្តិធម៌ជូនពួកគាត់ និងបង្ហាញពីការ ចាប់ផ្ដើមបើកចំហសេរីភាពសារព័ត៌មាន។ ការលើកឡើងនេះ បន្ទាប់ពីរបបក្រុងមេដឹក នាំរបបក្រុងភ្នំពេញ ចង់បើកទូលាយសេរីភាពសារព័ត៌មាន និងផ្តល់ឱកាសឲ្យស្ថាប័នសារព័ត៌មាន ឯករាជ្យបើកការិយាល័យរបស់ខ្លួននៅកម្ពុជាឡើងវិញ។
ក្រុមអ្នកកាសែតមកពីស្ថាប័នផ្សេងៗគ្នា ចាត់ទុកថា ការដែលរបបក្រុងភ្នំពេញ គ្រាន់តែចេញសេចក្ដី ថ្លែងការណ៍ ចង់បន្ធូរបន្ថយភាពតានតឹងផ្នែកសេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា តាមរយៈការអនុញ្ញាត ឲ្យវិទ្យុអាស៊ីសេរី(RFA) និងវិទ្យុវីអូអេ (VOA) បើកការិយាល័យរបស់ខ្លួននៅកម្ពុជាឡើងវិញនោះ គឺ មិនទាន់គ្រប់គ្រាន់ទេ។ ពួកគេ ទាមទារឲ្យរបបទីក្រុងភ្នំពេញ ទម្លាក់ចោលបទប្រកាន់ផ្សេងៗ លើអ្នកសារព័ត៌មាន និងកែប្រែស្ថានការណ៍ព័ត៌មានឲ្យដូចកាលពីមុនការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់ឆ្នាំ២០១៧។
អ្នកកាសែតល្បីឈ្មោះម្នាក់ លោក ម៉ៃ ទិត្យថារ៉ា ដែលកំពុងបំពេញ ការងារនៅកាសែតខ្មែរថាមស៍ (Khmer Times) និយាយថា លោកស្វាគមន៍ ចំពោះសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់របបក្រុងភ្នំពេញដែល មានបំណងបើកចំហសេរីភាពសារព័ត៌មានឡើងវិញ។ ប៉ុន្តែអ្វីដែលអ្នកសារព័ត៌មានចង់ឃើញបន្ថែម ទៀតនោះ គឺការទម្លាក់ចោលបទចោទលើអតីតបុគ្គលិកអាស៊ីសេរីពីរនាក់គឺលោក អ៊ួន ឈិន និង លោក យាង សុធារិន្ទ ព្រោះពួកគាត់ទាំងពីរ បំពេញការងារដោយវិជ្ជាជីវៈល្អ ស្លូតត្រង់ និងដើម្បីជីវិតប៉ុណ្ណោះ៖ «បើសិនជាលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីគាត់គិតគួរដល់វិស័យសារព័ត៌មានពិត យើងក៏ស្នើសុំឲ្យលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ពិចារណាគិតគូរដល់អ្នកសារព័ត៌មានពីរនាក់ដែលកំពុងតែជាប់ចោទនៅក្នុងតុលាការនៅឡើយ សូមជួយអន្តរាគមន៍ទៅតុលាការ ឲ្យទម្លាក់ចោលបទចោទលើពួកគាត់ ឬក៏ជំរុញករណីទៅមុខដូចសំណុំរឿងរបស់សហជីពដែលកំពុងពន្លឿនបញ្ចប់នៅខែ១២នេះ។
អ្នកកាសែតម្នាក់ទៀតមកពីវិទ្យុខ្មែរកម្ពុជាក្រោម កញ្ញា ថាន់ រស្មី លើកឡើងថា ការប្រកាសឲ្យស្ថាប័នព័ត៌មានអន្តរជាតិដំណើរការនៅកម្ពុជាវិញ គឺជាចំណុចវិជ្ជមានមួយ ប៉ុន្តែកញ្ញា នៅតែសោកស្ដាយ ដែលរបបដឹកនាំសព្វថ្ងៃ មិនបានបញ្ជាក់អំពីការទម្លាក់ចោលរាល់ការចោទប្រកាន់ លើអតីតបុគ្គលិកអាស៊ីសេរីពីររូប គឺលោក អ៊ួន ឈិន និងលោក យាង សុធារិន្ទ ដែលកំពុងស្ថិតក្រោមការដាក់ឲ្យត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការ៖ «មុនអំពាវនាវឲ្យគេមក គួរតែទម្លាក់ចោលបទចោទផ្សេងៗហើយសារភាពថា ពួកគាត់ពិតជាមិនបាន ខុសនូវអ្វីដែលច្បាប់បានចែងមែន ហើយទទួលស្គាល់ថាការចោទនោះគឺជារឿងមួយដែលយល់ច្រឡំ»។
