ក្រុមយុវជន និងមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលប្រមាណ១០ស្ថាប័ន នៅថ្ងៃទី១២ សីហា ប្រារព្ធទិវាយុវជនអន្តរជាតិឆ្នាំ២០២៣ នៅរាជធានីភ្នំពេញ ដើម្បីលើកឡើងពីការរឹតត្បិតសេរីភាពបញ្ចេញមតិ ការពង្រឹងសិទ្ធិអំណាចយុវជន និងផ្ដល់ឱកាសឱ្យយុវជនកិច្ចការងារសង្គម។ ពួកគាត់ជំរុញឱ្យភាគីពាក់ព័ន្ធគ្រប់ស្ថាប័នយកចិត្តទុកដាក់ពីចំពោះយុវជន និងបើកលំហសិទ្ធិសេរីភាព។
ការប្រារព្ធទិវាយុវជនអន្តរជាតិឆ្នាំ២០២៣ នេះធ្វើឡើងក្រោមមូលបទ៖ «លំហសិទ្ធិសេរីភាពរបស់យុវជន ឆ្ពោះទៅរកយុត្តិធម៌សង្គមល្អប្រសើរ» ដែលមានអ្នកចូលរួមជិត៣០០នាក់ (២៨០) ។ ទិវានេះធ្វើឡើងក្នុងគោលបំណង ដើម្បីអបអរទិវាយុវជនអន្តរជាតិ លើកកម្ពស់សិទ្ធិសេរីភាពរបស់យុវជន និងផ្ដល់ឱកាសឱ្យយុវជនបង្ហាញនូវក្ដីកង្វល់របស់ខ្លួនទៅកាន់ភាគីពាក់ព័ន្ធ និងពង្រឹងសិទ្ធិអំណាចយុវជន។
ប្រធានផ្នែកកម្មវិធីស្រាវជ្រាវ និងតស៊ូមតិនៃសមាគមបណ្ដាញយុវជនកម្ពុជា CYN លោក ហេង គឹមហុង ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី១២ សីហា ថា ការរៀបចំវាទិកាយុវជននេះគឺចង់ឱ្យយុវជនសិក្សាស្វែងយល់ពីសិទ្ធិសេរីភាព និងបង្ហាញកង្វល់របស់ពួកគាត់ទៅកាន់ភាគីពាក់ព័ន្ធ។ លោកសោកស្ដាយដែលស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធមិនបានចូលរួមតាមការគ្រោងទុក ជាពិសេសមានឃ្លាំមើលពីជនស្លៀកពាក់ស៊ីវិលមួយចំនួនផងដែរ។
លោក ហេង គឹមហុង៖ «ភាពបញ្ចេញមតិគឺជារឿងសំខាន់សេរីភាពបញ្ចេញមតិគឺជាចំណុចមួយធ្វើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋមានសំឡេងនៅក្នុងសង្គម សំឡេងដែលចេញពីចិត្តក្នុងនាមជាម្ចាស់ប្រទេសសំឡេងក្នុងនាមជាប្រជាពលរដ្ឋម្នាក់រស់នៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យមិនមែនជាសំឡេងនៃការរឹតត្បិត ឬក៏មិនមែននិយាយដោយព្រួយបារម្ភបើកាលណាមនុស្សមានសេរីភាពបញ្ចេញមតិគឺដើរតួនាទីសំខាន់ក្នុងការផ្ដល់ធាតុចូលក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រទេសការផ្ដល់ជាសំណើទៅដល់ភាគីពាក់ព័ន្ធ»។
នៅក្នុងវេទិកានេះក្រុមយុវជនបែងចែកកម្មវិធីកិច្ចពិភាក្សាសួរដេញដោលជា៤ក្រុម គឺក្រុមទី១ ជជែកអំពីបញ្ហាសិទ្ធិសេរីភាព ក្រុមទី២ ពិភាក្សាលើបញ្ហាបរិស្ថាន ក្រុមទី៣ ជជែកពីសីលធម៌សង្គម និងក្រុមទី៤ ជជែកទៅលើការប្រើប្រាស់បណ្ដាញសង្គម ដើម្បីឱ្យយុវជនស្វែងយល់បន្ថែមពីស្ថានភាពសង្គម និងចូលរួមកែលម្អចន្លោះខ្វះខាតរបស់រដ្ឋាភិបាល។
