អ្នកវិភាគលើកឡើងថា ចាប់ខ្លួនអគ្គកុងស៊ុលកម្ពុជាប្រចាំ ខេត្តយូណាន ប្រទេសចិន ចោទប្រកាន់ពីបទប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ អាចបណ្ដាលមកពីការបែងចែកផលប្រយោជន៍មិនស្មើគ្នា និងអាចកើតចេញពីការដណ្ដើមផលប្រយោជន៍នៅក្នុងខ្សែស្រឡាយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងការបរទេស បានហៅការលើកឡើងនេះថា ជាការប្រមាថដល់ស្ថាប័នរដ្ឋទៅវិញ។
អ្នកវិភាគនយោបាយដែលកំពុងរស់នៅនិទ្ទេសខ្លួននៅក្រៅប្រទេស លោក គឹម សុខ បញ្ជាក់ថា ដំណែងអគ្គកុងស៊ុលខ្មែរនៅ ខេត្តយូណាន ត្រូវពួកមន្ត្រីការទូតកម្ពុជាចាត់ទុកថាជាកន្លែងខ្លាញ់ គឺមានន័យថា ជាច្រករកលុយបានស្រួលបំផុត។
លោកថា ការប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយក្នុងច្រកនេះមាន ដូចជា ការរត់ការអោយអ្នកឈ្មួញរកស៊ីជនជាតិចិនធំៗ បើកក្រុមហ៊ុនលាងលុយនៅកម្ពុជា ដែលមន្ត្រីកុងស៊ុលអាចទទួលប្រាក់ទឹកតែសម្រាប់ការសម្រួលឲ្យចិន បើកក្រុមហ៊ុននៅប្រទេសកម្ពុជា។
លោកបន្ថែមថា មន្ត្រីការទូតទាំងនោះអាចរត់ការលក់លិខិតឆ្លងដែនការទូតខ្មែរ ដល់ជនជាតិចិន ក្រៅពីនោះក៏មានមុខរបរលក់សញ្ជាតិខ្មែរអោយជនជាតិចិនដែលមានបំណងប្រើប្រាស់លិខិតឆ្លងដែនខ្មែរទៅកាន់ប្រទេសទីបី។ កាលចោទប្រកាន់របស់លោក គឹម សុខ នេះ គឺដោយសារតែលោកបានសាកសួររឿងនេះពីមន្ត្រីការទូតនៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ៖ «ខ្ញុំក៏បានព័ត៌មានខ្លះពាក់ព័ន្ធនឹងការងារមួយចំនួនដែល ពួកមន្ត្រីកុងស៊ុលចិនប្រព្រឹត្តដែរដូចជាការធ្វើខ្នងបង្អែក ពួកម៉ាហ្វីយ៉ា គ្រឿងញៀន គឺការចរាចរណ៍គ្រឿងញៀនចិន - កម្ពុជា។ យើងឃើញហើយ ស្ថានភាពគ្រឿងញៀនកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នធ្លាក់ដល់កម្រិតធ្ងន់ធ្ងរណាស់ នៅកន្លែងខ្លះ ដាក់លក់ដូចផ្សារត្រីអ៊ីចឹង ហើយក៏មានការងារកាងបណ្ដាញដឹកឈើប្រណិតពីកម្ពុជា ចូលស្រុកចិនដែរ។ មុខរបរនេះ ពួកគេរកចំណូលធំណាស់ ពីព្រោះឈើប្រណិតខ្មែរ នៅទីផ្សារចិន ថ្លៃជាងមាសទៅទៀត»។
ការលើកឡើងនេះ ក្រោយពីតុលាការក្រុងភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី៨ តុលា បានសម្រេចបានសម្រេចផ្ដន្ទាទោសលោក គ្រុយ លឹមហេង អតីតអគ្គកុងស៊ុលកម្ពុជាប្រចាំទីក្រុងគុនមិញ ខេត្តយូណាន ប្រទេសចិន អោយជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល ៧ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់ចំនួន ១០លានរៀល គឺប្រមាណជាង ២.៥០០ដុល្លារ។
អ្នកនាំពាក្យតុលាការក្រុងភ្នំពេញលោក គុជ គឹមឡុង ប្រាប់អាស៊ីសេរីថា ការសម្រេចផ្ដន្ទាទោសនេះ ដោយសារតែតុលាការបានរកឃើញថា លោកគ្រុយ លឹមហេង ជាប់ពាក់ព័ន្ធ ប្រព្រឹត្តិ អំពើពុករលួយក្នុងអំឡុងឆ្នាំ២០១៦ ដល់ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៨ នៅពេលដែលលោកជាអគ្គកុងស៊ុលកម្ពុជា ប្រចាំខេត្តយូណាន៖ «ក្រុមប្រឹក្សាបានសម្រេចផ្ដន្ទាទោសលោក គ្រុយ លឹមហេង ដាក់ពន្ធនាគារ ៧ឆ្នាំ ហើយនឹងពិន័យជាប្រាក់ ១០លានរៀល ពីបទចំនួន ៤បទល្មើស ពីបទគៃបំបាត់ និងបំផ្លាញដោយទុច្ចរិត បទវីតិក្រម បទរំលោភអំណាច និងបទមិនប្រកាសទ្រព្យចន្លោះពី ២០១៥ ដល់ឆ្នាំ២០១៩»។