រីឯអ្នកការសែតមកពីវិទ្យុវីអូឌី (VOD) របស់មជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជា ដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ (CCIM) លោក ពៅ មេត្តា មើលឃើញថា មកដល់ពេលនេះ ស្ថានភាពសារព័ត៌មាននៅតែមិនទាន់ វិលទៅរកភាពល្អប្រសើរគួរអោយគត់សម្គាល់នៅឡើយទេ ទោះបីជារបបក្រុងភ្នំពេញ ព្រមឲ្យអាស៊ី សេរី និងវីអូអេ ដំណើរការនៅកម្ពុជាឡើងវិញក្ដី។ ការលើកឡើងនេះ ព្រោះនៅមុនការបោះឆ្នោត ជាតិឆ្នាំ២០១៨ របបក្រុងភ្នំពេញ ក៏បានបិទវិទ្យុជាង ៣០ស្ថានីយ៍ទៀត មិនឲ្យផ្សាយកម្មវិធីព័ត៌មាន របស់វិទ្យុឯករាជ្យនោះទេ រួមទាំងធ្វើទុកបុកម្នេញនិងការចាប់ខ្លួនអ្នកសារព័ត៌មានឯករាជ្យទាំងគ្មាន ភស្តុតាំងច្បាស់លាស់។ លើសពីនេះ អតីតអ្នកកាសែតវីអូឌី ក៏ធ្លាប់ត្រូវសន្តិសុខក្រុងភ្នំពេញវាយ សន្លប់នៅក្បែទីលានប្រជាធិបតេយ្យចាស់ ហើយគ្មានការបកស្រាយនិងរកអ្នកទទួលខុសត្រូវនោះ ទេ។
លោក ពៅ មេត្តា បន្តថា ល្មមដល់ពេលទម្លាក់ចោលបទចោទលើអតីតបុគ្គលិកអាស៊ីសេរី និងអ្នក សារព័ត៌មានផ្សេងទៀតហើយ ព្រោះតុលាការ មិនបានរកឃើញភស្តុតាំងចោទប្រកាន់ពួកគាត់ ច្បាស់លាស់នោះទេ។ លោកបារម្ភថា ការរក្សាបទចោទលើអ្នកការសែតបែបនេះ គឺធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ យ៉ាងខ្លាំងលើសេរីភាពសារព័ត៌មាន ហើយរដ្ឋាភិបាលបាត់បង់ព័ត៌មានពិត និងនៅតែមានកេរ្តិ៍ ឈ្មោះ កាន់តែអាក្រក់ដដែល៖ «ខ្ញុំគាំទ្រពេញទំហឹងឲ្យទម្លាក់ចោលបទចោទទាំងអស់ ព្រោះថា ភស្តុតាំងកន្លងមក អត់បង្ហាញថា ពួកគាត់បានប្រព្រឹត្តអ្វីខុសទេ ដូចជាអ្នកសារព័ត៌មានអាស៊ីសេរី និងអ្នកសារព័ត៌មានផ្សេងទៀតដែលបំពេញនូវវិជ្ជាជីវៈរបស់ខ្លួន និងមានជំហរ រិះគន់រដ្ឋាភិបាល។ ដូចជាអតីតអ្នកកាសែត ឌឹ ខេមបូឌា ដេលី អី គួរតែទម្លាក់ចោលបទចោទ»។
អ្នកកាសែតម្នាក់ទៀត កញ្ញា កាន់ វិច្ឆិកា និយាយថា បើសិនសិនជារបបក្រុងភ្នំពេញ ពិតជាមានឆន្ទៈ បន្ធូរបន្ថយភាពតានតឹងផ្នែកសារព័ត៌មានមែននោះ មិនគួររក្សាបទចោទ និងចេះតែអូសបន្លាយពេល វេលា ហើយរិះរកបទល្មើស ឬភស្តុតាងមិនសមរម្យផ្សេងៗដើម្បីដាក់បន្ទុកលើអតីតបុគ្គលិកអាស៊ី សេរីបន្ថែមទៀតនោះទេ។ កញ្ញា ចង់ឃើញរបបក្រុងភ្នំពេញ ធានាឲ្យអ្នកសារព័ត៌មានជាតិ និងអន្តរ ជាតិ អាចវិលទៅបំពេញការងាររបស់ខ្លួនឡើងវិញ ដោយសេរី និងគ្មានការភ័យខ្លាចទៀត៖ «បើអោយអាស៊ីសេរីដំណើរការវិញ គួរតែទម្លាក់ចោលបទចោទដែលចោទថាពួកគាត់ទាំងពីរ បញ្ជូនព័ត៌មានទៅអាស៊ីសេរីអីជាដើមនោះ គឺតែត្រូវបានទម្លាក់ចោល»។