ស្រដៀងគ្នានេះយុវតីសកម្មការងារសង្គម កញ្ញា ដាំ សុស្រីនាង លើកឡើងពីក្ដីព្រួយបារម្ភនៅក្នុងសាលារៀន នាយកសាលាមួយចំនួនមិនបើកលំហសិទ្ធិសេរីភាពឱ្យសិស្សានុសិស្សចូលរួមឈឺឆ្អាលបញ្ហាសង្គម ។ កញ្ញាថា នាយកសាលាមួយចំនួនហាមសិស្សមិនឱ្យពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងនយោបាយ តែនាយកសាលាបែរជាមានឈ្មោះសមាជិកបក្សនយោបាយទៅវិញ។
កញ្ញា ដាំ សុស្រីនាង៖ «សំណូមពរទី២ អាចថាជាចម្ងល់ផងអីផងក្នុងនាមជាយុវជនខ្ញុំសង្កេតឃើញថា តាំងពីខ្ញុំរៀននៅវិទ្យាល័យមកលោកគ្រូនាយកសាលា ឬក៏គ្រូបន្ទុកថ្នាក់ ឬក៏គ្រូតាមមុខវិជ្ជាគាត់ថា មិនបាច់ឱ្យយុវជនទាក់ទងនឹងរឿងនយោបាយ ឬនិយាយពីរឿងនយោបាយទេ ក៏ប៉ុន្តែខ្ញុំសង្កេតឃើញថា ទៅកាន់អ្នកគ្រូ លោកគ្រូរបស់ខ្ញុំផ្ទាល់ទាំងនៅវិទ្យាល័យពួកគាត់សុទ្ធតែជាសមាជិករបស់បក្ស»។
ដោយឡែកព្រះតេជព្រះគុណ ទន ប៉ូលី ដែលនិមន្តមកពីខេត្តមានថេរដីកាថា នៅក្នុងគោលនយោបាយរដ្ឋាភិបាលចែងពីយុវជនមានសិទ្ធិសេរីភាពចូលរួមការងារសង្គម ប៉ុន្តែទិដ្ឋភាពជាក់ស្ដែងនៅពេលយុវជនលើកឡើងពីបញ្ហាសង្គម អាជ្ញាធរបែរជាគំរាមកំហែងយុវជនទៅវិញ។ ព្រះអង្គស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលពិចារណាឡើងវិញពាក់ព័ន្ធទៅនឹងការរឹតត្បិតសំឡេងយុវជននេះ។
ព្រះតេជព្រះគុណ ទន ប៉ូលី៖ «មួយទៀតយើងតែងនិយាយថា អ្នកនយោបាយគោលដៅរបស់អ្នកនយោបាយគឺជានិយាយពីយុវជន ជាពិសេសគឺកៀកបោះឆ្នោតប្រកូកប្រកាសឱ្យយុវជនបោះឆ្នោតឱ្យខ្លួន ក៏ប៉ុន្តែទិដ្ឋភាពជាក់ស្ដែងបែរជាហាមយុវជនមិនឱ្យនិយាយរឿងបញ្ហានយោបាយនៅក្នុងសង្គម ប៉ុន្តែជាក់ស្ដែងប្រកូកប្រកាសឱ្យយុវជនទៅបោះឆ្នោតគ្រប់ៗរូបនេះគឺជាបញ្ហាមួយ ថាតើហេតុអីបានជាហាមឃាត់មិនឱ្យយុវជនស្វែងយល់ពីនយោបាយ ហេតុអីបានជាមិនឱ្យយុវជន ពលរដ្ឋចូលរួមជីវភាពនយោបាយ ប៉ុន្តែនៅពេលបោះឆ្នោតបែរជាប្រកាសឱ្យយុវជនទៅបោះឆ្នោតឱ្យខ្លួនវិញ»។
ក្រៅពីវេទិកាជជែកសួរដេញដោលពីសិទ្ធិមនុស្ស នៅមានការសម្ដែងរឿងខ្លីរបស់ក្រុមយុវជនផ្សារភ្ជាប់ជីវិតរស់នៅជាមួយនឹងបរិស្ថាន ការលើកឡើងពីបញ្ហាប្រឈមចំពោះការចូលរួមការងារសង្គម និងមានដាក់តាំងពិព័រណ៍រូបភាពដើមឈើជាដើម។ ជាងនេះទៅទៀតបន្ទាប់ពីចប់កម្មវិធីយុវជនអន្តរជាតិ អង្គការសង្គមស៊ីវិលប្រមាណ ១០ស្ថាប័ន រួមមាន សមាគមសម្ពន្ធនិស្សិតបញ្ញវន្តខ្មែរ (KSILA) សមាគមបណ្ដាញយុវជនកម្ពុជា (CYN) អង្គការ កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍ធនធានយុវជន (YRDP) អង្គការសមធម៌កម្ពុជា (EC) និងអង្គការមួយចំនួនទៀត គ្រោងនឹងដាក់ញត្តិទៅក្រសួងពាក់ព័ន្ធដើម្បីបង្ហាញពីក្ដីព្រួយបារម្ភរបស់យុវជនពាក់ព័ន្ធការរឹតត្បិតសិទ្ធិ និងការបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិជាដើម។