អង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយឃាត់ខ្លួនអតីតអគ្គកុងស៊ុលកម្ពុជាប្រចាំទីក្រុងគុនមិញលោក គ្រុយ លឹមហេង កាលពីអំឡុងចុងឆ្នាំ២០១៩ បន្ទាប់អង្គភាពនេះបានរកឃើញថា លោកបានប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ តាមរយៈការបោះត្រាយកលុយពីពលរដ្ឋដោយខុសច្បាប់ ក្នុងខេត្តយូណាន កាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩។
ឆ្លើយតបទៅនឹងការចោទប្រកាន់របស់លោក គឹម សុខ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសលោក ប្រាក់ សុខុន ប្រាប់អាស៊ីសេរីតាមបណ្ដាញសង្គមមកថា ការចាប់ខ្លួនមន្ត្រីកុងស៊ុលកម្ពុជា ប្រចាំទីក្រុង គុនមិញ ខេត្ត យូណាន ដោយសារតែក្រសួងរកឃើញថា មានការបាត់ វីហ្សា ស្ទីកឃើ (visa stickers)។
លោកបន្ថែមថាចំពោះចំណូលដែលបានមកពីស្ថានកុងស៊ុលនានា គឺសឹងតែទាំងស្រុង ជាចំណូលពីការបង់ថ្លៃទិដ្ឋាការពីសំណាក់ភ្ញៀវបរទេស។ ចំណូលទាំងនេះត្រូវបានផ្ទៀងផ្ទាត់និងបង្វែរមកក្រសួងវិញ។ បង់ចូលក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុតាមពេលវេលាកំណត់ជាទៀងទាត់។
មានមន្ត្រីទូតកម្ពុជាចំនួន ៣នាក់ ហើយដែលតុលាការបានសម្រេចផ្ដន្ទាទោសពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើពុករលួយ។ មន្ត្រីទាំងនោះ រួមមានអតីតអគ្គកុងស៊ុលកម្ពុជាប្រចាំប្រទេស ប្រ៊ុយណេ (Brunei) លោក ណាន់ ស៊ី ត្រូវបានចោទក្រោយបទប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ និងកេងប្រវ័ញ្ចប្រាក់របស់រដ្ឋសរុបប្រមាណ ៤៣ម៉ឺនដុល្លារអាមេរិក នៅក្នុងការសាងសង់ស្ថានទូតកម្ពុជា នៅប្រទេសប្រ៊ុយណេ នៅឆ្នាំ២០០៨ កន្លងទៅ។
សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ បានកាត់ទោសកំបាំងមុខ កាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១១ ឲ្យលោក ណាន់ ស៊ី ជាប់ពន្ធនាគារចំនួន ៤ឆ្នាំ និងផាកពិន័យចំនួន ៨លានរៀល ស្មើនឹង ២.០០០ដុល្លារអាមេរិក ក្រោមបទព្រហ្មទណ្ឌ កេងប្រវ័ញ្ចផលប្រយោជន៍ខុសច្បាប់។ ប៉ុន្តែលោក ណាន់ ស៊ី មិនបានមកទទួលទោសទេ គឹបានបន្តគេចខ្លួននៅក្រៅប្រទេស។
ចំណែកអតីតឯកអគ្គរាជទូតកម្ពុជា ប្រចាំប្រទេសកូរ៉េ ខាងត្បូង លោក ស៊ុត ឌីណា ត្រូវ តុលាការក្រុងភ្នំពេញបានកាត់ទោសលោកឱ្យជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល ៥ឆ្នាំ បន្ទាប់ពីតុលាការរកឃើញថា លោកជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើពុករលួយក្នុងពេលដែលលោកមានតួនាទីជាឯកអគ្គរាជទូតកម្ពុជាប្រចាំប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង។
លោក ស៊ុត ឌីណា ត្រូវបានព្រះមហាក្សត្រត្រាស់បង្គាប់ឱ្យដោះលែងចេញពីពន្ធនាគារកាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែឧសភា ក្រោយពីបានជាប់ក្នុងមន្ទីរឃុំឃាំងព្រៃស អស់រយៈពេលជាង ៤ឆ្នាំ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។