កាលពីថ្ងៃទី៣ ខែធ្នូ របបក្រុងភ្នំពេញ បង្ហាញជំហរទន់ភ្លន់ ឆ្ពោះទៅរកការបន្ធូរបន្ថយភាពតានតឹង ផ្នែកសេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា ស្របពេលដែលរបបនេះ កំពុងរងការគាបសង្កត់ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយពីសហគមន៍អន្តរជាតិ។
ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា បានសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ថា វិទ្យុអាស៊ីសេរី និងវិទ្យុសំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលបានបិទការិយាល័យតំណាងរបស់ខ្លួននៅកម្ពុជាអស់រយៈពេលជាងមួយឆ្នាំមកហើយនេះ អាចមានសេរីភាពបើកការិយាល័យខ្លួន នៅកម្ពុជាឡើងវិញបាន។ បន្ថែមលើស្ថាប័នវិទ្យុទាំងពីរនេះ របបលោក ហ៊ុន សែន អះអាងថា នឹងអនុញ្ញាតឲ្យសារព័ត៌មានជាភាសាអង់គ្លេស និង ខ្មែរ ឌឹ ខេមបូឌា ដេលី (The Cambodia Daily) អាចចាប់ផ្តើមប្រតិបត្តិការរបស់ខ្លួនឡើងវិញបានដែរ ប៉ុន្តែ ក្នុងលក្ខខណ្ឌ ដែលដោះស្រាយបំណុលពន្ធដារ រួចរាល់សិនប៉ុណ្ណោះ។
អាស៊ីសេរី ទាមទារឲ្យទម្លាក់បទចោទលើអតីតបុគ្គលិកមុនដំណើរការនៅកម្ពុជាវិញ។ ចំណែក ម្ចាស់កាសែត ឌឹ ខេមបូឌា ដេលី ប្រកាសមិនវិលទៅបើកកាសែតនៅស្រុកខ្មែរវិញទេ ព្រោះខ្លាចការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញដដែលៗ និងអំពើពុករលួយ។
អាស៊ីសេរី បានព្យាយាមទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងព័ត៌មានលោក អ៊ុក គឹម សេង ជាច្រើនលើកតែ លោកមិនទទួលទូរស័ព្ទ។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន ថ្លែងថា ការបើកចំហសេរីភាពសារព័ត៌មាន គឺជា រឿងផ្សេងដាច់ដោយឡែកពីរឿងនីតិវិធីតុលាការ ដូច្នេះមិនអាចទម្លាក់ចោលបទចោទដូចការទាមទារ របស់ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មានឡើយ៖ «អ៊ីចឹងករណីអាស៊ីសេរីទាំងពីរនាក់នេះ ក៏មិនខុសពីសំណុំរឿងរបស់សហជីពដែរ គឺអាចថា នឹងបន្តពន្លឿននីតិវិធីទៅមុខទៀត ដើម្បីសម្រេចសេចក្ដីចុងក្រោយថា មានពិរុទ្ធឬក៏អត់ក៏ប៉ុន្តែគ្រាន់តែថា ការសម្រេចយ៉ាងណានោះ ការទម្លាក់ចោលឬ មិនទម្លាក់នោះ វាគឺជាសមត្ថកិច្ចរបស់តុលាការ។ ហើយមែនទែនទៅ ករណីនេះ មិនមែនពាក់ព័ន្ធជាមួយការបើកចំហសេរីភាពសារព័ត៌មាន ដែលរដ្ឋាភិបាលបានធ្វើថ្មីៗនេះទេ។ ករណីនេះជាករណីតុលាការដែលជាការដំណើរការតាមផ្លូវច្បាប់តាមធម្មតា»។