ទាក់ទិនបញ្ហានេះវិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ផៃ ស៊ីផាន និងអ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សរបស់រដ្ឋាភិបាល លោក កត្តា អ៊ន ដើម្បីសុំអត្ថាធិប្បាយជុំវិញបញ្ហានេះបានទេ នៅថ្ងៃទី១២ សីហា។
ជុំវិញបញ្ហានេះអ្នកនាំពាក្យសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក (Adhoc) និងជាវាគ្មិនក្នុងកម្មវិធីទិវាយុវជន លោក ស៊ឹង សែនករុណា កត់សំគាល់ថា បច្ចុប្បន្នការជួបជុំរបស់ក្រុមអង្គការសង្គម ក្រុមយុវជននៅតាមមូលដ្ឋាន និងទីកន្លែងសាធារណៈក្ដីតែងឃើញមានជនស្លៀកពាក់ស៊ីវិលតាមឃ្លាំមើល និងតាមថតរូបអ្នកចូលរួមជាដើម។ លោកបន្តថា បញ្ហានេះបង្ហាញឱ្យឃើញពីការរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាព និងជាការគំរាមកំហែងដល់ស្មារតីយុវជនដែលពួកគាត់ចង់ចូលរួមការងារសង្គម។
លោក ស៊ឹង សែនករុណា៖ «ឆ្នាំទី៧ ខែ៩នេះយើងហ្នឹងចេញរបាយការណ៍ឆ្នាំទី៧រួមគ្នាមួយ ទៀតអ៊ីចឹងយើងមិនឃើញអំពីភាពស្រាកស្រាន្តនៃការរឹតត្បិតសេរីភាពទាំងអស់នេះសេរីភាពជាមូលដ្ឋានមាន៣ សេរីភាពក្នុងការជួបជុំដោយពុំមានការរឹតត្បិត គ្មានការគំរាមកំហែង ហើយសេរីភាពទី២ គឺសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិទាំងការតែងនិពន្ធចម្រៀង ការផ្សព្វផ្សាយៗជាទស្សនាវដ្ដី វិទ្យុអីជាដើមអ៊ីចឹងទៅសេរីភាពទាំងអស់នេះដែលយើងពិនិត្យមើលរងការរឹតត្បិត រងការគំរាមកំហែងនានា»។
របាយការណ៍របស់សមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្ស អាដហុក (ADHOC) ចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី១៧ ខែឧសភា បង្ហាញថា រយៈពេល១២ខែ ក្នុងឆ្នាំ២០២២ មានការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សជិត ១ពាន់ករណី (៩២១) ដែលមានជនរងគ្រោះជាង ១០ម៉ឺននាក់ (១០៧.៨៩៨) ។ ក្នុងនោះករណីភាគច្រើនគឺករណីជម្លោះដីធ្លី មានជាង៨០ភាគរយ និងមានជនរងគ្រោះជិត ៤ម៉ឺននាក់ (៣៦.៧៦៦) រួមទាំងករណីគំរាមកំហែងសកម្មភាពនយោបាយ ការរឹតត្បិតសេរីភាពជួបជុំ ការរឹតត្បិតសេរីភាពបាតុកម្ម និងករណីរឹតត្បិតសេរីភាពមូលដ្ឋាន របស់ពលរដ្ឋជាដើម។
ក្រុមយុវជន និងមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលជំរុញដល់ភាគីពាក់ព័ន្ធគ្រប់ស្ថាប័នគួរតែបើកលំហសិទ្ធិសេរីភាព ពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ និងទទួលយកមតិយោបល់រិះគន់ដើម្បីកែលំអចំណុចខ្វះខាត៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។