អតីតអ្នកយកព័ត៌មានអាស៊ីសេរី ទាំងពីររូប ត្រូវបាន តុលាការដោះលែងឲ្យនៅក្រៅឃុំបណ្ដោះអាសន្ន កាលពីថ្ងៃទី២១ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៨ ក្រោយ អ្នកទាំងពីរបានជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារព្រៃស អស់រយៈពេល ២៨០ថ្ងៃ ឬជាង៩ខែ ដោយមិនទាន់ទទួលបានការជំនុំជម្រះនៅឡើយ។ ដោះលែង បណ្ដោះអាសន្ននេះ គឺមានន័យថាបទចោទប្រឆាំងពួកគាត់ ទាំងប៉ុន្មាន គឺនៅដដែល។ ពេលនេះ អ្នកទាំងពីរ ត្រូវបានតុលាការ ដាក់ឲ្យស្ថិតក្រោមការត្រួតពិនិត្យ តាមផ្លូវតុលាការ ដែលមានន័យថា ពួកគាត់នៅតែរងការរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពជាច្រើន រួមទាំងការមិនអនុញ្ញាត ឲ្យផ្លាស់លំនៅឋានដោយគ្មានការអនុញ្ញាត ពីចៅក្រមស៊ើបសួរ មិនត្រូវចេញទៅក្រៅប្រទេស ត្រូវបង្ហាញខ្លួននៅសប្ដាហ៍ទី១ ជារៀងរាល់ខែ នៅប៉ុស្ដិ៍នគរបាលស្ទឹងមានជ័យជាដើម។ ក្នុងករណីអ្នកទាំងពីរ មិនបានអនុវត្តតាមការបង្គាប់នេះ ពួកគាត់អាចនឹងត្រូវចាប់ខ្លួនឡើងវិញ។
ទោះយ៉ាងណាក្តី ក្នុងរយៈពេលឃុំខ្លួននិងការចោទប្រកាន់យ៉ាងយូរនេះ តុលាការគ្មានបង្ហាញភស្តុតាង ដើម្បីដាក់បន្ទុកលើអ្នកទាំងពីរនោះទេ គ្រាន់តែ តុលាការចោទប្រកាន់ពីបទលួចផលិតព័ត៌មានបញ្ជូនឲ្យរដ្ឋបរទេស តាមមាត្រា ៤៤៥ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ។
ប៉ុន្តែ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ស ខេង ទទួលស្គាល់ថា អាស៊ីសេរីមិនខុសច្បាប់នោះទេ ហើយ អាស៊ីសេរីបិទការិយាល័យខ្លួនឯង ភ័យខ្លាចខ្លួនឯង ដូច្នេះបើកដំណើរការឡើងវិញបាន។
ជាមួយគ្នានេះ លោក ជិន ម៉ាលីន ក៏អះអាងថា អាស៊ីសេរីមិនខុសច្បាប់នោះទេ ហើយការចាប់ខ្លួន និងចោទប្រកាន់អតីតបុគ្គលិកអាស៊ីសេរីទាំងពីររូប ក៏មិនពាក់ព័ន្ធជាមួយអាស៊ីសេរីដែរ គឺពួកគាត់ ទាំងបានប្រព្រឹត្តបទល្មើសច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌមួយចំនួន ដូចជាការលួចបញ្ជូនព័ត៌មានសម្ងាត់ទៅឲ្យរដ្ឋបរទេស ដែលអាចធ្វើឲ្យអន្តរាយដល់ជាតិ។ ប៉ុន្តែលោកមិនបង្ហាញថា ពួកគាត់បញ្ជូនតាមរយៈណា បញ្ជូនព័ត៌មានអ្វី ហើយបញ្ជូនទៅប្រទេសណានោះទេ៖ «ការអនុវត្តច្បាប់ទៅលើបុគ្គលទាំងពីរនេះ មិនមែនដោយសារគាត់ទាំងពីរជាអតីតបុគ្គលិកអាស៊ីសេរី ឬក៏ដោយសារតែការអនុវត្តនូវសិទ្ធិសេរីភាពសារព័ត៌មាននោះទេ។ ការអនុវត្តច្បាប់នេះដោយសារអ្នកទាំងពីរ ត្រូវបានរកឃើញថា ប្រព្រឹត្តអំពើមួយចំនួនដែលបញ្ញត្តិថាជាបទល្មើសនៅក្នុងក្រមព្រហ្មទណ្ឌ»។
ឆ្លើយតបបញ្ហានេះ អតីតបុគ្គលិកអាស៊ីសេរី លោក យាង សុធារិន្ទ បាននិយាយទាំងឈឺចាប់ថា ការ ចាប់ខ្លួន និងចោទថា ពួកគាត់បញ្ជូនព័ត៌មានឲ្យរដ្ឋបរទេសនោះ គឺគេផ្ដោតសំខាន់ពាក់ព័ន្ធជាមួយ វិទ្យុអាស៊ីសេរី គ្មានស្ថាប័នណាផ្សេងនោះទេ។ ម្យ៉ាងទៀត អាជ្ញាធរ និងតុលាការ តែងតែចោទថាពួកគាត់ថា ដោយសារពួកគាត់ នៅតែលួចលាក់ធ្វើការអោយអាស៊ីសេរី ក្រោយពេលបិទការិយាល័យនៅភ្នំពេញ។ លោក យាង សុធារិន្ទ បន្តថាអ្វីដែលចោទមកលើពួកគាត់គ្រាន់តែលេសប៉ុណ្ណោះ ។ លោកស្នើសុំឲ្យទម្លាក់ចោលការចោទប្រកាន់នានា លើអ្នកសារព័ត៌មានទាំងអស់ ដើម្បីកាន់តែបង្ហាញឲ្យអន្តរជាតិមើលឃើញថា កម្ពុជាពិតជាចាប់ផ្ដើមបើកមានសេរីភាពសារព័ត៌មានឡើងវិញ៖ «គួរតែបង្ហាញភស្តុតាងអោយខ្ញុំបានឃើញផង ហើយកុំចេះតែនិយាយដោយគ្មានភស្តុតាងហើយចេះតែទម្លាក់កំហុសអោយយើងខ្ញុំទាំងពីរ ថា ខ្ញុំថា ធ្វើចារកម្មៗ ហើយទីបំផុតរកប្រទេសដែលចោទថា ខ្ញុំចារកម្មអោយមិនទាំងបានផង។ ហើយចេះតែ បន្តរក្សាបទចោទមកលើយើងខ្ញុំ ធ្វើបាបទាំងផ្លូវចិត្តផ្លូវកាយមកលើក្រុមគ្រួសារយើងខ្ញុំ។ យើងខ្ញុំមានការឈឺចាប់ណាស់នៅពេលដែលលើកឡើង អ៊ីចឹងអី។ ខ្ញុំចង់ជំរុញទៅតុលាការ ឥឡូវនេះការស៊ើបអង្កេតនេះ វាវែងឆ្ងាយហើយ តើនៅតែបន្តទុកអោយពួកខ្ញុំរស់នៅដោយគ្មានសេរីភាព អ៊ីចឹងឬ? សូម្បីតែខ្ញុំចង់ទៅស្រុកកំណើតជួបឪពុកជួបម្ដាយក៏មិនបានដែរ។ វាជាអំពើអយុត្តិធម៌ខ្លាំងសម្រាប់យើងខ្ញុំ។ ខ្ញុំមិនអាចរកការងារធ្វើបាន ចិញ្ចឹមគ្រួសារមិនបាន មានទុក្ខរៀងរាល់ថ្ងៃ ហើយរវល់តែទៅបង្ហាញមុខសមត្ថកិច្ចជារៀងរាល់ខែ។ អ៊ីចឹងវាពិបាកសម្រាប់ជីវិតយើងខ្ញុំ ព្រោះខ្ញុំ មិនមែនតែខ្លួនមួយទេ គឺមានកូន មានប្រពន្ធ និងមានគ្រួសារ»។
ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា លើកឡើងថា ពួកគេ គ្រោងនឹងដាក់ញត្តិជូនលោក ហ៊ុន សែន ក្នុងឱកាសដែលលោក ហ៊ុន សែន ជួបជាមួយអ្នកសារព័ត៌មានក្នុងស្រុកលើកទី៣ នៅថ្ងៃទី១១ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៩ នៅកោះពេជ្រ ដើម្បីស្នើឲ្យលោកជួយជំរុញទៅតុលាការដោះលែង និងទម្លាក់ ចោលការចោទប្រកាន់លើអ្នកសារព័ត៌មានទាំងអស់ ជាពិសេសអតីតបុគ្គលិកអាស៊ីសេរីដែរ។
អ្នកសារព័ត៌មាន លើកឡើងថា នៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ អ្នកសារព័ត៌មានបានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការផ្ដល់ព័ត៌មានពិតជូនដល់សាធារណជន៕